Дыплом на царства. Аркадзь Ліцьвін
Читать онлайн книгу.
праваслаўных на цалаванне крыжа каралю Жыгімонту.
І не абы хто з'яўляўся з такімі патрабаваннямі: сам пяршынствуючы баярын Фёдар Мсціслаўскі, Міхаіл Крывой Салтыкоў, Фёдар Андронаў ды іншыя не менш знакамітыя. Але патрыярх Гермаген пакуль не паддаўся.
Невядома, што магла б прынесці гэта задума Масковіі, а ў Рэчы Паспалітай напэўна скончыцца новымі рокашамі супраць прывіду самаўладства, бо ні шляхта ні магнаты ў адвечных правах не саступяць. Вялікі канцлер агледзеў пад святло дзюбку пяра.
– Яшчэ паслужыць, – асцярожна паклаў на падстаўку.
Акуратна пасыпаў ліст са срэбнай пясочніцы і пасунуў сакратару стосік густа спісаных аркушаў.
– Пасадзі, васпане, за перапіску пару здальнейшых ды не балбатлівых. Лісты да соймікаў. Сам разумееш, заўчаснаму агалошванню не падлягаюць. А гэта, – канцлер падняў запясочаны ліст і асцярожна ссыпаў танюткі парашок на срэбны падносік, – мая прамова на бліжэйшы Сойм. Трэба ж будзе адстойваць для Княства Смаленшчыну ды і Северскую зямлю. Карона абедзьве паспрабуе прысабечыць.
– Асабіста займуся, яснепане, – з паклонам запэўніў сакратар. Канцлеру данеслі, што там ды тут спустошылі ягоныя колішнія ўладанні. Несумненна помста тых, хто прызначаў захопленыя землі Кароне. Не выключаў валтузні з чарговай жаўнерскай канфедэрацыяй. А галава занята непакоем, што Рэч Паспалітая, страціўшы шмат сіл у маскоўскіх войнах, будзе няздольная адбіць цалкам мажлівага турэцка—татарскага наезду. Ці ўсведамляе гэта «каморная рада»?
Непакоіліся і маскоўскія паслы.
– Выглядае, кароль робіць усё, каб наша пасольства правалілася, – у роздуме прамовіў князь Галіцын да мітрапаліта Філарэта. – Але ў такім выпадку канец усёй задуме Льва Сапегі і гетмана Жулкеўскага.
Князь Васіль Васільевіч Галіцын ад пачатку не спрыяў польскім і ліцьвінскім памкненням. Але гетман па ўсіх учынках выглядаў на чалавека людзкага, палітыка гнуткага і князь не працівіўся ў адкрытую. А хіба з каралём нешта атрымаецца? Ні гетман, ні Леў Сапега не пераканаюць Жыгімонта лічыцца са скрытай сілай Масковіі. А пераход каралевіча на праваслаўе! Задушацца ў злосці каралеўскія езуіты! Не ўдасца ўшчаміць на Крэмль каралевіча, хіба што не надоўга. Мабыць у душы кароль гэтага пабойваецца і не пагодзіцца адпраўляць сына на Маскву.
– Дасць Бог і ўсе каралеўскія спадзяванні туды ж пойдуць, – як угадаўшы думкі князя, хмыкнуў у бараду Філарэт.
Абодва пераглянуліся нібы змоўшчыкі, кожны са сваімі патаемнымі спадзяваннямі. Прызначалі пад шапку Манамаха розныя галовы, але не прыблудныя.
– А мы мусім стаяць непарушна, – сцвердзіў Галіцын, як загадаў.– Кароль ніколі не пагодзіцца на падпісанае намі з Жулкеўскім.
– Думаю, неўзабаве пераканаемся, – кіўнуў Філарэт. – Як толькі з'явіцца Жулкеўскі.
Галіцын пляснуў у далоні, выклікаючы служку.
– Спроворь мне, брацец, главного над стрельцамі.