Matriks. Joan Hambidge
Читать онлайн книгу.
soveel verdriet.
Jou blou lyksrok verklap jou somber toon;
’n bos vars kappertjies van ons in jou hand.
Soveel verydeling, soveel verdriet.
Nou gaan jy lang bome toe, soos dit hoort,
ek staan voor jou kis, sluit die deksel dig,
voel vir oulaas jou skerp blik,
plaas hierdie gedig vir jou ongelees.
Soveel verydeling, soveel verdriet.
Chora
As kind gedigte uit my hoof geken,
kon Elisabeth Eybers en Sylvia Plath
beter bemeester as logaritmes
of die kleurvolle chemie-tabel
in die wetenskaplaboratorium.
Onder my rekenkunde-huiswerk
stiekem van kleinsaf
oor iets anders begin boekhou.
My klein bestaan geliniaal.
Die ontwikkeling van die den
presies aangestip ’n gedig
se groeiproses.
Voetjie-vir-voetjie word jy ’n digter,
jy leer dit in die dubbelspraak
van woorde, jy sien
dit in die vuige inskrywings
en sketse op ’n skoolbank
met ’n passer uitgekerf.
Jy ruik dit in die skool-lewwies.
Dit mors oor growwe kladpapier.
Blou vlek die vingers
om ’n lekkende vulpen.
Die hortende ritmes
van dié vers verraai
hoe naak en weerloos
hierdie indertydse skriba was.
Dit wat buite woorde lê
− my ma wat ’n dagboek konfiskeer
waarin ek ’n ánder bestaan karteer −
kry ek nou vir goed ontsê.
O Roos van my hof
Wat was haar naam nou weer?
Daardie kind wat onder ’n motor beland
het saam met drie-en-twintig ander
in ’n Lenteloop toe ons moes geld insamel.
Jy weet mos, daardie kind, wat rég voor
ons oë opgelig en neergegooi is?
Reg voor die robot waar ’n Valiant beheer
oor sy remme verloor het. Malus, -a, -um.
Alles het in slow motion gebeur
met skoene soos swaarde deur die lug.
Die een onder ’n vaal kombers,
met haar voet na binnegedraai.
Ons almal by haar begrafnis:
“Wat ’n vriend het ons in Jesus . . .”
Daardie kind wie se dood later
uitgebloei het in ’n Latynse toets:
Timidi estis en Puella pulchra est.
En vertaal: “Die rose in die tuin is mooi.”
Verdomp, wát was haar naam nou weer?
Sara
Ons bediende was deel van ons huis se roetine.
Al eet Sara uit ’n blikbord met ’n gebuigde lepel,
moes ons haar met respek behandel. In haar kamertjie
staan op hoë bakstene haar wankelrige enkelbed
(“Om die tokkelossie weg te hou, Nonnatjie”);
teen die muur ’n foto van ’n swart man uit Bona.
Smiddae wanneer sy klaar gewerk het vir byna niks,
kyk ek verwonderd toe hoe sy haar hare uitklos:
vir vanaand se jive in die lokasie naby Silverton.
Sy was haarself met Lifebuoy uit ’n klein skotteltjie
en gebruik skeursels koerantpapier by haar oop toilet.
Oor die klein radio’tjie hoor ek die penniefluit óprank
en saans wanneer Ma-hulle uitgaan, haar groot-groot lag.
Op daardie keer toe Ma-hulle weg was om huis te soek
en ek en AnderSus sien hoe ’n kind in ’n ongeluk sterf,
hou Sara, ons Mama, my die hele nag teen haar bors
(“thula, bhabha, thula thula bhabha,
thula bhabha, thula thula bhabha”)
in my eerste kennismaking met die dood se reuk én klank.
II Naskynsels en naklanke
I pass to the other side of the page.
Pablo Neruda
Ballade van die grysland
Die vroegre boere-paradijs
is nou één molshoop, groot en grijs.
Totius (Trekkerswee)
I
Uit tonnels van die nag tuur ek
oor die landskap van ysterspore,
die vele bundels wat ná u vertrek
hul opwagting maak, die nuwe Edms. OnBpk.
met vele digters en diskoerse,
in die Afrikaanse taal se vele bottelnekke.
Deesdae kap ons slote op die internet,
Facebook en ’n kollektiewe Versindaba;
die digkuns ’n blote visum by verstek.
Hier is dikwels ’n gezoem om ’n heuningkoek
oor wié mag parlando of katalekteer;
soms word stilte opgeskort; ander kere opgedoek.
Daar is draaisae en gille van polemiek
− sonder om die bundel te lees −
ook herbesoeke met ’n enkele kliek.
Daar word steeds valse syfers neergekrap,
oneerlike resensies uitgekletter,
selfs ’n eggenoot oor ’n bedgenoot.
II
Na tuine van die nag, waar neonligte blom,
moes ek dikwels vlug oor ’n gedig
van ’n herkenbare minnares, ’n liefdesbom.
Maar die vrees as u, die rekenmeester,
nou moes lees of skerp takseer?
Hoeveel van ons sou by u, o leermeester
’n heilige bees, ’n strak negester
of ’n joernaal van Jorik kon prakseer?
“Wees veral versigtig met eendagsterre!”
Die nag breek grou: ‘op tafelblad’
links