Абусупиян Апенди – уьмметни берекети. Магомедшапи Минатуллаев
Читать онлайн книгу.
«Гьали бизге Абусупиян гележек. Ойлашып, сен охуйгъан кюй этербиз. Абусупияндан дарс алып охурсан. Сени мактапда яшлагъа дарс береген муаллим этербиз», – деди.
Шолайлыкъда мен Шурада къалдым. Абусупиян муаллим, йыл ярым охутуп, мактапда дарс бермеге ихтиярлы кагъ ыз алып берди. Мени Къарабудагъгент ге де гелтирип, алып гелген китапларын да сатып, Абусупиян агъав гетди. Мен де 1925-нчи йылда муаллим болуп ишлеме башладым.
Абусупиян муаллим умутлары уллу, юреги инсангъа бакъгъан рагьмудан, сю ювден толгъан, бек йымышакъ битимли, марипатлы адам эди. «Адамланы арасын да дослукъ болмаса, яшав эркин болмас» – деп бола эди Абусупиян муаллим. Ону бары да миллетлени бир йимик гёреген, барына да насип-талай ёрайгъан юреги бар эди. Шо саялы болур дагъы, Дагъы станны къайсы юртуна барса да, ол гелген ни эшитсе, халкъ ону булан сорашма геле эди, огъар тюрлю соравлар берип, жава плар ала эди. Ол гьар къайсы илмудан да англаву бар, бек асил хасиятлы адам эди.
Бизге, бизин авлетлерибизге ва олар дан сонггъулагъа халкъны арасындан чыкъгъан, Абусупиян Акаев йимик ин санланы кёп сюеген, гьюрметге тийишли адамланы унутма тюшмей.
Аламат
Давдан сонггъу йыллар, юртубуз колхоз заманда, мискинлер Абакар Алмакъ сут да, Абдулмежит Дада да, мен де кол хозну ёлларына къарай эдик. Олар менден 35 йыллар уллу, бир авулда яшайгъан хоншулар ва тенглилер эди. Бир гюн биз тюшге токътап, намазларыбызны да къы лып. олтуруп ял алып тура эдик. Шонда лакъырда Абусупиянны аты эсгерилгенде Дада агъав булай деди:
– Гьажи къулум, бу мен айтма сюеген хабарны Алмакъсут биле, шо саялы иш этип сагъа деп айтаман. Биз яшап турагъ ан Чертлек (Чертлевюк) авулда Абусупи янны эки яхшы къурдашы бар (атларын да айтгъан эди-эсимде къалмагъан). Шо къурдашлары Абусупиянгъа: «Сеники чакъы билими – даражасы ёкълар да бир аламатлар гёрсете. Сагъа ярамаймы бизге бир аламат гёрсетмеге?» – дей болгъанлар айлангъан сайын.
– Негер тарыкъдыр? Къоюгъуз! – деп къоя болгъан Абусупиян да.
Шо къурдашлары бир гече олагъа лакъыргъа баргъанда:
– Абусупиян, бир аламат гёрсет биз ге! – деп бегинден тутуп илинип къал гъан.
– Муна сиз магъа шулай нече керенлер къарышып турасыз, къарагъанда, къо ягъангъа ошамайсыз, – деген Абусупиян.
– Не билейик хари, гёрсетгенингни сюе эдик, – дей олар.
Абусупиян ойлашып туруп:
– Гьалиден 20 йыл алда, жагьиллей о герти дюньягъа гетген палан уланны (Дада агъав ону атын да айтгъан эди) та ныймы эдигиз? – деп сорагъан олагъа.
– Таный эдик, – деген олар экевю де.
– Гьали гёрсегиз, танырмы эдигиз?
– Озокъда, таныр эдик.
– Буса шо къабурагьлюню шунда гел тирип гёрсетейим, эгер сиз гече геч бол гъунча бизде къалма бола бусагъыз.
– Болабыз, – деген къурдашлары.
Абусупиян гече сагьат 12-ге ярымда къапуну артындагъы чептерине салма уллу йилевке кирит де, догъаны эшигин