Litwa za Witolda. Józef Ignacy Kraszewski
Читать онлайн книгу.
[przypis autorski]
15
dziakło – tu potwierdza dawniejszy nasz wywód z litewskiego dakłe. [przypis autorski]
16
Wdy – skrót od: wojewody (D.lp). [przypis edytorski]
17
powolność (daw.) – uległość, podporządkowanie się czyjejś woli. [przypis edytorski]
18
bajoras – bojar, woj, rycerz; Kraszewski stosuje tu częściowo fonetyczny zapis wymowy litewskiej. [przypis edytorski]
19
kunigas (lit.) – książę; moznowładca litewski. [przypis edytorski]
20
bajor – bojar (forma po odrzuceniu lit. końcówki M.lp). [przypis edytorski]
21
bajoras – bojarowie (naśladowanie lit. formy M.lm). [przypis edytorski]
22
breve (z łac.) – tu: krótkie oświadczenie. [przypis edytorski]
23
zrósł – dziś: wzrósł, wyrósł. [przypis edytorski]
24
posuniony – dziś: posunięty. [przypis edytorski]
25
ermlandzki – olsztyński. [przypis edytorski]
26
dorpacki – od nazwy miasta w Estonii Dorpat (dziś: Tartu). [przypis edytorski]
27
Multany – właśc. Muntenia, kraina w dzisiejszej Rumunii (obejmująca stolicę rumuńską, Bukareszt), wsch. cz. Wołoszczyzny, rozciągająca się na płd. i wsch. od Dunaju po Karpaty; gł. miasto historyczne: Târgovişte. [przypis edytorski]
28
między książęty – dziś forma N.lm: między książętami. [przypis edytorski]
29
Zastanawiającem jest (…) cudzych łaską i opieką przy sobie trzymał – Kraszewski porzuca tu zasadę analizy dokumentów, którą kierował się uprzednio, mówiącą, że regulacje wprowadza się tam, gdzie są konieczne, np. dla ukrócenia bezprawia; jak wcześniej sam zauważył, komentując pierwsze przywileje na Litwie: „Nadaje się to tylko, czego krajowi braknie; wskazują więc najlepiej późniejsze przywileje, czego w Litwie nie było (…)”. [przypis edytorski]
30
Tatar (daw.) – dziś popr. forma D.lm: Tatrów. [przypis edytorski]
31
myncarz – podległy bezpośr. podskarbiemu królewskiemu urzędnik państwowy zajmujący się nadzorem nad funkcjonowaniem mennicy (biciem monet, ich wymianą, negocjacją wartości itp.). [przypis edytorski]
32
brać – tu: posądzać a. więzić. [przypis edytorski]
33
Romowe – w religii lit. (Bałtów) centrum kultu zorganizowanego wokół świętego dębu, z podobiznami bóstw, siedziba kapłana zw. Krewe. [przypis edytorski]
34
przedstawując – dziś: przedstawiając. [przypis edytorski]
35
czernić – tu: oczerniać. [przypis edytorski]
36
dla (daw.) – tu: z powodu. [przypis edytorski]
37
potwarzanie – rzucanie potwarzy, szkalowanie. [przypis edytorski]
38
niepłonnie – tu: niebezpodstawnie. [przypis edytorski]
39
picowanie – zbieranie żywności dla żołnierzy (rycerzy) i paszy dla bydła wśród ludności okolic, w których stacjonuje wojsko. [przypis edytorski]
40
czyli – tu: czyż, czy może (konstrukcja z partykułą -li). [przypis edytorski]
41
wurszajta – w systemie rel. daw. Bałtów: kapłan-ofiarnik. [przypis edytorski]
42
lubo (daw.) – choć. [przypis edytorski]
43
kilką – dziś N.: kilkoma. [przypis edytorski]
44
przyciągnęli pięciuset rycerzy – dziś popr.: przyciągnęło pięciuset rycerzy. [przypis edytorski]
45
poczestny (daw.) – z uwzględnieniem oddania należnej czci. [przypis edytorski]
46
kładnąc – dziś popr.: kładąc. [przypis edytorski]
47
kronista – kronikarz. [przypis edytorski]
48
kobylenie – obronne zapory utworzone ze potężnych pni drzew z pozostawionymi częściowo gałęźmi, mające na celu przede wszystkim przed atakiem jazdy. [przypis edytorski]
49
by (daw.) – tu: choćby. [przypis edytorski]
50
zabycie (daw., z rus.) – zapomnienie. [przypis edytorski]
51
sądząc się – uważając się za. [przypis edytorski]
52
Bałga – daw. pruska osada w obwodzie królewieckim (dziś kaliningradzkim), po której zdobyciu Krzyżacy wybudowali w tymże miejscu obronny zamek. [przypis edytorski]
53
znienawidziany – dziś: znienawidzony. [przypis edytorski]
54
ciągniono – dziś: ciągnięto. [przypis edytorski]
55
zostawując – dziś: zostawiając. [przypis edytorski]
56
pargaminowy