Ölüm. Эмиль Золя
Читать онлайн книгу.
yüzünde bir tebessümle kardeşini sarmalamaya ve başıyla kalabalığı selamlamaya devam etti.
Sarı saçlarıyla Madam Haffner, uzun uzun Renée’nin mücevherlerine baktıktan sonra merakına karşı koyamayarak ona doğru yaklaştı ve imalı bir ses tonuyla: ‘‘Şu kolye ve başlığa da bakın…’’ dedi. Renée, nispet yaparcasına başını kolyesine doğru eğdi. Bunun üzerine tüm kadınlar Renée’nin etrafına doluşarak bu büyüleyici, kutsal güzellikteki mücevherlere methiyeler yağdırmaya başladılar. Kalabalığın dağılması ile kadınlar büyük bir kıskançlık içinde Mösyö Saccard’ın, Laure d’Aurigny’nin satışından aldığı bu mücevherleri Renée gibi ucuz bir kadının üzerinde görmelerinin kendileri gibi soylulara hakaret sayıldığından yakındılar. Yakınışlarında tüm Paris’in bir fahişenin vücudunda gördüğü mücevherleri, belki kulaklarına bu kadının rezilliklerinden birkaçını fısıldayacakları düşüncesi ile kendi tenlerinde hissetme arzularının acınası yankısı duyuluyordu. Ardından göz kamaştırıcı kaşmir ve dantellerden bahsetmeye başladılar; Renée’nin üzerinde taşıdığı neredeyse her parçanın fiyatını biliyorlardı. Başlık on beş bin frank, kolye ise elli bin franktı. Markiz d’Espanet, Mösyö Saccard’ı harcadığı servetin heyecanıyla yanına çağırdı. Aristide Saccard yaklaşırken ‘‘Sizi kutlamama izin verin! Ne harika bir kocasınız…’’ cümlelerini duyunca mütevazılığını hanımların önünde eğilerek göstermek istedi ancak yüzündeki sırıtma, gizlemeye çalıştığı kıvanca ihanet ediyordu. Bir yandan da göz ucu ile birkaç adım ötede durmuş mücevherlere harcanan paraları saygıyla dinleyen iki servet sahibi duvar ustası müteahhide bakıyordu. O anda siyahlara bürünmüş Maxime salona girdi ve babasının yanına geçip içtenlikle omuzuna yaslanarak karşılarında duran iki müteahhiti işaret etti. Aristide Saccard’ın yüzünde, ayakta alkışlanan bir aktörün ihtiyatlı gülümsemesi vardı.
Birkaç konuk daha gelmişti. Şimdiden salonda en az otuz kişi vardı. Konuşmalardan yükselen uğultuların kısa süreli sessizliklerinde, duvarların arkasından gümüş sofra takımlarının takırtıları duyuluyordu. Kısa bir süre sonra Baptiste, iki kanatlı kapıyı görkemli bir şekilde açarak bir tören sunarcasına: ‘‘Akşam yemeği hazır, Madam…’’ dedi. Kalabalık, yavaşça yemek salonuna gitmek üzere toplandı. Kolunu Markiz d’Espanet’nin omuzuna atmış Aristide Sac-card, herkesin saygı ile önünde eğildiği yaşlı bir adam olan Senatör Gourad’nın koluna girmiş Renée ve babasının ricası üzerine gönülsüz bir şekilde kolunun altına aldığı Mareuil ailesinin kızı Louise ile Maxime’i, en sonda kollarını sıyırarak ilerleyen iki müteahhit ve diğer konuklar, çift sıra hâlinde takip ettiler.
Yemek odası cilalı armut ağacı ile tavana kadar kaplı, ince altın şeritlerle süslenmiş büyük, kare bir odaydı. Duvarda dört büyük natürmort tablo asılacak kadar alan boş duruyordu. Kuşkusuz, sanata yapılacak harcamalar Aristide Saccard için mücevherler kadar önem arz etmiyordu. Tabloların yerine gerilmiş koyu yeşil bir kadife kumaş; mobilya, perde ve kapılarda devam ediyor ve avizelerden yayılan ışığın tüm ihtişamını yemek masasına yoğunlaştırmak için önceden düşünülmüş gibi odaya bir ağırlık ve ciddiyet kazandırıyordu. O anda, ayak seslerini bastıran koyu renkli İran halısının ortasında, avizelerden yayılan parlaklığın altında altın geçişli siyah arkalıklı sandalyelerin karanlığıyla kuşattığı göz kamaştıran beyaz örtüsü üzerinde kristallerin ve gümüş sofra takımlarının berrak yansımalarının çarpıştığı masanın çevresi, otuz kişiyi ibadete kabul eden bir sunak gibiydi. Oymalı sandalye arkalıklarının arasından, hantal büfenin ahşap işçiliği ve etrafında asılı kadife parçaları havada asılı puslu bir gölgenin ardındaymış gibi güçlükle seçilse de gözler doğal olarak yalnızca masanın görkemine çevriliydi. Masanın ortasında, melekleri kaçıracak kadar parlak bir sarı renkte oymalı mat metalden masa süsü duruyordu. Yanında ise bir boynuzdan salkımlar hâlinde uzanan çiçek demetleri ve bir koluyla baygın bir kadın, diğer koluyla da on mumlu meşale taşıyan satir4 tasvirinden iki şamdan duruyor ve şamdanlardan yükselen ışık, avizenin yakıcı parlaklığı ile buluşuyordu. Süslerin arasında büyüklü küçüklü simetrik olarak dizilmiş ısıtıcı fırınların yanlarında, ordövrlerin içinde bulunduğu deniz kabuğu şeklinde tabaklar; aralarına serpiştirilmiş Çin porselenleri ve kristal vazolar; çatal bıçak takımları ve çoktan masaya getirilmiş tatlı takımlarını tutan tepeleme meyvelerle dolu kâseler duruyordu. Uzayıp giden tabak takımları, bardaklar ordusu, su ve şarap sürahileri ile küçük tuzluklardan oluşan tüm bu kesilmemiş kristalden servis takımı; bir muslin kadar ince, hafif ve şeffaftı ki gölgeleri dahi yoktu. Şamdanlardan yayılan ışık bir alev topunun kıvılcımları gibi yemek takımlarının üzerine koşuyordu. Çatallar, kaşıklar ve sedef saplı bıçaklar ateşten çubuklara dönüşürken oluşan renk cümbüşü bardakları dolduruyor ve bu alev yağmurunun ortasında bir akkor kütlesi, bembeyaz masa örtüsünü kırmızıya boğuyordu.
Yemek odasına, hanımları kollarının altına alarak giren beylerin yüzlerinde gizemli bir mutluluk ifadesi vardı. Çiçekler, konağın boğuk havasına bir canlılık getiriyordu. Pişen yemeklerin kokusu, gül kokularına karışıyordu. Kerevitlerin keskin kokusu, limonların ekşi kokusunu bastırıyordu. Konuklar, menü kartının arkasında adlarını bulup yerlerine geçerlerken ipek elbiseleri buruşturan sandalyeler gıcırdıyordu. Siyah elbiselerle kuşanmış omuzlarda elmaslar, süt beyazı masanın yüzünde bir gülümseme gibi parlıyordu. Yemek servisi başladığında konukların arasında geçen gülüşmelerin ani sessizliğinde, kaşıkların şangırtısı kulakları sağır ediyordu. Baptiste bir devlet adamı ciddiyeti ile başkâhyalık görevini yerine getiriyordu. O gece emrinde; konağın iki uşağı haricinde, yalnızca özel akşam yemeklerinde görev alan dört uşak daha çalışıyordu. Baptiste çıkan yemekleri odanın köşesinde tabaklara bölüştürdükten sonra üç uşak, onları alıp ellerinde tabaklarla masanın etrafında dolaşarak alçak sesle konuklara yemekleri servis ediyordu. Diğer uşaklar da ekmekleri hazırlıyor ve şarapları sürahilere dolduruyorlardı. Başlangıç ve ana yemek servisi, kadınların inci gibi gülüşleri şarap eşliğinde daha da keskinleşmeden sessizce sunuldu ve kaldırıldı.
Kalabalık o kadar fazlaydı ki her kafadan başka bir ses çıkıyordu. Başlangıç ve ana yemeklerin yerini rosto ve tatlı öncesi hafif atıştırmalıklar; Léoville ile Chatêau-Laffite gibi hafif şarapların yerini Bourgogne, Pommard, Chambertin marka ağır şaraplar aldıkça yükselen kahkahalar incecik kristalleri çınlattı.
Masanın ortasında Renée, sağında Baron Gouraud, solunda eskiden mum imalatçılığı yapmış şimdi ise belediye meclis üyesi, Bağcılık Kredisinin yöneticisi ve Fas limanlarının yönetim kurulu üyesi Mösyö Toutin-Laroche vardı. Madam d’Espanet ve Madam Haffner’in karşısında oturan Mösyö Saccard ise pohpohlayıcı bir sesle, ‘‘Sevgili ortağım, sayın yöneticim…’’ naraları atıyordu. Masanın devamında politikacılar yer alıyordu. Yılın sekiz ayını Paris’te geçiren Vali Mösyö Hupel de la Noue, geniş Alsaslı yüzü ile Mösyö Haffner’in de aralarında bulunduğu üç milletvekili, sonra yakışıklı bir genç delikanlı olan Mösyö de Saffré, bir Bakan sekreteri Mösyö Michelin, karayolu dairesi başkanı ve diğer kıdemliler… Daimiler Komitesi adayı olan Mösyö Marceuil, gözlerini diktiği Vali’nin karşısında oturuyordu. Mösyö d’Espanet’e gelince karısına hiçbir sosyal etkinlikte eşlik etmezdi. Saccard ailesinin kadınları, en önde gelen şahsiyetlerin arasına yerleştirilmişti. Aristide Saccard; kız kardeşi Sidonie’yi masanın sonuna, sağında Sör Charrier, solunda da Sör Mignon olacak şekilde iki müteahhidin arasına özellikle oturtmuştu. Büro şefinin esmer ve tombul eşi Madam Michelin ile Mösyö de Saffré yan yana oturuyor;
Mitolojide, yarı insan yarı keçi bir kır tanrısı.