Ел Шоңы. Бесінді. III кітап. Қанат Жойқынбектегі
Читать онлайн книгу.
өзі билей бастаған кез еді. Ол Телқозы тәрізді іске тапқыр, шаруақой адам болды. Ақмолаға да жиі барып, бүкіл Телқозы тұқымының малдарының саудасын ұйымдастырып жүрді. Оған Шоң, Телқозы, басқа туыстары да риза еді.
Бір күні Шоң салт атпен көрші ауылдан келсе есік алдында бір бие Малай мініп жүретін күрең аттың қасында байлаулы тұр екен. Шоң Әйімкүлден сұрады.
– Мына бие кімдікі?
– Әлгінде Малай әкелді.
– Ол қайда?
– Үйде демалып жатыр.
Шоң үйге кірген еді. Малай төр алдына шалқасынан түсіп жатыр екен. Ағасын көріп ыңғайсызданып басын көтеріп алды. Шоң одан сұраған.
– Даладағы байлаулы тұрған бие кімдікі?
– Мына Тамадағы Естайдың үйіне барып едім, сол болмай атымның қосағына байлап жіберді. Оспаннан шөп шабуға жер алған көрінеді.
Шоң Оспанда да Телқозы тәрізді біреуден бірдеңе алу әдеті барын білетін. Баяғы Кеттебектің биесі мен айғыры есіне түсті. Іші бірдеңені сезгендей болды. Содан соң:
– Мыналарың ұят болады. Биені қайыра апарып бер. Оспан жерді берсе саудаламай-ақ, жай берсін! – деді.
Шоң ертеңгі күні көрші отырған ауылдардың адамдары мұны естісе, анау болыс болған соң билігін жасап, барлық тәуір жерлерді өзіне алып, артығын сатып отыр дегенді шығаратынын білетін. Шоңның көңілі ондай сөз болғанын қаламайтын. Содан кейін інісіне айтқан еді, жерді беретін болса саудаламай-ақ берсін деген.
Малай ағасының бұл сөзі ұнамай тұрса да үндеген жоқ. Жүрерінде биені жетегіне алып жүріп кетті.
Шоң өзінен өзі отырып ренжіді. Бір түсініксіз ашуға берілгендей еді. Сырттан кірген Әйімкүл күйеуінің көңілсіз отырғанын көріп:
– Шоңке, тағы да басыңыз ауырып отыр ма?
– Жоқ. Осы Оспан бір дүниеқоңыз ғой деймін. Ана Естайға шабуға жер бергені үшін бір бие алыпты!
Орынсыз алған дүние пара болатынын білсе де, Телқозының әсері ме, Әйімкүлдің өзі де алғанды жақсы көретін. Біреулер бірдеңе әкелсе сол адамды жақсы көріп, шайын қайнатып, асты-үстіне түсіп жататын. Баласы туралы Шоңның мына айтып тұрғанын ол да, Малай тәрізді, жақтырмай қалды. Соңғы кезде күйеуінің басы ауыра бастағанын білетін, сондықтан басы артық сөз айпай, қас-қабағына қарап қамқорлық жасайтын. Содан ба, баласының мынасына іштей ренжіп қалды да, үндемей сыртқа шығып кетті. Тыста дамыл тауып жүре алмады. Қайыра кірген.
– Шоңке, біраз жатып дем алмайсыз ба?
Шоңның соңғы кезде түс кезінде бір сағаттай ұйықтап алуы пайда болған. Содан кейін мына сөзді айтып тұр еді. Шоң оның бұл сөзіне мән бермегендей еді, басынан әлгі Оспан қылығы шықпай тұрған. Шоң үйде маза тауып отыра алмай, тысқа шығып кетті…
Есік алдында Риза жүр екен, оны шақырып алып Оспанға жіберген. Сол күні Оспан келмеді. Баласының келмегені мазасын тіптен кетіргендей еді. Әйімкүл соңғы кезде байқап жүр, тым ашуланшақ болып кеткенін Шоңның. Бір ыңғайсыздау шаруаны естісе қатты ашуланатынды шығарып жүр. Шоң сыртқа бір шығып, бір кіріп, мазасы кетіп, үй ішінде