Seksuallığın Psixologiyası. Зигмунд Фрейд
Читать онлайн книгу.
belə tərif edilib: kişi bədənində qadın beyni. Amma “qadın beyni”nin əlamətləri bizə məlum deyil. Psixoloji problemin anatomik problemlə əvəz edilməsi eyni dərəcədə qüvvəsizdir və özünü doğrultmur.
V.Krafft-Ebinq biseksual meylliliyin fərdi həm kişi və qadın beyin mərkəzləri, həm də somatik cinsi orqanlarla mükafatlandırdığını hesab edir. Bu mərkəzlər daha çox quruluşuna görə onlardan asılı olmayan cinsi vəzilərin təsiri altında, yalnız cinsi yetişmənin başlanma mərhələsində inkişaf edir. Amma kişi və qadın beyninə tətbiq olunanlar kişi və qadın “mərkəz”inə də aiddir və bundan əlavə, beynin(“mərkəzlər”), məsələn, nitq üçün olduğu kimi, cinsi funksiyalar üçün də məhdud hissələrinin mövcudluğunu ehtimal etməyin gərək olub-olmadığı belə bizə məlum deyil.
Bütün bu mühakimələrdən sonra iki fikir, hər halda, öz qüvvəsini saxlayır: inverziyanın izahı üçün biseksual meylliliyi diqqətə almaq zəruridir, ancaq bu meylliliyin anatomik formasından başqa nədən ibarət olduğu bizə aydın deyil və burada söhbət cinsi meylin inkişafına aid pozuntulardan gedir.
İnverziyanın izahı üçün biseksuallığı nişan verən birinci şəxs (”Yahrbuch für sexuelte Zvischenstufen”in 6-cı cildindəki ədəbiyyat hesabatına əsasən) artıq 1884-cü ilin yanvarında “Revue philosophique”də “Lesaberrations de İnstinkt Sexuel” məqaləsini dərc etdirmiş E.Gley olmuşdur. İnverziyanı biseksuallıqla izah edən müəlliflərdən çoxu bu ana yalnız inverziyalılara deyil, bütün normallara münasibətdə əhəmiyyət verirlər və deməli, inverziyanı pozulmuş inkişafın nəticəsi kimi başa düşürlər. Ən azından, ikinci mərkəzin (inkişaf etməmiş cinsin) mümkün mövcudluğu məlum olan çoxsaylı müşahidələr var.
Hər bir insanda kişi və qadın elementlərinin olduğu barədə fikir bildirilir, yalnız məsələ heteroseksual şəxslərə aid olduğundan, bu və ya digər cinsə məxsusluğa uyğun olaraq, biri digərindən ölçüyəgəlməz dərəcədə daha inkişaf etmişdir.
Psixi hermafroditizm nəzəriyyəsi inverziyalıların cinsi obyektinin normalların obyektinə əks olduğunu nəzərdə tutur. İnverziyaya uğramış kişi bədən və ruhun kişi özəlliklərindən gələn cazibə qarşısında dura bilmir, o özünü qadın hiss edir və kişi axtarır.
Ancaq bu, inverziyalıların bütöv sırasına münasibətdə doğru olsa da, heç də inverziyanın ümumi əlamətini təşkil etmir. İnverziyalı kişilərin böyük hissəsinin kişiliyin psixi xarakterini qoruduğu heç bir şübhə doğurmur, o, digər cinsin müqayisə ilə az sayda ikinci əlamətlərinə malikdir və öz cinsi obyektində mahiyyətcə qadın psixi cizgiləri axtarır. Əgər başqa cür olsaydı, özünü inverziyalılara təklif edən kişi fahişəliyinin indi də, qədimdə olduğu kimi paltar və maneranın bütün xarici formalarında qadının surətini çıxarması tamamilə anlaşılmaz qalardı;
axı belə təqlid inverziyalıların idealını təhqir etməli idi. İnverziyaya uğrayanların sırasında ən mərd kişilər rast gələn yunanlarda, təbii, oğlanın mərdanə xarakteri deyil, bədəninin qadın tipinə yaxınlığı, eləcə də ruhi qadın özəllikləri, cəsarətsizliyi, təmkinliliyi, kənar kömək və nəsihət tələbatı kişidə məhəbbəti alovlandırırdı. Oğlan böyüyən kimi artıq kişi üçün cinsi obyekt deyildi və özü oğlan həvəskarına çevrilirdi. Bir çox digər hallarda olduğu kimi, bu halda da seksual obyekt həmin cins deyil, hər iki cinsin əlamətlərinin birləşməsidir, kişini istəyən və qadını istəyən ruhi hərəkətlərin arasında bədənin kişiliyi şəraitinin (genitaliyaların) saxlanması, necə deyərlər, öz biseksual təbiətinin əksolunması ilə kompromisdir.
Psixoanaliz indiyə qədər inverziyanın mənşəyinə izahat verməsə də, hər halda, onun mənşəyinin psixi mexanizmini açmış və nəzərə almaq lazım gələn məsələləri əhəmiyyətli dərəcədə zənginləşdirmişdir. Biz bütün tədqiq olunmuş hallarda daha gec yaşda inverziyaya uğrayanların uşaqlıqda qadına (daha çox anaya) intensiv, lakin qısamüddətli fiksasiya fazasını keçdiklərini aşkar etmişik, onu aşdıqdan sonra özlərini ana ilə eyniləşdirirlər və özlərini seksual obyekt seçirlər; yəni narsizmdən çıxış edərək, özlərinə oxşar gənc yaşlı kişilər axtarırlar, onları analarının sevdiyi kimi sevmək istəyirlər. İnverziyalı kimi görünənlərin qadın gözəlliklərinə heç də hissiyyatsız olmadıqlarını, kişi obyektlərinə daim qadınların doğurduğu ehtirası daşıdıqlarını tez-tez aşkara çıxarırdıq. Beləliklə, onlar inverziyalarını doğuran mexanizmi həyatları boyu təkrar istehsal edirlər. Onların beynindən çıxmayan kişiyə meyllənmə qadından uzaqlaşmaları ilə əlaqəlidir.
Psixoanalitik tədqiqat homoseksualları digər adamlardan xüsusi növ qrup kimi ayırmaq cəhdlərinə qəti şəkildə müqavimət göstərir. Yalnız açıq təzahür edənləri deyil, digər seksual oyanmaları da öyrənərək, bütün adamların özü ilə eyni cinsdən olan obyekt seçməyə qadir olduğunu və bu seçimi öz şüursuz halında etdiyini öyrənir. Öz cinsindən olan şəxslərə libidinoz hisslərin bağlılığı normal ruhi həyat faktoru kimi, xəstəlik mühərrikləritək, əks cinsə aid olduğundan daha böyük rol oynayırlar. Obyekt seçiminin cinsdən azadlığı, uşaq yaşlarında, primitiv durumlarda qədim tarix dövründə də müşahidə olunduğu kimi, həm kişi, həm də qadın obyektlərindən istifadə imkanlarında eyni dərəcədə azadlıq psixoanalizə, əksinə olaraq, ilkin kimi görünür; bu ilkin vəziyyətdən bu və ya digər tərəfə məhdudlaşma yolu ilə normal, ya da inverziyalı tip inkişaf edir. Kişinin qadına müstəsna seksual marağı psixoanalizə görə izaha ehtiyacı olan problemdir. O, öz özlüyündə anlaşıqlı deyil və əsasında kimyəvi cazibə yoxdur. Yekun cinsi seçimə münasibətdə həlledici an yalnız cinsi yetişmə başlandıqdan sonra olur və bir sıra, hesaba gəlməyən qismən konstitusional, qismən də öz təbiətinə görə təsadüfi faktorların nəticəsidir. Şübhəsiz, bu faktorlardan bəziləri bu nəticələrə uyğun həlledici təsirə malik olacaq qədər güclü ola bilər. Amma, ümumiyyətlə, öncədən müəyyən olunan anların çoxluğu insanların seksual davranışının mənzərələrinin müxtəlifliyində öz əksini tapır. İnverziyaya uğramış adamlarda, ümumiyyətlə, arxaik konstitusiyaların və primitiv psixi mexanizmlərin üstünlük təşkil etdiyi təsdiq olunur. Onların ən əhəmiyyətli əlamətlərinin obyektin narsistik seçiminin təsiri və anal zonanın erotik əhəmiyyətinin saxlanması olduğu kimi görünür. Lakin belə konstitusional özəlliklər əsasında inverziyaya uğrayanların kənar tiplərini digərlərindən ayırmada heç bir xeyri yoxdur. Belə kənar tiplərdə olanları, görünür, onlardakı qeyri-normallığın tamamilə kifayət edən əsaslandırılması olaraq, keçid tiplərində və aşkar normalların konstitusiyasında da, yalnız daha az ifadə olunaraq, tapmaq olar. Nəticələrdəki fərq öz təbiəti etibarilə keyfiyyət xarakterli ola bilər: analiz şəraitdəki fərqin yalnız kəmiyyətcə olduğunu göstərir. Obyekt seçməyə təsadüfi təsir göstərən faktorlar arasında qadağanı (uşaqlıqda seksual qorxutma) tapdığımızı qeyd edək və hər iki valideynin olmasının böyük rol oynadığına diqqət verək. Uşaqlıqda güclü atanın olmaması tez-tez inverziyanı əlverişli edir. Nəhayət, seksual obyektin inverziyası ilə subyektdə cinsi əlamətlərin qarışması arasında ciddi fərqləndirilmə aparılması üçün tələbdə təkid etmək zəruridir. Bu münasibətlə də müstəqilliyin məlum payı tamamilə aşkardır.
İnverziya barədəki məsələ üzrə Ferenczi-nin “Kişi homoseksuallığının nozologiyasına