Lalka, tom pierwszy. Болеслав Прус

Читать онлайн книгу.

Lalka, tom pierwszy - Болеслав  Прус


Скачать книгу
– rodzaj gry w karty na trzy osoby. [przypis redakcyjny]

      40

      salopa – watowany płaszcz damski, z peleryną. [przypis redakcyjny]

      41

      dwudziestokilkoletni – dziś: kilkudziesięcioletni. [przypis edytorski]

      42

      jedynasta – forma konsekwentnie używana przez Prusa; dziś: jedenasta. [przypis edytorski]

      43

      taburet – dziś: taboret, stołek. [przypis edytorski]

      44

      tłomaczył – dziś: tłumaczył. [przypis edytorski]

      45

      dziesięć złotych – do poł. XIX w. mennica w Warszawie wybijała polskie monety; posługiwano się nimi długo, mimo wprowadzenia w Królestwie waluty rosyjskiej, rublowej. 1 zł polski równał się wartości 15 kopiejek, a 10 groszy wartości 5 kopiejek. [przypis redakcyjny]

      46

      Napoleon III – Ludwik Napoleon Bonaparte, ur. w 1808 r., bratanek Napoleona I; w grudniu 1848 r. obrany został, głównie głosami chłopstwa, prezydentem republiki; 2 grudnia 1851 r., mając poparcie wojska i wykorzystując osłabienie burżuazji i proletariatu wzajemną walką, dokonał zamachu stanu; rozwiązał Zgromadzenie Ustawodawcze, przedłużył swoje pełnomocnictwo na lat 10 i rozszerzył zakres władzy prezydenta. W rok później, 2 grudnia 1852 r., po przeprowadzeniu plebiscytu ogłosił się cesarzem. Lawirując między klasami społecznymi Napoleon III w rzeczywistości służył interesom wielkiej burżuazji. Swą zaborczą politykę zagraniczną pozorował obroną narodów walczących o wyzwolenie i zjednoczenie polityczne (Włochy, Polska). Zdetronizowany, po klęsce w wojnie francusko-niemieckiej w r. 1870, zmarł na wygnaniu w Anglii w r. 1873. [przypis redakcyjny]

      47

      hiszpanka – tu: bródka przycięta spiczasto na sposób hiszpański. [przypis redakcyjny]

      48

      chorował na kamień – mowa o kamieniach żółciowych lub nerkowych, cierpieniu bardzo bolesnym, zmieniającym nawet wyraz twarzy chorego. [przypis redakcyjny]

      49

      „Hugonoci” (1836) – opera G. Meyerbeera (1791–1864) często wówczas grywana; hugonoci – protestanci francuscy, kalwini. [przypis redakcyjny]

      50

      tajemnica, z którą (…) się nie zwierzał – dziś: tajemnica, z której się nie zwierzał. [przypis edytorski]

      51

      Napoleonidzi – krewni Napoleona i ich potomkowie. [przypis redakcyjny]

      52

      kontent – zadowolony. [przypis edytorski]

      53

      historia konsulatu i cesarstwa – Rzecki czyta dzieło prawicowego polityka i historyka francuskiego Adolfa Thiersa (1797–1877) Historia konsulatu i cesarstwa, które ukazało się w latach 1845–1862. Konsulat – okres dyktatorskich rządów Napoleona Bonapartego w latach 1799–1804. [przypis redakcyjny]

      54

      wojna włoska z r. 1859 – wojna Królestwa Sardynii i Francji przeciw Austrii, jeden z etapów walk o zjednoczenie Włoch. [przypis redakcyjny]

      55

      „Marsz Rakoczego” – narodowy marsz węgierski, skomponowany w połowie XVII w. dla księcia siedmiogrodzkiego, Franciszka II Rakoczego. [przypis redakcyjny]

      56

      buduarowy – buduar: elegancki pokój damski. [przypis redakcyjny]

      57

      oficjalista – niższy pracownik umysłowy. [przypis redakcyjny]

      58

      algierka – rodzaj męskiego ubioru futrzanego. [przypis redakcyjny]

      59

      surdut – ówcześnie nazwa wizytowego ubioru męskiego, zwykle ciemnego, z dwoma rzędami guzików. [przypis redakcyjny]

      60

      Beaconsfield – właściwie Beniamin Disraeli (1804–1881), polityk angielski, przywódca konserwatystów, w tym czasie premier i kierownik polityki zagranicznej Wielkiej Brytanii. [przypis redakcyjny]

      61

      Klemens Metternich (1773–1859) – dyplomata austriacki, przywódca europejskiej reakcji politycznej po roku 1815, wróg liberalizmu i ruchów narodowowyzwoleńczych. [przypis redakcyjny]

      62

      Henry Palmerston (1784–1865) – wybitny polityk angielski, przywódca liberałów. [przypis redakcyjny]

      63

      Napoleonek IV – Eugeniusz Ludwik (1856–1879), syn Napoleona III, od roku 1870 przebywał w Anglii. Po śmierci ojca, w r. 1874 przybrał imię Napoleona IV jako pretendent do tronu cesarskiego. [przypis redakcyjny]

      64

      Komisja Spraw Wewnętrznych – naczelny organ administracyjny w Królestwie Kongresowym, odpowiadający ministerstwu, ustanowiony konstytucją 1815 r., zniesiony w r. 1868. [przypis redakcyjny]

      65

      faworyty – bokobrody. [przypis redakcyjny]

      66

      jeden Napoleon w Egipcie… – obrazy przedstawiały niektóre ważniejsze momenty z życia Napoleona: wyprawę do Egiptu (1798), zwycięstwo nad Austrią pod Wagram (1809), zwycięstwo nad Austrią i Rosją pod Austerlitz (1805), wyprawę na Moskwę (1812), koronację Napoleona na cesarza (1804). [przypis redakcyjny]

      67

      Komisja Skarbu – Komisja Finansów i Skarbu odpowiadała dzisiejszemu Ministerstwu Finansów; ustanowiona przez konstytucję 1815 r., zniesiona w r. 1867. [przypis redakcyjny]

      68

      Dunaj – ulica w Warszawie na Starym Mieście (zupełnie zniszczona w czasie powstania warszawskiego). [przypis redakcyjny]

      69

      Napoleon I umarł w niewoli – angielskiej w r. 1821 na wyspie Św. Heleny (na Oceanie Atlantyckim). [przypis redakcyjny]

      70

      acan – wyrażenie lekceważące, skrócone, zamiast „wasz-mość pan”. [przypis redakcyjny]

      71

      znalazł się Napoleon – mowa o Ludwiku Napoleonie (tj. Napoleonie III), który jako pretendent do tronu francuskiego próbował go dwukrotnie zdobyć przez zamach stanu. Drugi zamach miał miejsce dnia 6 sierpnia 1840 r.,


Скачать книгу