Неміс тілі. Балхия Тастемирова
Читать онлайн книгу.
Muster: In vielen Pflanzenzellen finden wir Chlorophyllkörner.
– In vielen Pflanzenzellen findet man Chlorophyllkörner.
1. In den Pflanzenzellen finden wir Zytoplasma und einen Zellkern.
2. Die Räume im Zytoplasma nennen wir Vakuolen.
3. In den Vakuolen finden wir Zellsaft.
4. Die pflanzliche Zellwand können wir mit dem Mikroskop gut sehen.
5. Den grünen Farbstoff in Pflanzenzellen nennen wir Chlorophyll.
6. Die lebenden Teile der Zelle nennen wir Protoplasma.
ÜBUNGEN ZUM WORTSCHATZ
1. bestehen (aus Dat)
Muster: alle Lebewesen / Zellen
– Alle Lebewesen bestehen aus Zellen.
• manche Lebewesen / viele Zellen
• die Zelle / 80 % Wasser
• die Zellmembran / Eiweißstoffe
2. sich befinden (in Dat.)
Muster: Zytoplasma / lebende und tote Einschlüsse
– Im Zytoplasma befinden sich lebende und tote
Einschlüsse.
– Zytoplasma / ein Zellkern
– pflanzliche Zelle / kein Zentrosom
– tierische Zelle / ein Zentrosom
– Zellkern / verschiedene Substanzen
3. Ұрықтанған жасуша аталады:
A) Онтогенез
B) Гамета
C) Филогенез
D) Зигота
E) Партеногенез
4. Übersetzen Sie ins Deutsche.
Ұлпа, нерв жасушалары, өсімдіктер мен жануарлардың денелері, бұлшық ет ұлпалары, ядро қабықшасы, цитоплазма сұйықтығы, тірі жасуша, цитоплазманың тіршілік əрекеті, ядро жасушасы, ядро құрылысы, ядро қызметі, ядро пішіні, ядро мөлшері, ядроның негізгі құрамдас бөлігі.
Клетка, нервные клетки, строение растений, ядро клетки, строение ядра, клеточный сок, растительная клетка, деление клетки, жир.
Клетка – жасуша
Жасуша – тіршіліктің шеберханасы. Кез келген тірі ағзаның тіршілік белгілерін сақтайтын ең кіші құрылымдық бөлшегі – жасуша. Жасушада тірі оларға тəн тіршілікке қажетті процестер жүреді.
Клетка деп барлық тірі ағзалардың негізгі құрылымдық жəне қызмет атқарушы өте кішкентай тірі жүйесін айтады.
Жасушаның ашылу тарихы микроскоптың шығуына байланысты. 1590-1610 жылдар аралығында оптика шеберлері голландиялық əкелі-балалы Янсендер микроскопты ойлап тапты. Микроскоп ашылғанна кейін өсімдік жасушасын зерттеу мүмкіндігі туды.
1665 жылы алғаш рет ағылшын Роберт Гук өсімдік қабығының және кесіндісін микроскоппен қараған. Ол майда ұяшықтарды кріп, оны жасуша деп атаған.
Əдетте біз жасушаны жай көзбен көре алмаймыз. Оның мөлшері миллиметрдің мыңнан бір бөлігімен өлшенеді. Өсімдіктер мен жануарлар дүниесінде денесі бір ғана жасушадан тұратын өте қарапайым ағзаларды біржасушалылар дейді.
1. Geben Sie die Erklärung des Wortes «Zelle»
2. Stellen Sie 5 Fragen zum Text
Жануарлар мен өсімдік жасушалары арасындағы айырмашылықтар:
1. Жануарлар жасушасында центриоль болады. Жоғары сатыдағы өсімдіктердің жасушаларында центриоль болмайды.
2. Жануарлар жасушасында пластидтер болмайды, дайын ағзалық заттармен қоректенеді. Өсімдіктер пластидтері арқылы ағзалық зат түзеді.
3. Қалың, тығыз, жасунықты (целлюлозалы) қабықша тек өсімдік жасушасында болады. Ол өсімдіктің пішінін өзгертуге кедергі жасайды. Жануарлар жасушасындағы жарғақша (қабықша) өте жұқа цитоплазма қабатының тығыздалуынан пайда болған. Сондықтан жануарлар пішінін өзгертіп, қозғалады.
4. Ірі вакуольдер өсімдіктерде болады, ал жануарлардың тек бір жасушалы қарапайым түрлерінде (асқорыту, жиырылғыш вакуольдер) ғана болады.
Vergleichen Sie die Zellen:
TEXT 3
GEWEBE
Bei den hochentwickelten Lebewesen kann eine einzelne Zelle nicht alle Aufgaben erfüllen. Für bestimmte Aufgaben entwickelten sich besondere Zellen. Sie liegen in Gruppen zusammen. Eine solche Gruppe von Zellen mit gleichem Bau und gleicher Funktion nennt man Gewebe. Man kann die Gewebe zu einigen Haupttypen von Geweben zusammenfassen. Bei Mensch und Tier kann man folgende Haupttypen von Geweben unterscheiden: Epithelgewebe, Binde- und Stützgewebe, Muskelgewebe und Nervengewebe. Epithelgewebe bedecken äußere und innere Oberflächen. Ihre Hauptfunktionen sind mechanischer Schutz, Schutz gegen Verdunstung, Abgabe