Ночы на Плябанскіх млынах (зборнік). Людміла Рублеўская
Читать онлайн книгу.
які скарыстаў паслугі чарнакніжніка Твардоўскага, каб выклікаць прывід каханай… І ніколі б не збаяўся схапіць – няхай цень – у абдоймы… Толькі той, хто дайшоў да мяжы адчаю і нават зазірнуў туды, за мяжу, зразумее мяне. Але тут… Цёмны сілуэт на поўні… Я, вядома, паспрабаваў пераканаць сябе, што гэта проста абстрактныя плямы, з якіх маё ўяўленне складае постаць. Многія ж бачаць на месяцы зайца, або братоў Каіна і Авеля… Я трос галавой, заплюшчваў вочы, нават націснуў на яблык вока – усё рэальнае мусіла на нейкі час расплысціся, падваіцца, а прывід – не, бо ён жа ўспрымаецца не зрокам, а хворым уяўленнем! Дарэмна, усё падваілася, расплылося… І зямля зрушылася пад маімі нагамі раней, чым я ўсвядоміў, што сыходжу… Максімальна хутка, каб не назваць гэта самому сабе панічнымі ўцёкамі. Вось што значыць чужыя прывіды… У Таўрыдскім Гурзуфе мяне вадзілі да кіпарысу, у якім нібыта жыве дух Аляксандра Пушкіна. Кіпарыс расце пад вакном сядзібы Раеўскіх, дзе гасцяваў паэт і складаў вершы, гледзячы на маладое дрэўца. І нават занатаваў у дзённіку пра незвычайныя сяброўскія пачуцці, якія абуджае ў ім зялёны сусед, і пакінуў там жа містычнае прароцтва, што вернецца сюды, каб сузіраць чароўнае наваколле. У шатах кіпарыса прыезджым паказваюць два сілуэты: Пушкін, кучаравы, з бакенбардамі, абдымае паненку ў старасвецкай сукні… Дык вось, той кіпарыс выклікаў у мяне гэткія ж гідкія, цяжкія пачуцці, што і згаданыя месцы паганскіх мольбішчаў. Цяпер да спіса магу далучыць Лошыцу і магнолію кобус.
Пасля мне расказвалі, што сілуэт пані Ядвігі можна ўбачыць у Лошыцы на фоне поўні, толькі калі там цвіце гэтае прывіднае дрэўца. Яшчэ – што прывід белай жанчыны бачылі над ракой у тым месцы, дзе патанула пані Ядвіга, а хтосьці назіраў, як яна гуляе між дрэваў, сядзіць ля капліцы, у якой пастаўленая ейная свінцовая труна… Тэатр ценяў… А для мяне мараль усёй гэтай гісторыі такая. Каханне – гэта ад пракаветнага… Інстынктыўнага… Магчыма, дастаткова проста любові і павагі? Хіба не мела любові дачка мазырскага двараніна Кіневіча да свайго мужа? Каб не ейная распешчанасць – не загінулі б абодва. Сямнаццаць гадоў – не самая вялікая розніца… Дый… дваццаць тры, як, скажам, між мною і вамі, шаноўная Дарота, – таксама не шмат. Галоўнае, калі б дзяўчына была разважлівай і сур’ёзнай… А духоўная еднасць, можа, вартая палкага кахання. Тым болей у суровы няпэўны час… Як вы думаеце, Дарота?
Пан Беларэцкі ўтаропіўся ў дачку сябра скрозь акуляры, і непрамоўленае нібыта чулася ў працятым пахавальнымі свечкамі паветры.
Дзяўчына сумелася.
– Я… я не ведаю. Мне здаецца, што каханне вартае таго, каб чакаць яго… у адказ.
– А калі не дачакаешся? – Андрэй Беларэцкі жаласліва ўсміхнуўся. – Усё жыццё – назіраць, як ля яго цяпла грэюцца іншыя… А табе – толькі водсвет… Хіба не лепей – стварыць сям’ю… З чалавекам, якога ведаеш, якому верыш?
Ной чамусьці нервова рагатнуў, а Дарота перавяла позірк на Улада. Той адразу адвёў вочы…
– І ўсё-ткі