Hekayələr. Герберт Уэллс
Читать онлайн книгу.
itle>
PƏRİLƏR ÖLKƏSİNDƏ
– Bax bu dükanda Pərilər ölkəsində olmuş bir oğlan işləyir, – həkim dedi.
– Cəfəngiyatdır, – deyə cavab verib dükana göz gəzdirdim.
Bu adi kənd dükanı eyni zamanda poçt idarəsi kimi də fəaliyyət göstərirdi. Damının altından teleqraf xətləri uzanıb gedirdi. Qapısının ağzına fırçalar, sinklənmiş vedrələr, pəncərəsinə çəkmələr, köynəklər, konserv qutuları düzülmüşdü.
Azacıq sükutdan sonra soruşdum:
– Bu nə əhvalatdır belə?
– Nə bilim, – həkim cavab verdi, – adi kənd şayiəsidir də… Oğlanın adı Skelmersdeyldir. Amma kənd camaatı inanır ki, deyilənlər həqiqətdir.
Bir müddət keçmiş yenidən bu söhbətə qayıtdım.
– Axı bu barədə dəqiq bir şey bilmirəm… Düzü, heç bilmək də istəmirəm, – həkim dedi. – Bir dəfə onun sınmış barmağına sarğı qoyurdum: kriket oyununda sındırmışdı – subay oğlanlar evlilərə qarşı oynayırdılar. İlk dəfə onda bu söhbəti eşitdim, vəssalam! Özünüz görürsünüz də kimlərlə işləməli oluram. İndi gəl bu cür mövhumatçı adamlara müasir sanitariyanın prinsiplərini öyrət!
– Eh, nə deyəsən… – deyə onun halına acıdım. O isə Bounamda kanalizasiyanı necə təmir etdikləri barədə danışmağa başladı. Nə vaxtdır fikir verirəm ki, bizim səhiyyə işçilərini daha çox belə məsələlər maraqlandırır. Yenə də ona ürəyim yandığından təskinlik verməyə başladım, amma faydası olmadı. Hətta Bounam sakinlərini “eşşək” adlandıranda belə ona dəstək olmaq üçün ordakıların “nadir eşşəklərdən” olduğunu desəm də, bu, həmsöhbətimi ovutmadı.
Bu söhbətdən bir müddət sonra, yayın ortasında “Ruhun patologiyası” adlı traktatımı başa çatdırdım. (Məncə, onu yazmaq, oxumaqdan daha çətin idi.) İçimdə baş qaldırmış xəlvət bir guşəyə çəkilmək istəyi məni Biqnor kəndinə apardı. Bir fermerin evində yerləşdim və tezliklə tütün axtara-axtara yolumu yenidən bu dükana salası oldum. Dərhal yadıma “Skelmersdeyl” – satıcının adı düşdü.
Satıcının boyu çox hündür olmasa da, qamətli, qırmızıyanaq, mavigözlü, sarışın bir oğlan idi; xırda dişləri elə bil inci kimi sapa düzülmüşdü. Amma hərəkətlərində astagəl idi. Oğlanda elə bir xüsusi hal hiss olunmurdu, yalnız üzünün qəmli ifadəsi vardı. Pencək geyməmişdi, taxdığı önlüyü burulmuşdu; balaca qulağının ardına karandaş keçirmişdi. Qara jileti boyu saatının qızıl zənciri asılmışdı: üzərində tən ortadan əyilmiş gineya1 sallanırdı.
– Başqa heç nə lazım deyil ki, cənab? – o, qəbzin üzərinə əyilərək məndən soruşdu.
– Siz cənab Skelmersdeylsiniz? – deyə soruşdum.
– Bəli, özüdür ki var, – başını qaldırmadan cavab verdi.
– Düzdür ki, siz Pərilər ölkəsində olmusunuz?
O, başını qaldırıb mənə baxdı; qaşları çatılmış, sifəti acıqlı görkəm almışdı.
– Bunun sizə dəxli yoxdur! – deyərək qəzəblə düz gözümün içinə baxdı, sonra yenidən hesabla məşğul oldu.
– Dörd… altı şillinq yarım edir, – bir qədər dayanıb əlavə etdi, – təşəkkür edirəm, cənab.
Bax mənim cənab Skelmersdeyllə tanışlığım beləcə xoşagəlməz halda baş verdi. Amma sonralar xeyli səy göstərərək onun etibarını qazanmağa müyəssər oldum.
Növbəti dəfə onunla kənd yeməkxanasında rastlaşdım. Bura axşamlar, şam yeməyindən sonra bilyard oynamağa gəlir, gündüzlər işimlə əlaqədar uzaq gəzdiyim tanışlarla ordan-burdan söhbət edirdim. Min cür dil töküb onu bizə qoşulub bir partiya bilyard oynaması üçün yola gətirdim. Sonra da söhbət etmək üçün bir kənara çəkdim. Yaxşı anlayırdım ki, belə məqamda Pərilər ölkəsi barədə sorğu-sual etmək yerinə düşməz. Başqa hər cür mövzuda isə o, hamı kimi həvəs və xatircəmliklə fikir yürüdürdü. Ancaq elə ki söz bir balaca pərilərdən düşdü, dərhal qaşqabağı yer süpürürdü: bu, qadağan olunmuş mövzu idi. Bir dəfə, bilyard oynayanlardan birinin onun məlum macərasına eyham vurduğuna şahid oldum. Bu adam ona oyunda uduzmuş muzdur – küt kənd uşağı idi. Skelmersdeyl ardıcıl bir neçə duplet etdi ki, bu da biqnorlular üçün qeyri-adi bir hal idi.
– Ey, sən! – rəqibi donquldandı. – Bütün bunlar sənin pərilərinin hoqqalarıdır ha, sənə dəm tuturlar!
Skelmersdeyl ona tərs-tərs baxdı; kiyi2 stolun üstünə tullayaraq çıxıb getdi.
– Sən ona niyə ilişirsən? – oyunu maraqla izləyən hörmətli qocalardan biri davakarı qınadı. Onun bu sözü ilə hər tərəfdən qınaqlar eşidilməyə başlayınca hazırcavab muzdurun üzündən təkəbbürlü gülüşü silindi.
Belə bir imkanı əldən vermək olardımı?
– Pərilər ölkəsi ilə bağlı bu nə zarafatdır belə? – deyə ordakılardan soruşdum.
– Zarafat-filan deyil. Cənab Skelmersdeylin zarafatlıq halı yoxdur, – bayaqkı qoca stəkanını başına çəkib dedi.
Bəstəboy, qırmızısifət bir kişi danışmağa daha meyilli çıxdı.
– Bilirsiniz, cənab, boş yerə danışmırlar ki, pərilər onu Oldinqton təpəsinin ətəyində oğurlayıb öz ölkələrinə aparıblar və üç həftə dalbadal orda saxlayıblar.
Elə bil içəridə toplaşanlar onun sözünə bənd imişlər, nə bilirlərsə ortaya tökdülər. Kütlə belədir də… qoyunun biri irəli addım atan kimi bütün sürü onun ardınca gələcək! Qısa müddətdə Skelmersdeylin başına gələnləri ümumi şəkildə də olsa öyrənə bildim. Deyilənə görə, Biqnora gəlməzdən qabaq o, Oldinqton-Kornerdə indikinə bənzər bir dükanda işləyirmiş. Elə hadisə də o ərazidə baş verib. Belə ki, bir gecə oğlan təpəni gəzmək adı ilə getmiş, düz üç həftə ortalıqdan yoxa çıxmışdı. Geri qayıdanda isə üst-başı elə təmiz imiş ki, elə bil ayağını evdən indicə çölə basmışdı. Ancaq cibləri toz və kül ilə dolu imiş. Elə qaşqabaqlı, dilxor halda imiş ki, uzun müddət özünə gələ bilməyibmiş. Harada itib-batdığını da əvvəlcə heç cür ondan öyrənmək mümkün olmayıbmış. Klepton-hildən olan nişanlısı da çox cəhd edib ki, ondan söz çəksin, amma o, inadla susurmuş. Elə bircə bunu deyirmiş ki, “fikrimi dağıtmaq üçün gəzməyə çıxmışdım”. Bu səbəbdən də qız nişanı qaytarmışdı. Amma bir gün necə olubsa, o, kiməsə ağzından söz qaçırıb ki, bəs Pərilər ölkəsində olub və yenidən oraya qayıtmaq istəyir. Elə günü səhər bütün kənd bu barədə öyrənəndə zavallını məsxərəyə qoymağa başlayıblar. Söz-söhbətin əlindən işlədiyi dükanla haqq-hesabı çürüdərək baş götürüb Biqnora qaçıb. Amma bununla belə, Pərilər ölkəsində onun başına nə gəldiyini heç kim bilməyib.
Yeməkxanadakılar kim necə gəldi uydurub tökürdü, elə bil çobanı olmayan sürüdü, pərən-pərən olmuşdu. Biri belə deyirdi, o biri elə; bunun dediyini başqası qəbul etmirdi. Üstəlik, öz dediklərinə özləri də şübhə və tənqidlə yanaşırdılar. Amma hiss olunurdu ki, hər cür boş dedi-qoduya inanmağa meyillidirlər. İşi belə görüb ağlabatan bir sualla söhbətə müdaxilə etməyi lazım bildim.
– Madam ki Pərilər ölkəsinin yerini bilirsiniz, deyirsiniz ki, Oldinqton təpəsinin ətəyində yerləşir, onda niyə gedib oranı üzə çıxarmırsınız?
– Elə mən də onu deyirəm də… – gənc muzdur sözümü havada qapdı.
– Elə bilirsən araşdırmamışıq? Dəfələrlə qazmışıq, – qoca dilxor halda dilləndi, – amma bir şey tapa bilməmişik.
Bu adamların qeyri-müəyyən də olsa yekdil fikirləri mənə də təsir elədi. Anladım ki, burada nəsə bir sirr var və bu mənim marağımı daha da alovlandırırdı. Əslində, nələr baş verdiyini bilməkdən ötrü ürəyim atlanırdı. Amma bütün bunların haqqında yalnız bir nəfər danışa bilərdi, o da Skelmersdeylin özü idi. Ona görə də zəhmətli bir vəzifəyə qatlanmalı oldum: Skelmersdeyldə yaratdığım