Ніякай літасьці Альгерду Б.. Альгерд Бахарэвiч
Читать онлайн книгу.
ўляпацца ў гей-скандал; калі сьвет яшчэ пахнуў – пякуча і соладка, і не шукаў сродкаў супраць поту; калі тых, каго цяпер называюць старымі майстрамі, можна было пабачыць проста так на вуліцы – і не пазнаць. Сумуюць па Нашай-Нянашай Вільні – пасядзець бы на Антокалі годзе так у 1929; па панскай Польшчы, згадваючы Пясэцкага і Аляхновіча, па першым джазе, па часах “лясных братоў” – нават па Аўстра-Вугоршчыне часоў імпэратара Франца-Іосіфа. І што такое настальгія па савецкай імпэрыі пэўнай часткі не зусім полава сьпелага насельніцтва, што такое ўсе гэтыя маечкі “Born in USSR“, што такое ўсе гэтыя калярадзкія стужачкі, гераічныя фільмецы і дурацкія песенькі – калі ня рэўнасьць да непражытага мінулага?
А можна пайсьці і далей. Параўнаваць трошкі да таго даўно вымерлага сьвету, у якім кожная рэч была непаўторным творам: ад тэлефону да матыкі, да сьвету, яшчэ не сапсаванага літаратурай. Дзе мятлік нічога не сымбалізаваў, а лётаў сабе і крэсьліў у паветры знакі быцьця, і дзе бедную гусь ні з чым не рыфмавалі, а елі, выціраючы тлустыя пальцы проста аб штаны.
Не прыкідвайся, што ты не такі і хочаш жыць тут і цяпер. Тут і цяпер здольны любы дурань. Ты іх ня любіш, ты апрануты ў сёньня, як у зьмірыцельную кашулю. Дый хто будзе раўнаваць да цяпершчыны. Хіба што палітыкі. Але рэўнасьць цяперашніх нацыяў да свайго і чужога мінулага – усе гэтыя бязглуздыя войны за ня намі падзеленую спадчыну – не кранаюць. Рэўнасьці трэба хрыбет асобнага ўзятага чалавека, каб зайграць на ім свае маршы. А дзе ляжыць хрыбет нацыі? Трохі сьмешныя ўсе гэтыя крыўды на літоўцаў: нам няма чаго дзяліць ні зь імі, ні з палякамі. А рэўнасьць усё адно ёсьць. Дробная, гідкая. Толькі на Антокаль 1929-га зь ёй не патрапіш. І нават да Наваградку 2013-га на яе сьлізкай сьпіне не даедзеш.
Рэўнасьць – гэта ўмоўны лад. А мінулае – пэрфэкт, дасканаласьць, якая адбылася.
За такое асабістае мінулае, якое ўжо ніколі не пражывеш і да якога часам так моцна раўнуеш, можна запраста аддаць кавалак свайго жыцьця. Прызнаньне за прызнаньне: асабіста мне хацелася б апынуцца ў Бэрліне годзе так у 1922-м. Выправіцца на шпацыр, праехацца ў мэтро, пасядзець у кавярнях і на начных вакзалах. Палову жыцьця аддаў бы. Ну, ня цалкам, вядома. Часткамі. Па месяцы, па тыдні – на білет у адзін канец неяк набралося б.
Або – у Менску 60-х. Пакінуўшы машыну часу ў кабеты з пажоўклага фотаздымка. Зьліцца з натоўпам, не падаваць выгляду, сесьці ў трамвай, трапіць пад грузавік… Застацца.
Рэўнасьць да мінулага – гэта мастацтва, на якое здольны кожны, такое самае бессэнсоўнае і вялікае хараство. Яна нічога не стварае, яна інтымная і балючая, яе лепш трымаць пры сабе. Калі яна і натхняе нас на ўчынкі – дык не на тыя, якімі варта было б ганарыцца. Яна заганяе нас у кут: калі я раўную цябе да твайго мінулага, калі я наогул раўную да мінулага – значыць, яно яшчэ ня скончылася. Значыць, давядзецца глядзець на цябе з учора. Але ўчора ніякай цябе яшчэ не было.
Значна лепш раўнаваць да будучага. Менавіта гэтае пачуцьцё гоніць час наперад і стварае нагоды: інфармацыйныя і проста выпіць за штосьці.
Цяжка