Bloedgrond. Malene Breytenbach
Читать онлайн книгу.
en Enoch, het op Annendale grootgeword, maar hulle’t almal weggegaan. Nou wil dié klomp jou wragtig vir Annendale en ’n deel van Misty hê, en wat weet hulle van boer af?”
“Die voorbok wat namens die familie eis, is Ngafane,” sê Bob. “Sy een broer, Alfred, is ’n speurder op Ermelo en die ander een, Enoch, is die stasiebevelvoerder van die Lothair-polisie. Daar is van die polisie wat ons kan vertrou, maar dit sluit vir seker nie die blessitse Malazas in nie. Die broers is natuurlik sterk aan die plannetjies smee. Ngafane het jare gelede in die myne gaan werk, maar nou is hy terug, die verdomde kwaadstoker. Die Malaza-clan dink oor hulle op Annendale en Misty gewoon het, kan hulle dit afvat en dan moet ons sommer boedel oorgee.”
“Ngafane was glo by die National Union of Mineworkers betrokke,” sê Jock. “Die bliksem dreig dat Dunedin ook nog onteien sal word. Die boere is al goed moerig vir hom. Hy’s ’n regte opstoker.”
“Ja, maar dis nie so maklik om die grond te kry nie, al is die Malaza-clan al hoe lank in dié geweste,” sê Erin. “Die Bells en Malazas het al lank met mekaar te doen. Sedert die tyd toe Robert Bell die Native Commissioner en vrederegter was en in 1877 deur Mabekani Malaza op Arthur’s Seat vermoor is.”
“Die Malazas is al so lank hier dat dit seker eintlik g’n wonder is dat hulle die grond eis nie,” sê Ferdie.
Daar is ’n kort ongemaklike stilte, wat Riana verbreek. “Oupa-hulle kon nog na die graf van Robert Bell gaan kyk voordat daar bome op die plaas geplant is. In die ou dae het daar elke nag ’n rooi spooklig oor die pad geloop en by Robert Bell se graf verdwyn.” Ferdie glimlag goedig vir haar spookstorie.
“Hier was ook nog altyd oorlog en veediefstal in dié geweste,” sê Jock. “Ons loop goed deur. Hulle steel ons skape en laas jaar is ons trekker gesteel en weer by die Swazilandse grens gekry.”
“In die Boereoorlog het die Kakies die land hier skoongevee van mens en dier,” sê oupa Rob. “Hulle het elke lewende ding hier doodgemaak en die karkasse in die veld gelos om te vrot. Die kommando’s het hier geveg van rant tot rant en pan tot pan. Vroue en kinders, plaaswerkers, almal wat gevang is, is na konsentrasiekampe gestuur. My eige oupa is daar by Lake Banagher gevange geneem en na Ceylon gestuur, na ’n krygsgevangenekamp.”
“Ag oupa Rob, moenie al wéér van die Boereoorlog vertel nie,” kla Riana. “Dit het so lank gelede gebeur en ons het dit al hoeveel keer gehoor.”
Hy frons vir haar. “Julle jonges darem. Julle moet mos julle geskiedenis ken. Dis juis die ou vetes en geskiedenis wat maak dat die Swazi’s nou ons grond eis.”
Aan tafel sê Bob toornig: “Nadat die grondeise in die staatskoerant gepubliseer is, moet ons protes aanteken of boedel oorgee. Sylvia is skoon op haar senuwees.”
“Hulle moet net nie ons huis probeer vat nie,” klink Marianne se stem skril op.
“Bob-hulle se huis is nou die mooiste in Matotoland, afgesien van die MacFarlanes se fensie kasarm op Lothian,” sê Susan. “In die somer is die tuin vol rose, gesiggies, lelies, daisies, alles waaraan jy kan dink. Die mooiste struike. Daar’s ook ’n dammetjie en fonteintjie met waterlelies en koi-visse wat Bob en sy werkers vir Marianne aangelê het.”
“Erin, het ons jou al gesê Andrew Buchanan is nou Sylvia en Mac se nuwe plaasbestuurder … en hy woon op Annendale?” vra Jock.
Erin kyk verbaas na hom. “Ek dag hy’s in die weermag.”
“Hy was, maar hy sê hy pas nie meer in die nuwe Suid-Afrika se weermag nie. Mense soos hy word nie meer bevorder nie en hy kon nie meer met voormalige Umkhonto we Sizwes saamwerk nie. Toe bedank hy en kom hiernatoe. Die regering het mos die kommando’s afgeskaf. Nou is hy ons man wat skakel met die plaaswag en die polisie. Ons het mos nou iets wat hulle noem sektorpolisiëring. Andrew sê hy gaan ’n netwerk van informante opbou. Hy gee ook vir die skoolseuns in die dorp skietlesse en leer hulle van die veld.”
“Moenie vir my sê hy woon in dáárdie huis nie … ?” vra Erin geskok.
“O nee, die huis staan nog steeds leeg en dis al bouvallig,” sê haar ma vinnig. “Sylvia het vir Andrew ’n nuwe huis gebou, klein, maar met baie goeie sekuriteit.”
“Het sy vrou saamgekom?”
“Hy is lankal uit sy vrou,” sê haar pa. “Dié het glo in Pretoria agtergebly. Hy het een dogter by haar gehad en dié is al groot.”
Bob kyk na Ferdie. “Andrew Buchanan was voorheen ’n recce. Erin het jou seker van hom vertel. Hy is die oudste seun en enigste oorlewende van die Zimbabwiese gesin wat destyds, in 1989, op Annendale uitgemoor is.”
Ferdie knik. “Ja, ek weet van hom.”
“Hoe kry Andrew dit reg om stoksielalleen daar op Annendale te woon?” wil Erin weet. “Hy moet tog eensaam raak. En waarom moes hy juis dáár gaan bly? Van alle plekke. Ek sou juis nie daar wou gaan woon het as ek hy was nie.”
“Hy wou glo daar gaan bly en nie op Lothian nie,” sê Bob. “Hy en Mac het nie juis ooghare vir mekaar nie. Andrew help om albei plase te bestuur.”
“Ek dink nie hy is so eensaam nie, hy het genoeg vriendinne in die omgewing,” sê Marianne. “Hy’s ’n mooi man. Die Buchanans was sulke mooi mense. Daar was sprake dat hy aan Linette van Rensburg, ons ou tandarts se dogter, verloof sou raak, maar dit het nie gebeur nie. Miskien verbeel sy haar in elk geval dat hy net in haar belang stel. Sy gee skool by Hoërskool Ermelo.”
“Andrew was in die weermag in Suidwes en Angola toe dié vreeslike ding gebeur het,” vertel Bob vir Ferdie. “Hy was baie bitter, en is dit nog steeds. ’n Mens kan hom nie kwalik neem dat hy nie kan vergewe nie. Dit wás vir ons vreemd dat hy juis na Annendale teruggekeer het. Sylvia het sy pa destyds aangestel oor hy familie van haar oorlede man was en toe het sy vir Andrew aangestel nadat hy uit die weermag padgegee het. Sy kry hom natuurlik jammer. Die man loop gewapen rond en om sy huis is hoë elektriese heinings. Sy honde is woes kwaai. Regte veghonde. ’n Mens kan nie daar uit jou motor klim sonder dat hy eers uitkom nie, anders verskeur hulle jou, of jy nou wit of swart is.”
“Ek bly vanaand hier en dan kan ek môre saamgaan na Lothian,” sê Riana. “Oom Andrew sal dalk daar wees, dan kan julle hom sien. Tannie Sylvia nooi hom dikwels vir ete.”
“Wat dink jý van oom Andrew?” vra Erin vir Riana.
“Ag, hy’s seker oukei, tannie. Jack hou van hom. Hy sê oom Andrew is vreeslik macho. Hy skrik vir niks en hy’s fiks en sterk.”
“Dis die weermagopleiding wat hom so gemaak het,” meen Marianne.
Erin bespeur iets in haar stem. Sou sy die man bewonder?
4
Ná ete gaan sit hulle in die sitkamer by die kaggel, met koffie, likeur en konjak, soos altyd in die winter. Dit is weer benede vriespunt en weg van die vuur is die res van die huis koud.
Vanaand is dit egter nie oupa Rob wat soos altyd sy stories vertel nie. Die grondeise is die hoofonderwerp van bespreking.
“Soos ek reeds verduidelik het, dink ek dié eis ten opsigte van Misty sal nie slaag nie, dit is opportunisties,” sê Ferdie.
Hy sit langs Erin op die bank soos hulle altyd gemaak het, maar dit voel vir haar asof daar ’n glasmuur tussen hulle ingeskuif het. Oupa Rob sit hulle takserend en beskou. Sien hy raak dat hulle glad nie aan mekaar vat nie en met ander mense eerder as met mekaar praat? Erin voel asof sy die ongelukkigheid en teleurstelling soos ’n klip in haar bors dra. Sy kan amper nie dink dat ander mense dit nie raaksien nie.
“Glo jy regtig so?” vra Bob met ’n frons en neem ’n groot sluk van sy konjak. Hy wil oor en oor gerusstelling hê, kan Erin sien.
Ferdie knik ’n paar keer tevrede. “Dit klink vir my na ’n cut and dried saak. Wie is jou prokureur op Ermelo, Bob?”
“Giel de Kock.”
“Nou laat De Kock