Еуропа жəне Америка елдерінің қазіргі заман тарихы (1945-2009). Бақыт Бөжеева
Читать онлайн книгу.
реакциялық жағдай орын алды. Республикашыл-сенатор Джозеф Маккартидің ұсынысы бойынша, бүкіл федералды үкімет аппаратында коммунистер қызмет етуде, елде «коммунистік қауіппен» қорқыту жағдайы қалыптасты. Бірақ Маккарти және оның жолын қуғандар коммунистерге ғана соққы беріп қойған жоқ. Олар кәсіподақтарды талқандады, либералдардың беделін түсірді, кез келген жұмысшы құқықтарына қатысты реформалардан бас тартты.
1950 жылдың күзінде олар конгрес арқылы «ішкі қауіпсіздік туралы заңның» қабылдануына қол жеткізеді. Оның мәні: қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде коммунистік қызметке қарсы басқарма құру және АҚШ-та коммунистерді қудалау еді. Президент Трумэннің бас тартуынан кейін ультраконсерваторлар мен Трумэн үкіметі арасында келіспеушілік туындады, тіпті, ол сыртқы саясат саласында да байқалып жатты. 1950 жылдың маусым айында Корея соғысы басталады. 1951 жылдың көктемінде олар арасында өте шиеленісті қақтығыс болады. Оған себеп генерал Д. Макартур президент Трумэннен әскери қимылдар шеңберін кеңейтуді, тіпті, қытайлық шекараларды бомбалауды және атом қаруын қолдануды талап етеді.
1951 жылдың көктемінде президент Трумэн генерал Д. Макартурды Кореядағы АҚШ-тың қарулы күштерінің қолбасшысы қызметінен босатады. Ультраоңшылдар президент пен оның кабинет мүшелерін «коммунистерге сатылғандар» деп айыптап, оларды сотқа беруді талап етті. Ультраконсерваторлардың коммунистерге қарсы, КСРО-ға қатысты қатал ұстаным ұстау сияқты жүгенсіз дөрекі үндеулері республикалық партияға көмегін тигізді десек болады. 1952 жылғы сайлауда республикалық кандидат генерал Д. Эйзенхауэр жеңіске жетеді.
Республикалықтар билік басына келгеннен кейін маккартизм федералды үкіметтің саяси бағытына елеулі ықпал етуін жалғастыра бастады. Конгрестің тергеу комитеттерінде басты лауазымдарды иелене отырып, Маккарти және оның ізбасарлары барлық «сенімсіз элементтерді» түп-тамырымен жоюды көздеді. Президент Эйзенхауэр федералды мекеменің бірнеше мың қызметкерлерін ниеті түзу емес деген айып тағып, жұмыстан шығарды.
Елдегі маккартизм реакциясының іс-әрекеттеріне қарсы америкалық қоғамның солшыл тобы, коммунистер мен кәсіподақтардың солшыл тобы және жекелеген демократиялық және либералды топтар қарсы шықты. Бірақ елде маккартизмге қарсы жаппай саяси қозғалыс пайда болмады. 1954 жылы маккартистер Эйзенхауэр үкіметін «коммунистік қауіпке» немқұрайлы қарауда деп кінәлап, өздері мемлекеттің жоғары аппараттарынан коммунистерді тіміскілей бастады, бұл республикалық әкімшілік жетекшілеріне деген сенімсіздік туғызатын болды. Эйзенхауэр маккартистердің азаматтардың құқықтарын бұзғандығы жөнінде баса айта отырып, 1954 жылдың 2 желтоқсанында сенатта 22 дауысқа қарсы 67 дауыспен Маккарти тәртібін айыптаған шешім шығарды және сенатор Маккарти қызметіне сай емес деп танылды. 1954 жылдың аяғына қарай саяси ағым ретіндегі маккартизм жеңіліс тапты.
50-жылдардағы республикалықтардың әлеуметтік-экономикалық саясаты. 50-жылдың басындағы