Қадр кечасидаги қотиллик. Комил Ойдинович Синдаров
Читать онлайн книгу.
бу одатингни, судхўрлик мусулмончиликда ҳаром қилинган, деб роса гапирдим. Билганидан қолмади. Мана, оқибати, ўлди-кетди.
– Кимларга пул қарз берганди? – эҳтиёткорлик билан сўрашда давом этди терговчи.
– Отни қаерга бойлайин, деса «Тилимга боғла, тилимга», деган ривоятни эшитганмисиз? – қариянинг қисиқ кўзлари каттароқ очилди. – Айтмайман, дегандим, ичимга сиғдиролмадим, бехосдан оғзимдан чиқиб кетди. Энди «Кимдан?» «Нимадан?» деб куйдирасизлар. Кейин у бечораларни ҳам чақириб, бошини қотирасизлар. Эшитганлар нима деб ўйлайди, болам!
– Отахон, гап қотиллик ҳақида кетяпти, – терговчи ётиғи билан тушунтиришга уринди. – Сиз марҳумнинг энг яқин ошнаси бўлгансиз. Жиноятчилар очиқда маза қилиб юрса-ю, сиз тилингизни тийиб, жим турсангиз виждонингиз қийналмайдими? Дўстингиз гўрида тик турмайдими?
– Гапларинг тўғри, болам, – тан берди гувоҳ, – одамларнинг сассиқ гапи ҳам ёмон-да! Майли, гапирса гапирар, ишларингга нафимиз тегса бўлди-да! Раҳматли бунақа ишларини ҳеч кимга сездирмасди, уйидагилардан ҳам, таниш-билишлардан ҳам сир сақлаб юрарди. Менга ҳам унча-мунча сир бой бермасди. Бир сафар муаммога учраб қолиб, сиқилганидан юрагини очиб қолганди…
– Хўш, хўш, қанақа муоммога учраган экан? – терговчининг бутун вужуди қулоққа айланди.
– Ўтган йили тирамода боёвутлик Расулми, Жалилми деган тадбиркор йигитга беш минг кўкидан фоизга пул берган экан. Бошида келишилган фоизларни тўлаб турган тадбиркор касодга учраб қолганми, ишқилиб, қарзини вақтида қайтаролмай қолган. Раҳматли ичи тор одам эмасми, роса хуноби ошиб юрди. Камига, бояқиш қамалиб қолганини айтмайсизми… Ўшанда шўрлик дарди ичига сиғмай, менга ёрилиб қолганди-да!
– Кейин нима бўлди? Қарзини қайтариб олдими?
– Қаердан қайтаради? Қарзни олган баччағар ўн йилга қамалган бўлса! Илёс нима қиларини билмай, Жалилнинг хотини, укаларининг олдига роса қатнади. Улар ҳам нима қилсин, «Кечирасиз, биз ҳеч нарсани билмаймиз, қўл қўлни танийди, қамоқдан чиқса, ўзидан сўрарсиз», дейишибди. Шумшайиб қайтиб келди. Пулга тошдай қаттиқ одам эмасми, бечора ўлиб қолай деди. Ориқлаб-тирриқлаб, буришиб-тиришиб кетди. Орқасидан қайси гўрдаги қамохонага ҳам бориб келди. Ҳарҳолда Жалил «Бор ишингни қил, ҳайда эшагингни», демапти, мард кетибди: «Худо хоҳласа яқинда қамоқдан чақаман, уйимни сотиб бўлса ҳам пулингизни қайтараман», дебди. Шундан кейин сал ўзига кеп, одамбашара бўп қолди.
– Жалил қамоқдан чиқдими? Қарзни қайтардими?
– Бу ёғидан хабарим йўқ, – деди мўйсафид соқолини силаб, – тобим қочиб, охирги пайтларда ошнам билан кўришолмай қолдик. Кейин манави ишлар бўп кетди…
– Жалилнинг турар жойи, фамилиясини биласизми?
– Йўқ билмайман. Ўзининг она тўпидан, тоғанома3 бўлади, дегандай бўлганди.
– Илёс бобо яна кимларга қарз берган? – терговчи навбатдаги саволни берди.
– Тағин… ўзимизнинг маҳалладаги Тиркаш чўтирнинг боласига
Шевада узоқроқ тоға маъносида.