ROZDZIAŁ XI

      Podróż księcia zaczęła się w najpiękniejszej porze roku, w miesiącu Famenut, czyli pod koniec grudnia i na początku stycznia. Od Tebów płynęły do morza mnogie tratwy z pszenicą. W Dolnym Egipcie zbierano właśnie koniczynę i senes. Drzewa pomarańczowe i granaty okryły się kwiatami, a na polach siano łubin, len, jęczmień, bób, fasolę, ogórki i inne rośliny ogrodowe.

      Wszędzie, gdzie pojawił się Ramzes, lud w świątecznych strojach, z gałązkami w rękach, tworzył szpaler i krzyczał, śpiewał lub padał na twarz przed następcą tronu, ale książę spostrzegł, że mimo głośnych oznak radości ich oczy są martwe i zatroskane. Zauważył też, że tłum jest podzielony na grupy, którymi dyrygują jacyś ludzie, i że uciecha odbywa się na komendę. I znowu uczuł w sercu chłód pogardy dla tego motłochu, który nawet cieszyć się nie umie.

      Teraz lepiej niż kiedykolwiek zmierzył odległość, jaka istniała pomiędzy nim i prostakami. I zrozumiał, że tylko arystokracja jest klasą, z którą łączy go wspólnota uczuć, a ponad nią wynosi go krew boskich istot w jego żyłach.

      – Spojrzyj, panie – rzekł miejscowy nomarcha – oto obraz naszego kraju Queneh. Ozyrys umiłował ten pasek ziemi wśród pustyń, zasypał go roślinnością i zwierzętami, aby mieć z nich pożytek. Potem dobry bóg przyjął na siebie ludzką postać i był pierwszym faraonem. A gdy poczuł, że mu ciało więdnie, opuścił je i wstąpił w swego syna, a następnie w jego syna. Tym sposobem Ozyrys żyje między nami od wieków jako faraon i cieszy się Egiptem i jego bogactwami, które sam stworzył. Bóg rozrósł się jak potężne drzewo. Konarami jego są wszyscy królowie egipscy, gałęziami nomarchowie i kapłani, a gałązkami stan rycerski. Widzialny bóg zasiada na tronie ziemskim i pobiera należny mu dochód z kraju, niewidzialny zaś przyjmuje ofiary w świątyniach i przez usta kapłanów opowiada swoją wolę.

      – Wszystko, co mówisz jest prawdą – przerwał książę – znam to i rozumiem dobrze. Lecz nie mogę dojść, dlaczego mimo to zmniejszyły się dochody jego świątobliwości? Czyżby Ozyrys się postarzał?

      – Chciej przypomnieć sobie, wasza dostojność – odparł nomarcha – że bóg Set, choć jest rodzonym bratem słonecznego Ozyrysa, nienawidzi go, walczy z nim i psuje wszelkie jego dzieła. Gdzie bogowie walczą, człowiek nie poradzi. Tam gdzie Set zwycięża Ozyrysa, któż mu zabiegnie drogę?

      – Może więc nadszedł czas, by pokłonić się bogu podziemi – zamyślił się Ramzes – i poprosić go o łaski, których szczędzi nam Ozyrys.

      Potem własnymi oczyma Ramzes obejrzał nomes Aa, jego pola, miasteczka, ludność i urzędników. Spostrzegł, że ludność robocza jest obojętna i bezwolna, robi tylko to, co jej każą, a i to niechętnie. Znowu przekonał się, że naprawdę wiernych i kochających poddanych znaleźć można tylko wśród arystokracji. W większości są oni bowiem spokrewnieni z rodem faraonów. Ci ludzie szczerze garnęli się do dynastii i gotowi byli służyć jej z prawdziwym zapałem. Nie jak chłopi, którzy wykrzyczawszy powitanie, czym prędzej biegli do swoich świń i wołów.

      Gdybyż tylko był sposób uwolnienia arystokracji od ludzkich ograniczeń… Ta myśl wciąż nurtowała Ramzesa. Z rasą takich istot mógłby zbudować państwo, o jakim świat jeszcze nie słyszał.

      W miesiącu Farmuti, przypadającym na koniec stycznia i początek lutego, książę przeniósł się do nomesu Hak.

      Tam w mieście Anu nastąpił szereg uczt i zabaw. Książę spotykał się też z pisarzami i urzędnikami, ale żaden z nich nie umiał przekonująco odpowiedzieć na jego pytania. Nigdzie nie mógł znaleźć wyjaśnienia, dlaczego Egipt podupada. W najlepszym razie odsyłano go do świątyń i ukrytej tam mądrości. W końcu stało się jasne, że albo nie spełni rozkazu faraona, albo musi poddać się woli kapłanów, co go przejmowało gniewem i niechęcią do nich. Nie spieszył się więc do tajemnic ukrytych w świątyni. Miał jeszcze czas na posty i pobożne zajęcia.

      „Folwarki kapłanów są najbogatsze…! – przypominał sobie, ilekroć mijał po drodze świątynie i kaplice. – Muszę wreszcie poznać tajemnicę ich powodzenia!”

      W końcu podjął decyzję i zakomunikował ją Tutmozisowi.

      – Wkrótce już wyrwę się od was i osiądę między kapłanami!

      – Aa! Naprawdę uczynisz tak, Ramzesie?

      – Muszę. Nareszcie może dowiem się od nich, dlaczego faraoni biednieją… I odpocznę od biesiad…

      Tego samego dnia w Memfis Fenicjanin Dagon, wampir i dostojny bankier następcy tronu, leżał na kanapie pod werandą swego pałacu i napawał się pełnią księżyca. Otaczały go wonne krzaki iglaste, hodowane w wazonach. Dwaj czarni niewolnicy chłodzili bogacza wachlarzami, a on, bawiąc się młodą małpką, słuchał rachunków, które czytał mu jego pisarz, co brzmiało w jego uszach jak najpiękniejsza muzyka.

      W tej chwili niewolnik odźwierny zameldował dostojnego wampira Rabsuna, który był kupcem fenickim osiadłym w Memfis.

      Gość wszedł, nisko się kłaniając, a dostojny Dagon rozkazał pisarzowi i niewolnikom, ażeby wynieśli się spod werandy. Następnie, przezorny, obejrzał wszystkie kąty i rzekł do gościa:

      – Możemy rozmawiać.

      Rabsun zaczął bez wstępu.

      – Czy dostojność wasza wie, że z Tyru przyjechał osobiście książę Hiram? On ma dla waszej dostojności dobry interes…