5. cinlere; cin – джинн

      Alpamış

      Kongratlarm beyi Alpun’un Baybörü ve Baysarı adlarında iki oğlu vardır. Ancak bu ikisinin de çocuklan olmaz. Bu yüzden her fırsatta toplum tarafından aşağılanırlar. Bu duruma çok üzülen Baybörü ve Baysan kırk gün Tann’ya yalvarırlar. Bir süre sonra Baybörü’nün bir oğlu ve bir kızı olur. Oğlana Hakim Bek, kıza Kaldırgaç adını koyarlar. Bir süre sonra Baysan’nın da bir kızı olur. Bu kıza da Ay Barçın adını verirler. Bir gün bir derviş gelir ve onlara “Büyüdükleri zaman Hakim Bek ile Barçın evlenecek. Hakim Bek ileride çok büyük bir kahraman olacak.” der ve gözden kaybolur. Aradan yıllar geçer ve Hakim Bek çok güçlü bir delikanlı olur. Çok güçlü olduğundan dolayı ona “Alpamış” adını verirler.

      Kongrat kabilesinin başkanı olan Baybörü, zalim ve merhametsiz bir beydir. Kardeşi Baysan, onun zalimliklerine daha fazla katlanamaz ve Baybörü’ye başkaldınr. Böylece Kongrat kabilesi ikiye ayrılır. Baysan, ailesini ve adamlannı toplayıp yola çıkar. Altı ay yolculuktan sonra, Kalmuk Hanı Tayca Han’ın yanına gider. Tayca Han, onların Kalmuk topraklarında yaşamalarına izin verir. Aradan yıllar geçer, Barçın büyür ve çok güzel bir kız olur. Barçın sürekli Alpamış’ın yolunu gözler. Alpamış’tan başka kimseyi istemediği için bütün evlilik tekliflerini reddeder.

      Bir gün Barçın, Alpamış’a bir mektup yazar ve ona durumu anlatır. Mektubu okuyan Alpamış hemen yola çıkar ve Kalmuk ülkesine varır. Orada amcası Baysarı’yı bulur ve çeşitli mücadelelerden sonra Barçın ile evlenir. Alpamış, Barçın’ı ve Kongrat halkını alıp ülkesine doğru yola çıkar. Ancak ağabeyi Baybörü’ye çok kızgın olan Baysan onlarla gitmez ve Kalmuk ülkesinde kalır.

      Amcası ve kayınpederi olan Baysarı’nın Kalmuk ülkesinde kalması Alpamış’ın içine sinmez. Alpamış, Baysarı’yı oradan alıp kendi yurduna götürmek ister. Babası Baybörü engel olmaya çalışsa da Alpamış 40 yiğidiyle birlikte Kalmuk ülkesine doğru yola çıkar. Uzun bir yolculuktan sonra Kalmuk ülkesine ulaşır. Orada düşmanları ona tuzak kurarlar ve Alpamış’ı derin bir kuyuya atarlar. Etrafta Alpamış’ın öldüğü haberi yayılır. Haber Barçın’ın kulağına kadar gelir. Barçın, çok üzülür ve günlerce yas tutar. Bu sırada Barçın’ın bir oğlu olur; çocuğun adını Yadigâr koyarlar.

      Alpamış, kuyuda yedi sene kalır. Bir gün, kuyuya yaralı bir kuş düşer. Alpamış kuşu tedavi eder. Bir mektup yazıp kuşun kanadına bağlar ve kuşu salıverir. Kuş, mektubu Alpamış’ın kız kardeşi Kaldırgaç’a ulaştırır. Kaldırgaç mektubu okuyunca hemen Alpamış’ın yakın dostu Karacan’a haber verir. Karacan, Alpamış’ı kurtarmaya gider. Bin bir zorlukla kuyuyu bulur. İpekten halatla Alpamış’ı yukarıya çekmeye çalışır. Ancak Alpamış kurtarılmayı istemez, ayaklarını kuyuya dayayarak Karacan’ın işini zorlaştırır. Karacan eli boş geri dönmek zorunda kalır[11]