Friedrich Schiller. AAVV

Читать онлайн книгу.

Friedrich Schiller - AAVV


Скачать книгу
checo Norbert Tauer e incluso fue a visitarlo a Viena (pero Tauer no pudo salir de Checoslovaquia, con lo que no pudieron conocerse personalmente). Además de cartas, se intercambiaban libros: Labaien le mandaba libros vascos y recibía a cambio libros alemanes, sobre todo referidos a la música. Por eso, también en este caso, fue precisamente la música el camino hacia la Oda. Poza’ri oda se publicó en la revista Olerti, II de 1959, pp. 86-88. Como autor firma Ibalan, seudónimo de Labaien. Recogemos el texto de la traducción en el anexo.

      Es bien conocido que había traducido a Dürrenmatt (Gizona ta kidea; Der Doppelgänger), Frisch (Su-emailleak; Biedermann und die Brandstifter) y Brecht (Bai esalea, ez esalea; Der Jasager und der Neinsager), así que buscamos los originales de esos libros, pero no los encontramos. Encontramos una de las traducciones, Su-emailleak, como separata, y en la nota al pie de la tercera página dice: «Biedermann und die Brandstifter 1962 Suhrkamp Verlag-Frankfurt am Main. Traducción española de M. González Haba. Los incendiarios. Revista Primer Acto, número 62. Madrid, 1965». Por tanto, no está claro si se trata de traducciones directas o indirectas y no se sabrá hasta completar una comparación entre los textos. En todo caso, es un intento de renovar el teatro escrito en vasco con la introducción de nuevos modelos, hecho por alguien muy interesado en el teatro como autor y estudioso.

      Hemos encontrado una última versión de la Oda en un texto sobre didáctica de la música, sin mención del traductor (revista Urrats, 1979, primer número, p. 37). Aquí también se trata de la versión de la novena sinfonía de Beethoven y de una edición bilingüe intercalada (seguramente para la gente que quisiera cantar la versión original). Recogemos también este texto en el anexo.

      UN ÚLTIMO POEMA

      Finalmente, hemos encontrado la que puede ser la traducción más reciente de Schiller al vasco, «Musa alemana» por Joxe Azurmendi, publicada en el libro Euskera, euskaldunon hizkuntza (Joseba Intxausti, 1990). En este caso, el contexto parece bastante claro. En ese poema, Schiller critica la situación precaria de la lengua alemana y refleja el trabajo de su generación para convertir el alemán, a pesar de todo, en una lengua de cultura. Y aquí, en un libro sobre la lengua vasca, se busca el paralelismo. Hay que mencionar que se trata, una vez más, de una traducción realizada por un autor muy señalado, un catedrático de Filosofía que es al mismo tiempo uno de los ensayistas más prolíficos en lengua vasca.

DIE DEUTSCHE MUSE (1800) MUSA ALEMANA
Kein Augustisch Alter blühte, Keines Mediceers Güte Lächelte der deutschen Kunst, Sie ward nicht gepfl egt vom Ruhme, Sie entfaltete die Blume Nicht am Strahl der Fürstengunst. Ezein antzinaro Augustiar zegoen lore, Ezein eskuzabaltasun Medicitarrek zion Arte alemanari egin irribarre; Loria ez zen haren arduratu, Ez zuen garatu bere lorea Printzeen fabore diztiratan.
Von dem größten deutschen Sohne, Von des großen Friedrichs Throne Ging sie schutzlos, ungeehrt. Rühmend darfs der Deutsche sagen, Höher darf das Herz ihm schlagen, Selbst erschuf er sich den Wert. Amaren seme aleman handienaren Tronuak, Federiko Handiaren, babes Gabe laga zuen, ohorapen gabe; Loriatuz, bada, esan dezake alemanak, Gorakiago diezaioke taupada jo bihotzak Berak sortu zuen bere prezamena.
Darum steigt in höherm Bogen, Darum strömt in vollem Wogen Horregatixe arku hainbat garaiagotan, Horregatik uhin hainbat biribilagotan isuri doa
Deutscher Barden Hochgesang, Und in eigner Fülle schwellend, Und aus Herzens Tiefen quellend Spottet er der Regeln Zwang. Bardo alemanen goikanta; Eta bihotzaren sakon-barnetik iturrika dariola Arauen hertsaduraz burlatzen da.

      Seguramente habrá alguna otra referencia que hemos pasado por alto, pero por ahora éstas son las traducciones que hemos encontrado tras una búsqueda exhaustiva. El interés por Schiller se manifiesta muy temprano, en una época (1910-1936) de gran actividad cultural en lengua vasca, con la Oda y una pieza de teatro (que sin embargo queda como única traducción de un drama de Schiller hasta el momento). Schiller tiene cierta presencia en los años de recuperación cultural (1955-1980), sobre todo en poesía. Y en estos últimos años de consolidación de la lengua, parece haber dejado de despertar interés, sólo persisten algunas adaptaciones infantiles y juveniles del Wilhelm Tell, y un poema suelto.

      Más adelante aún habrá que hacer un análisis más pausado y exhaustivo de todos estos materiales, en el contexto de un estudio global de la historia de la traducción del alemán al vasco.

      ANEXO

Ode an die Freude, Friedrich Schiller Beethoven, IX Sinfonia
(1) Freude, schöner Götterfunken, Tochter aus Elysium, Wir betreten feuertrunken, Himmlische, dein Heiligtum ! O Freunde, nicht diese Töne ! Sondern laßt uns angenehmere anstimmen, und freudenvollere ! Freude !
(2) Deine Zauber binden wieder, Was die Mode streng geteilt ; Alle Menschen werden Brüder, Wo dein sanfter Flügel weilt. CHOR Freude, schöner Götterfunken, Tochter aus Elysium, Wir betreten feuertrunken, Himmlische, dein Heiligtum ! Deine Zauber binden wieder,
(3) Seid umschlungen, Millionen ! Diesen Kuß der ganzen Welt ! Brüder - überm Sternenzelt Muß ein lieber Vater wohnen. Was die Mode streng geteilt ; Alle Menschen werden Brüder, Wo dein sanfter Flügel weilt. Wem der große Wurf gelungen,
(4) Wem der große Wurf gelungen, Eines Freundes Freund zu sein, Wer ein holdes Weib errungen, Mische seinen Jubel ein ! Eines Freundes Freund zu sein, Wer ein holdes Weib errungen, Mische seinen Jubel ein ! Ja - wer auch nur eine Seele
(5) Ja - wer auch nur eine Seele Sein nennt auf dem Erdenrund ! Und wer’s nie gekonnt, der stehle Weinend sich aus diesem Bund. CHOR Sein nennt auf dem Erdenrund ! Und wer’s nie gekonnt, der stehle Weinend sich aus diesem Bund. Freude trinken alle Wesen An den Brüsten der Natur.
(6) Was den großen Ring bewohnet, Huldige der Sympathie ! Zu den Sternen leitet sie, Wo der Unbekannte thronet. Alle Guten, alle Bösen Folgen ihrer Rosenspur. Küsse gab sie uns und Reben, Einen Freund, geprüft im Tod;
(7) Freude trinken alle Wesen An den Brüsten der Natur ; Alle Guten, alle Bösen, Folgen ihrer Rosenspur. Wollust ward dem Wurm gegeben, Und der Cherub steht vor Gott. Und der Cherub steht vor Gott. Froh, wie seine Sonnen fl iegen
(8) Küsse gab sie uns und Reben, Einen Freund, geprüft im Tod ; Wollust ward dem Wurm gegeben, Und der Cherub steht vor Gott. CHOR Durch des Himmels prächt’gen Plan,
Скачать книгу