Krzyżacy, tom pierwszy. Генрик Сенкевич

Читать онлайн книгу.

287

jędzon – potwór, upiór. [przypis edytorski]

288

przechodzić (daw.) – przekraczać. [przypis edytorski]

289

lutnia (muz.) – dawny instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]

290

rysią – kłusem. [przypis edytorski]

291

miary ludzkiej nie przechodził – nie przekraczał wzrostu wysokiego człowieka, nie był olbrzymem. [przypis edytorski]

292

staje, stajanie – dawna miara odległości (etymologicznie: dystans, po przebiegnięciu którego koń musi się zatrzymać i odpocząć). [przypis edytorski]

293

kulbaka – wysokie siodło, przeważnie wojskowe. [przypis edytorski]

294

glewia – broń drzewcowa z grotem w formie jednosiecznego noża; tu: kopia. [przypis edytorski]

295

cugle – wodze, lejce. [przypis edytorski]

296

w posła godzisz – posła atakujesz. [przypis edytorski]

297

Mikołaj Powała z Taczewa – (ok. 1380 – ok. 1415), rycerz i dyplomata, powołany do rady wojennej przed bitwą pod Grunwaldem. [przypis edytorski]

298

Zawisza Czarny z Garbowa – (ok. 1370–1428) polski rycerz, przez pewien czas na służbie króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego. [przypis edytorski]

299

Jan Farurej z Garbowa – rycerz, brat Zawiszy Czarnego. [przypis edytorski]

300

Mikołaj z Moskorzowa – wspomniany w rozdz. 1 dowódca obrony górnego zamku w Wilnie w r. 1390. [przypis edytorski]

301

Zyndram z Maszkowic – (zm. ok. 1414) polski rycerz niemieckiego pochodzenia. [przypis edytorski]

302

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim – (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle. [przypis edytorski]

303

dań (daw.) – danina, dar. [przypis edytorski]

304

płochość (daw.) – lekkomyślność. [przypis edytorski]

305

wolej (daw.) – lepiej. [przypis edytorski]

306

samowtór (daw.) – we dwóch. [przypis edytorski]

307

włodyka – rycerz, zwłaszcza niemajętny lub bez pełni praw stanowych. [przypis edytorski]

308

lubo (daw.) – chociaż. [przypis edytorski]

309

rakuski (daw.) – austriacki. [przypis edytorski]

310

Burgundia – region w centralnej Francji. [przypis edytorski]

311

gorze chłopcu (daw.) – źle z chłopcem. [przypis edytorski]

312

wypiastować – wychować. [przypis edytorski]

313

prawy (daw.) – prawdziwy. [przypis edytorski]

314

nie skończy on własną śmiercią – sens: umrze śmiercią gwałtowną, zapewne na skutek wyroku sądu. [przypis edytorski]

315

dzierżyć – trzymać. [przypis edytorski]

316

gorze (ze starop. gorzeć: palić się) – biada, nieszczęście, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

317

przystojny (daw.) – odpowiedni, właściwy. [przypis edytorski]

318

krotofilny (daw.) – skłonny do żartów; krotochwila – farsa, żartobliwy utwór sceniczny bądź żart, dowcip. [przypis edytorski]

319

tuszyć (daw.) – mieć nadzieję. [przypis edytorski]

320

zmóc – pokonać. [przypis edytorski]

321

przygodzić się (daw.) – przydarzyć się. [przypis edytorski]

322

chycić – dziś popr.: chwycić. [przypis edytorski]

323

roków (gw.) – lat. [przypis edytorski]

324

Aleksandra Olgierdówna – (ok. 1370–1434), córka wielkiego księcia Litwy Olgierda, siostra Władysława II Jagiełły, żona księcia mazowieckiego Ziemowita IV. [przypis edytorski]

325

liszka – tu: futro ze skór lisich. [przypis edytorski]

326

koleśno (daw.) – w kolasach; kolasa to odkryty powóz konny bez resorów. [przypis edytorski]

327

którym nie wolno było omijać Krakowa, by nie pozbawić miasta licznych opłat – niektóre miasta posiadały w średniowieczu przywilej, określany jako „prawo składu”, zgodnie z którym kupcy nie mogli ich omijać, lecz przez określony czas musieli wystawiać tam swój towar na sprzedaż. [przypis edytorski]

328

skrzęt (daw.) – krzątanina, ruch. [przypis edytorski]

329

Władysław II Jagiełło – (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem. [przypis edytorski]

330

wagować się (daw.) – wahać się, zastanawiać się. [przypis edytorski]

331

z dworzany – dziś popr.: z dworzanami. [przypis edytorski]

332

przezpiecznie – dziś popr.: bezpiecznie. [przypis edytorski]

333

lubo (daw.) – chociaż. [przypis edytorski]

334

gomółka – niewielka, okrągła szybka. [przypis edytorski]

335

dworzyszcze (daw.) – gmach, okazały budynek. [przypis edytorski]

336

zgoła (daw.) – nawet. [przypis edytorski]

337

krzyżowanie – dekoracja architektoniczna w postaci krzyżujących się belek na fasadzie budynku. [przypis edytorski]

338

łokieć – dawna miara długości, w przybliżeniu odległość od stawu łokciowego do dłoni, ok. 55-77 cm. [przypis edytorski]

339

skład – tu: sklep. [przypis edytorski]

Скачать книгу