Дыплом на царства. Аркадзь Ліцьвін
Читать онлайн книгу.
ваяр. – Здаецца, не зрабіў гэтага дасюль.
Да сапежанскай рэзідэнцыі дайшлі без прыгод, грум развітаўся кароткім паклонам заспяшаўся да свайго гаспадара. Ля стайні Мінай старанна чысціў бражынаву кабылку і ганец падышоў яшчэ раз прыгледзецца падарунку Юдыцкага. Усе прылады ляжалі на разасланай дзяружцы.
– Зграбная дзяўчына, – Мінай пашлэпаў па холцы буланку. – А той бялявы, што прыходзіў з вамі надоечы, ён і да пана Юдыцкага прыбягаў з нейкімі даручэннямі, са Сцяпанам балаболіў, халера іх ведае як разумеліся.
Гэта было нешта! Сцяпан без пальца! Грум Юдыцкага!
– Але пан Юдыцкі, здаецца не ва ўсім з імі трымае, – удакладніў Мінай свае назіранні.
Расчасаў грыву вялікім драўляным грэбенем і пацягнуўся за шкрэбалам. Бражына знямеў.
– Адкуль у цябе гэта шкрэбала?
– Згледзеў, беручы буланку са стойла. Маё амаль сцерлася, а гэта нехта пакінуў.. А што? Чаму нельга?
Хлопец сунуў пальцы пад раменьчык і старанна зашоргаў, прыгаворваючы.
– Вось! Раз пад волас, два па воласу! Аксаміт!
Задаволены шлэпнуў кабылку па азадку. Бражына міжволі азірнуўся. Нікога.
– Паслухай, Мінай, – ціха прамовіў да хлапца. – Занясі шкрэбала, дзе браў, і вазьмі сваё, але каб ніхто не бачыў. І нікому ані слова!
Мінай зразумеў, што распытваць нельга. Паслухмяна сунуў шкрэбала пад кашулю і нядбалым крокам скіраваўся да стайні. Вярнуўся са сваім шкрэбалам і пачаў чысціць спіну кабылы, час ад часу паглядаючы на Бражыну. Той ўсміхнуўся з палёгкай: хлопец не дурань і чакае тлумачэння.
– Пра шкрэбала пасля пагутарым, – паабяцаў Бражына. – А вось той бялявы, ён жа ў нейкага Крыстэра Хёка на паслугах. Шведа ці немца?
– Не ведаю з якіх ён, але мне ні ён ні ягоны пан не падабаюцца. Шпегі! – задзірыста, нібы яму не верылі, усклікнуў Мінай.
Бражыну прыгадалася, як на пачатку сваёй службы быў схільны ў кожным незнаёмым бачыць шпега ці выведніка. Як пакутліва пазбаўляўся ад дзіцячай звычкі. Ведаў ад Малея, што хлопец раскрыў інкогніта сапежанскага пасланца і адорвае яго вялікім фаворам. Смех быў бы для яго абразай.
– Каб мець пэўнасць, што шпегі, адной непрыязнасці мала, – прамовіў памяркоўна.
Мінай пільна азірнуўся і прашаптаў з тым жа адценнем крыўды.
– А я не так сабе! Я, пане, на нядобрым іх падпільнаваў! Вось крыж святы! Прыйшоў той бялявы, шу—шу ды шу—шу. То я скеміў і поначы назіркам за Сцяпанам… Хата ў іх, зямлянка можна сказаць. І відаць не так даўно яе прыдбалі, бо трэба было да парадку яе прывесці.
– Тады іншая рэч, – пагадзіўся Бражына. Грэх адмахнуцца ад такога рупліўца. Заўжды рупіла ведаць як мага больш, асабліва калі сам адзін выязджаў у цёмную ноч, маючы за абаронцаў толькі корд пры сядле ды ўласную пільнасць.
– Але як ты іх разумеў, бо той жа немец ці там швед?
Мажліва, чары выведкі развеюцца самі сабою і таямнічыя намеры высвятляцца звычайнасцю.
– У тым, пане, і шчасце, што і бялявы гаварыў па нашаму, хоць не зусім гладка. – І пра што была размова?
– Адкажу