Дьокуускай харах уутун итэҕэйбэт. Иван Тарабукин
Читать онлайн книгу.
тиийэр.
– Өрүөл, хайа төһө ырааһы хотордуҥ?
– Бээ-бээ, хабарҕалаан түһэҥҥин наһаа бээҕинээмэ. Наҕылыччы күлүк сиргэ баран ааҕыллыа. Онтон эһиги тугу эмэ буллугут-таллыгыт дуо?
– Анараа дьааһыктан үс-түөрт киилэ холобурдаах бэрт сибиэһэй сибиинньэ этин көтөхтүбүт уонна кыра өҥнөөх тимир буллубут. Сырыы табылынна, бэрт баартаах уолаттар буоллубут.
– Туох тимирий?
– Уу сүүрдэр кыраан уонна хомуллар орон. Ити дьиэ анныгар кистээтибит. Чэ, чугастыы онно киириэххэ.
Дьоммут, дьиэ анныгар суксуруһан киирэн, ип-итии турба үрдүгэр таҥас тэлгээн олордулар. Бытыылкаларын бүөтүн төлө эрийэн, кэритэ сылдьан айаҕыттан истилэр, килиэп тоорохойун кур-хар ыстаан сокуускаланнылар.
– Хайа, бу дойду ип-итии эбит дии. Анараа дьиэбититтэн үүрүлүннэхпитинэ манна кэлэн олоруохха сөп эбит ээ, – Турантай эргим-ургум көрүтэлээтэ.
– Манна икки киһи хоно сылдьаллар эбит, бөхтөрө-сахтара элбээбит. Кимнээх буолуохтарай?
– Олорор буоллахтарына чуумпу буоллаҕа. Кимнээх да буоллуннар, чыхаал диибин. Ол-бу буолан дьиэлээҕимсийэн чорбоҥностохторуна, муостарын ылҕаталаан биэриллиэ. Ханна сылдьарбытын, хонорбутун хас кумалаантан ыйыта сылдьыахпытый, сынньанар буолуохтаахтар!
– Күөх Харах, сөпкө этэҕин. Ити киһиттэн куттанан, ол киһиттэн сэрэнэн уһун сонноммоппут чуолкай. Муос муоска, тиис тиискэ. Аны кэлэн сүтэрэрбит суох!
– Оннук, ол гынан баран биир ноолоох эбит, – Кэриспэндиэн сэрэхэдийэр.
– Ол эмиэ туохха ноолоннуҥ, кутуруккун кумуччу тутуннуҥ?
– Сылааһа үчүгэй, онтон оскуола чугаһа куһаҕан. Дьэ сотору халлаан ылааҥытыйыыта ыччаттарбыт табахтыы, көҕүрэттэ, сыбыдаанньалыы манна киирэ-тахса туруохтара суоҕа дуо? Субуоталарга иһэн-аһаан, үҥкүүлээн баран, куоска кутуйаҕы ирдэһэрин курдук, анаан эккирэтиһэн биһигинньиктэргэ илиилэрин эрчимин бэрэбиэркэлиэхтэрэ, сутуруктарынан ойоҕосторбутун ааҕыахтара турар ээ. Ол дьонуҥ быһаҕа, тимирэ, бэстилиэтэ суох сылдьыбат буолуохтаахтар. Туох диигит?
– Кырдьык, маҕаһыын эҥин чугаһа үчүгэй эбит да, сотору халлаан уһаатаҕына, хас саас аайы буоларын курдук, полицайдар дьиэ анныларын кэрийэн хомуйталыахтара. Оччоҕо ааны бүөлүү турдуннар, саппаас аана суох куоппат буоллахпыт дии, тараччы тутан ылыыһыктар, – Турантай ситэрэн биэрэр.
– Кэбис, сэрэҕэ бэрт буолсу. Киирэргэ-тахсарга да кутталлаах. Аны түүн киириэхтэрэ диэн сэрэхэдийэн, сүгүн утуйбакка, араас тыаһы-ууһу иһиллээн эрэйи көрөр айыка, оннооҕор тииҥ уйата икки ааннаах буолар. Бэйэбит олорор сирбит маннааҕар арыый сөрүүн буолуо даҕаны, киэҥэ-куоҥа, киирэр-тахсар, куотар хайаҕаһа элбэҕэ манна холоотоххо быдан ордук буоллаҕа. Этэҥҥэ чуумпутук олордоххо, сотору күн уһуо, сыыйа-баайа саас кэлиэ.
– Оннук-оннук, сылааһыгар ымсыыран бу бүтэй хааһахха киирэн арҕахтаах эһэ курдук быстахха былдьатыахпыт, ыт сиэтин бу ордууну!
– Хата, абырахтанаммын арыый бэттэх соҕус кэллим, этим-хааным итийбит курдук буолла.
– Этимэ даҕаны, олох