Louisa du Toit Omnibus 6. Louisa du Toit
Читать онлайн книгу.
sedeprekies in die saal, dieselfde aand sondigheid en haat tussen die mure van sy blyplek.
En die wete dat sy kind soos ’n weggooiding by familie moet grootword omdat Barbara nie vir hom kans sien nie. Sy het gelieg. Sy het hom voor die troue beloof dat sy glo daar “sal nie haakplek wees nie”. Agterna moes hy besef, met pyn en skok, wat sy werklik bedoel het: sy glo nie daar sal haakplek wees as Jacobie maar by sy oom en tante aanbly nie . . . hy’t immers aan hulle gewoond geraak solank sy pa met die studiereis oorsee was.
Hy moes vinnig kies tussen sy kind en sy nuwe huwelik. Hy het besluit dat hy haar mettertyd sal oorhaal, dat hy haar nie onnodig sal verwyt nie, haar langs die weg van liefde sal oorreed. Sy sal Jacobie leer liefkry in die tye wat hy kom kuier.
Skaap. O, skaap wat hy was.
Hy trek die woonsteldeur agter hom toe, sag en tog hard, soos die toemaak van ’n doodkisdeksel. Wat haar betref, is dit in orde. Sy sal nog ’n ruk in woede sied, dan ’n skuimbad gaan neem, haar naels poleer en die res van die aand voor die televisie verwyl. Sy maak nie na buite amok nie. Om die waarheid te sê, sy pla niemand nie. Nie uit bedagsaamheid teenoor haar man nie, maar bloot omdat sy nie genoeg vir die samelewing omgee om enigsins betrokke te wees nie.
Dis ek wat moet gaan voorgee, dink Louis terwyl hy met trae voete na die skoolkantoor beweeg. Vader, ek het vergeet van iets soos vars lug en sterre, besef hy met ’n soort skok toe hy buite kom. Daar is ’n geur op die lug, die geur van skeppingsgenade wat nog nie uitgewis is ondanks al die verharding en ongenade tussen mense nie. Al die besoedeling van die natuur en gees.
Nie langer so aangaan nie, pols dit dof in sy onderbewussyn terwyl hy saaklik en bekwaam met skoolsake besig is. Hy is so geskool in pligsbesef dat die welsyn van hierdie opvoedingsinrigting feitlik instink geword het. Maar nie veel langer nie, dink hy. Nog een jaar volhou, dan bedank as daar geen wending in sy huwelik kom nie.
Daar is nie ’n ander weg nie. Selfs al breek hy sy trougelofte en skei van Barbara, is sy loopbaan in elk geval geknou en sy legger gebrandmerk. Dit kan nie so aangaan nie. Die gedagtes, malend soos vlermuise in ’n benouende grot, grens aan desperaatheid. Dit sal móét beter gaan tussen hom en Barbara, of heeltemal slegter. Net liefde kan staties bly, nie haat nie. Liefde is soos ’n ster wat in sy eie gloed bly, haat soos ’n vuur wat steeds nuwe brandhout soek om te verteer.
Toe Louis terugkom in die koshuis, is dit laat en stil. Die bedenkinge wat enkele ure verminder het terwyl sy aandag elders toegespits was, keer in vlae terug. Ek moet daardie woonstel binnestap in die volle wete dat ek my hand teen my vrou wou lig, dink Louis Paulter, die hoof van JC Vos. En in die volle wete dat sy my kind versmaai en uit haar (én my) lewe sluit.
Dis egter nie teen Barbara dat hy hom allereers vasloop nie. Dis die nuwe onderwyseres wat, geklee in ’n lang kamerjas, uit die badkamer kom. Dis asof sy terugdeins toe sy hom gewaar. Sy het hom sekerlik nie juis nou hier verwag nie. Hy beplan om hoflik verby te stap maar, omdat dit vir albei ’n ongemaklike situasie is, besluit sy skynbaar om verskoning te vra vir haar teenwoordigheid.
“Ek hoop nie ek pla nie.” Dis geykte woorde, maar hy kry die indruk dat sy dit bedoel.
“Glad nie. Ek kom nou eers tuis. Ek het mos gesê jy moet . . . “
“Ek was wel by die ander badkamers, maar ek is jammer, ek is nie vol fiemies nie, maar iemand daar gebruik ’n seep of velmiddel met ’n aardige reuk.”
“Dalk karbolseep,” lag hy kort. “Dis ’n ou klagte; die laaste twee juffrouens het al daaroor gekla, dus moet die aandadige al amper in matriek wees. Hou net moed.”
Sy staan steeds ’n bietjie verleë, sodat hy besef: my lag was nie een van pret nie. In sy eie ore weerklink dit ’n bietjie ru. Of rou. ’n Kreet om verligting.
“Nag, meneer.”
“Nag, juffrou Schoon. As jy goeie gebruik van die badkamer gemaak het, is jy op hierdie oomblik jou naam waardig.”
“Ek sal maar altyd grappies oor my naam moet hoor, totdat ek dit verander,” reageer sy lankmoedig.
Hiermee, terwyl sy wegstap, het sy seker gemaak dat ek van haar verlowing onthou, dink Louis. Sy wil my seker kondisioneer sodat ek, ingeval sy dalk skielik bedank, haar ’n mooi kombuisbak namens die skool sal gee, in plaas van haar te verwyt.
Hy ondervind die drang om te kyk of sy die badkamer wel sindelik nagelaat het. Skoolmeester, beskuldig hy homself toe hy binnestap om sy hande te was. Of bloot nuuskierig? Om ’n blik op ’n ander vrouelewe te kry, enigiemand anders as Barbara? Op die boonste trappie staan hy ’n oomblik lank en afkyk. Daar adem ’n vreemdheid hom tegemoet, maar terselfdertyd ’n ontwykende geur wat hom innerlik ontstel. Iets bekends, half vergete. ’n Geur kan jou verder terugvat as klank of selfs beeld.
Nou weet hy. Dis ’n handeroom, die reuk daarvan gemeng met die stoom wat deur die warm water vrygestel is. En dis ’n handeroom wat ook deur Blanche gebruik is. Die naam daarvan het hy nooit geweet nie, omdat hy dit nie nodig geag het om uit te vind nie, hy kon dit bloot geniet. Een aand, dit was koud en reënerig winters, was hulle op die punt om uit te gaan. Sy het by die kamervenster uitgeleun. “Toegetrek van oos tot wes,” het sy die weer opgesom. Omdat sy na buite geleun het, het haar stem ver geklink, ruimtelik. En sy was besig om die room in haar hande te vrywe, stadig en strelend. Naby haar het die infrarooi verwarmer gegloei. Hy het die lig reeds afgeskakel en by die deur op haar gewag. Maar omdat sy nie onmiddellik na hom gekom het nie, het hy na haar by die venster gegaan. Daar was die geur, en die warmte. En die wete dat die kind wat sy in haar dra, van hom is. Hy het haar vasgehou, sag en lank.
Hy skeur hom los van die herinnering. Waters wat verby is. En dis tog net ’n kosmetiekmiddel op die mark, wat stellig deur duisende vroue gebruik word. Daar was nie geld vir eksklusiewe rome nie. Sentimenteel van hom om meegevoer te raak.
Hy maak die voordeur van die woonstel saggies oop. Die lyne van werklikheid is weggewis deurdat die ligte binne reeds afgeskakel is. Slegs terreinligte laat van buite ’n bietjie lig deur die gordyne syfer. Ek en Barbara moes lankal weg uit die koshuis, besluit hy vir die soveelste maal. Maar hulle het so gesoebat dat ek nog ’n jaar inwoon. Ons hoort nie hier nie. Om ouers te speel vir die kinders van ander mense, terwyl daar vir my eie kind nie plek in ons lewe is nie. Daar is bitter min mense wat selfs weet dat hy ’n kind het. Flouweg kon hy nog steeds teenoor dié wat weet, die klimaat aanvoer: dat dit vir Jacobie beter is diep in die binneland. Dis nie heeltemal onwaar nie. Die kind het borsprobleme, maar dis nie bevestig dat dit klimaties van aard is nie.
’n Huis kry, dink Louis terwyl hy nog binne die geslote voordeur bly staan voordat hy dieper die woonstel in beweeg om noodwendig bewus te word van Barbara se asemhaling. Daar sal wel ander koshuisouers te vinde wees as daar hard genoeg gesoek word. Hy en Barbara moet in die dorp in ’n huis gaan bly. Op ’n groot erf, met die huis soos ’n vuurhoutjiedosie in die middel om die kwarantyn te verseker. Dig toegegroei. Daar is nog woonbuurtes waar sulke groot erwe te vinde is, mits jy bereid is om die huis te restoureer. Maar dan moet hy koop, en hy weet nie hoe lank hy hier gaan bly, met Barbara wat so ontevrede en rusteloos is nie.
Hier word hy toegespin deur die ewige vrees dat die onmin aan die lig kan kom. Hy wens hy kon die woonstel elektrifiseer, ’n kennisgewing in rooi aanbring: Bly weg. Gevaarlike insinkings en uitbarstings. Hoeveel keer moes hy warm woorde wegsluk wanneer daar ’n klop aan die deur kom, ’n rusie onvoltooid afbreek sodat dit maar innerlik verder gis.
Hy beweeg versigtig sodat hy hom nie teen iets stamp en vir Barbara wakker maak nie. Hier is hy nou by die divan. Hy sou haar vanaand gestamp het dat sy hierteen val, onthou hy met skrik. Dit lyk ver terug, en gans onmoontlik.
Tog kan hy hom voorstel hoe sy sou geval het, die ledemate uiteen soos dié van ’n pop teen ’n heining geslinger, die kantjies van die tennisbroekie onder die kort rokkie, die ruie, rooibruin hareweelde oor die kameelkleurige bekleedsel gesprei. Die blote gedagte verskrik hom, hang ’n prentjie van die waarheid voor hom op, en ook van groot vertwyfeling. Hy weet nie of hy gekom het by die einde van ’n lang oorsaak, of by die begin van ’n lang gevolg nie.
En nou moet hy na sy vrou toe gaan, en hy het nie die krag nie. Dit