W pokoju panowała cisza, słychać było tylko brzęczenie wściekle trzepoczących skrzydłami much. Mężczyzna od dłuższego czasu tkwił nieruchomo w fotelu. W zasadzie nie był już istotą ludzką, jeśli rozumieć przez to kogoś, kto żyje, oddycha i czuje. Został zredukowany do roli pokarmu dla owadów i schronienia dla larw.

      Wokół nieruchomej postaci krążyły roje much. Co chwila siadały, pożywiały się i odlatywały. Potem znów krążyły, szukając nowego miejsca i zderzając się ze sobą. Najbardziej pociągająca wydawała się okolica rany na głowie. Metaliczny zapach krwi już dawno się ulotnił, zastąpiła go słodkawa woń rozkładu.

      Krew zakrzepła. Spłynęła w dół po karku, potem po oparciu, tworząc na podłodze kałużę, początkowo czerwoną, pełną żywych czerwonych krwinek. Potem kałuża sczerniała i w niczym już nie przypominała gęstego płynu ustrojowego wypełniającego ludzkie żyły. Była tylko lepką czarną masą.

      Część much próbowała się wydostać z pokoju. Najadły się, złożyły jaja, dzięki ssawkom zaspokoiły głód. I chciały już wylecieć. Biły skrzydłami o szybę, usiłując się przedostać przez niewidzialną barierę. Po pewnym czasie dawały za wygraną. Znów czuły głód i ciągnęły do góry mięsa, która kiedyś była ludzkim ciałem.

      Erika przez całe lato krążyła wokół tego tematu. Nie-ustannie zajmował jej myśli. Rozważała wszystkie za i przeciw. Wiele razy już miała iść na górę, ale dochodziła tylko do schodów na strych. Mogłaby się oczywiście tłumaczyć natłokiem pracy w ostatnich miesiącach, przy organizacji wesela, albo zamieszaniem w domu, ponieważ nadal mieszkała z nimi Anna z dziećmi. Nie była to jednak cała prawda. Erika się bała. Bała się tego, na co mogłaby się natknąć. Bała się, że jeśli zacznie szperać, wyjdą na jaw rzeczy, o których wolałaby nie wiedzieć.

      Zdawała sobie sprawę, że Patrik już kilka razy miał ją o to zapytać. Widziała po jego minie, że się dziwi, że jeszcze nie zaczęła czytać znalezionych na strychu pamiętników. Ale nie spytał. Zresztą i tak nie wiedziałaby, co odpowiedzieć. Chyba najbardziej bała się tego, że będzie musiała zrewidować swój pogląd na rzeczywistość. Wprawdzie jej wyobrażenie o matce, o tym, jakim była człowiekiem i jak się odnosiła do córek, nie było zbyt pochlebne, ale traktowała je jak niepodważalną prawdę. Może jej przekonania się potwierdzą, a może nie. A co, jeśli będzie się musiała skonfrontować z inną prawdą? Do tej pory nie miała odwagi zrobić tego kroku.

      Postawiła nogę na pierwszym stopniu. Z dołu dochodził radosny śmiech Mai. Patrik bawił się z nią w salonie. Te odgłosy ją uspokoiły, mogła wejść na następny stopień. Potem jeszcze pięć. Pchnęła do góry klapę i znalazła się na strychu. W powietrze uniósł się tuman kurzu. Rozmawiali z Patrikiem o tym, żeby w przyszłości, gdy Maja będzie starsza, urządzić sobie tutaj prywatny kącik. Ale na razie był to najzwyklejszy strych z podłogą z desek i spadzistym dachem z odsłoniętym belkowaniem. I z mnóstwem rozmaitych rupieci, zabawek na choinkę i ubranek, z których wyrosła Maja, pudeł z przedmiotami nie dość ładnymi, żeby je trzymać w domu, lecz na tyle cennymi jako pamiątki, żeby ich nie wyrzucać.

      W głębi, przy krótszej ścianie, stała stara drewniana skrzynia, wzmocniona blachą. Erika pomyślała, że takie skrzynie nazywano chyba kuframi amerykańskimi1. Podeszła i usiadła obok na podłodze. Przesunęła dłonią po skrzyni, zaczerpnęła tchu i podniosła wieko. Zmarszczyła się, gdy buchnął zapach stęchlizny. Co wywołuje ten wyraźny, duszący odór starzyzny? Pewnie pleśń, pomyślała, i od razu zaczęła ją swędzieć skóra na głowie.

      Miała jeszcze w pamięci, jak to było, gdy znaleźli skrzynię i przejrzeli jej zawartość, wyjmując sztuka po sztuce. Rysunki jej i Anny, przedmioty wykonane na pracach ręcznych w szkole. Wszystko zachowała matka, Elsy, chociaż wydawała się taka obojętna, gdy jako dzieci wręczały jej to wszystko, zrobione z takim trudem. Erika znów wszystko wyjęła, odkładając po kolei na podłogę. To, co ją interesowało najbardziej, leżało na samym dnie. Wymacała palcami i ostrożnie wyjęła. Kaftanik, niegdyś biały, teraz pożółkły ze starości. W świetle dnia było to widać wyraźnie. Erika nie mogła oderwać wzroku od brązowych plam. Początkowo wzięła je za rdzę, ale potem uświadomiła sobie, że to zaschnięta krew. Przejmujący był zwłaszcza kontrast między rozmiarami kaftanika a plamami krwi. Skąd się tu wziął? Do kogo należał i dlaczego matka go zachowała?

      Erika delikatnie odłożyła kaftanik. Kiedy go z Patrikiem znaleźli, był w nim schowany pewien przedmiot. Teraz już go nie było. Zabrała tylko tę jedną rzecz. W poplamioną koszulkę zawinięty był hitlerowski medal. Sama się zdziwiła, że ten widok wzbudził w niej takie silne emocje. Serce zabiło jej szybciej, w ustach zaschło, przed oczyma przesunęły się sceny z kronik filmowych i dokumentów z czasów drugiej wojny światowej. Jak hitlerowski medal trafił do Fjällbacki? Do jej domu? Jak się znalazł wśród rzeczy jej matki? Wydawało się to zupełnie nieprawdopodobne. Najchętniej włożyłaby go z powrotem do skrzyni i zamknęła wieko, ale Patrik nalegał, żeby go zanieść komuś, kto się na tym zna, i dowiedzieć się czegoś więcej. Zgodziła się, choć niechętnie, jakby jakiś wewnętrzny głos ją ostrzegał, kazał schować medal i zapomnieć o nim. W końcu zwyciężyła ciekawość i na początku czerwca Erika poszła z medalem do specjalis-ty od drugiej wojny światowej. Przy odrobinie szczęścia wkrótce dowiedzą się o jego pochodzeniu czegoś więcej.

      Najbardziej jednak zainteresowało Erikę coś, co leżało na samym dnie skrzyni: cztery niebieskie zeszyty. Spojrzała na jedną z okładek i rozpoznała pismo matki. Eleganckie, pochyłe, w starej, okrąglejszej wersji. Erika wyjęła zeszyty i przesunęła palcem wskazującym po okładce leżącego na wierzchu. Na wszystkich widniał napis „Pamiętnik”. Słowo to wzbudziło w niej mieszane uczucia. Ciekawość, podniecenie, a zarazem lęk i wahanie: miała wtargnąć w czyjąś prywatność. Czy wolno jej czytać pamiętniki matki, poznać jej najtajniejsze myśli i uczucia? Z natury rzeczy pamiętnik nie jest przeznaczony dla cudzych oczu. Może Elsy nie życzyłaby sobie, żeby go czytała jej córka. Ale matka już nie żyła, Erika nie mogła jej zapytać. Sama musiała zdecydować, co zrobić.

      – Erika! – przerwał jej głos Patrika.

      – Co takiego?

      – Goście idą!

      Spojrzała na zegarek. Ojej, już trzecia! Pierwsze urodziny Mai, przyszli najbliżsi krewni i przyjaciele. Patrik