katedra – tu: podwyższenie, na którym stoi stół dla nauczyciela; biurko nauczycielskie. [przypis edytorski]
74
świsnąć (pot.) – ukraść. [przypis edytorski]
75
Kato – Katon Starszy, Marcus Porcius Cato, zwany Cenzorem (234–149 p.n.e.), rzymski mąż stanu, mówca i pisarz; zdolny wódz i administrator; obrońca starorzymskich cnót obywatelskich, znany z wielkiej surowości obyczajów i pracowitości. Zaciekły wróg Kartaginy i orędownik jej zniszczenia, doprowadził do wybuchu III wojny punickiej (149–146 p.n.e.); twórca prozy łacińskiej, autor ponad 150 mów, a także m.in. dziejów Rzymu Origines i pracy O gospodarstwie wiejskim. [przypis edytorski]
76
papatacz – ciastko drożdżowe z rodzynkami i cynamonem. [przypis edytorski]
77
fizys (z łac.) – twarz. [przypis edytorski]
78
Rzesza Niemiecka – historyczne określenie państwa niemieckiego; I Rzesza (Stara Rzesza) istniała w latach 962–1806, było to historyczne państwo niemieckie (od 1474 Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego), którego władcy nawiązywali do tradycji starożytnych cesarzy rzymskich; II Rzesza funkcjonowała 1871–1918 i stanowiła federalne, konstytucyjne cesarstwo niemieckie pod panowaniem Hohenzollernów; III Rzeszą nazywane były w propagandzie Niemcy hitlerowskie 1933–45. [przypis edytorski]
79
Otto von Bismarck (1815–1898) hrabia Bismarck-Schönhausen (od 1865), książę (od 1871), prusko-niemiecki mąż stanu. Od 1862 r. premier i minister spraw zagranicznych państwa pruskiego, doprowadził do zjednoczenia Niemiec z królem Prus na czele jako cesarzem niemieckim; w 1871 r. Bismarck został I kanclerzem Rzeszy Niemieckiej. Zręczny dyplomata i inicjator trzech wojen zaborczych, zyskał silną pozycję na arenie międzynarodowej. [przypis edytorski]
pręty łozinowe – gałązki, witki, zwłaszcza wierzbowe. [przypis edytorski]
89
fara (daw.) – kościół parafialny. [przypis edytorski]
90
fluksja (daw.) – obrzęk twarzy powstały wskutek procesów zapalnych zębów. [przypis edytorski]
91
pryncypalny (daw., z łac.) – najważniejszy, główny. [przypis edytorski]
92
sromotnie – w sposób przynoszący hańbę, wstyd. [przypis edytorski]
93
kepi – sztywna czapka wojskowa lub uczniowska w kształcie ściętego stożka, z czworokątnym daszkiem. [przypis edytorski]
94
skierowywa – dziś popr. 3os. lp.: skierowuje. [przypis edytorski]
95
stolaż – popr.: stolarz. [przypis edytorski]
96
ciarka – tu: owoc tarniny, ciernistego krzewu o białych kwiatach i granatowych owocach o cierpkim smaku. [przypis edytorski]
97
deszczułka – mała deska. [przypis edytorski]
98
zajęcie – tu: zaciekawienie. [przypis edytorski]
99
garnitur – tu: zestaw przedmiotów służących do jednego celu i stanowiących pewną całość. [przypis edytorski]
100
hebel – strug, narzędzie stolarskie służące do wyrównywania i wygładzania powierzchni drewna. [przypis edytorski]
101
śrubsztak – imadło przymocowane do stołu roboczego. [przypis edytorski]
102
winkielak (przest.) – kątownik, przyrząd stalowy w kształcie kąta prostego, używany do konstrukcji budowlanych lub okuć stolarskich. [przypis edytorski]
103
pion – ciężarek zawieszony na sznurku, służący do wyznaczania kierunku pionowego. [przypis edytorski]
104
bor (daw.) – wiertło. [przypis edytorski]
105
bankajz – żelazny hak wbijany w ścianę, używany w robotach blacharskich, kowalskich i ślusarskich, wiążący z sobą inne elementy konstrukcji w sposób uniemożliwiający ich przesunięcie lub obrót. [przypis edytorski]
106
czeladnik – wykwalifikowany rzemieślnik pracujący pod kierunkiem majstra. [przypis edytorski]
107
lampka olejna – lampa, w której światło daje spalany olej lub oliwa; znana już w starożytności. [przypis edytorski]
108
pokój – tu: spokój. [przypis edytorski]
109
kaligraf – osoba biegła w kaligrafii, sztuce pięknego i wyraźnego pisania. [przypis edytorski]
110
kupczyć – czynić przedmiotem handlu rzeczy, które nie powinny być źródłem materialnego zysku. [przypis edytorski]
111
morowy – tu: zrobiony z mory, tkaniny o falisto mieniącym się wzorze. [przypis edytorski]
Hefajstos (mit. gr.) – bóg ognia i kowalstwa, opiekun rękodzielników; kulawy syn Zeusa i Hery; mąż Afrodyty i Charis, wyobrażany z młotem lub obcęgami w rękach; w mit. rzym. Wulkan. Hefajstos był kulawy, ponieważ kiedyś został zrzucony przez Herę lub Zeusa z Olimpu na wyspę Lemnos i złamał nogę. [przypis edytorski]
