Майдон яратишнинг қийматини мен Станфордаги д.скулл (расман Станфорд Госсо Платнес Дизайн Институти) билан ишлаган пайтимда тушуниб етган эдим. Биринчи пайқаган нарсам шу бўлдики, мени курс ўтишга таклиф қилинган хонада анъанавий ўриндиқлар деярли йўқ эди. Бунинг ўрнига, у ерда ўтиришингиз учун жуда ноқулай фоам кубчалар бор эди. Д.скуллдаги барча нарсалар каби бу ҳам дизайн бўйича эди. Кубларни бу ерда жойлаштирилганлигининг сабаби ноқулай ўтиришдан бир неча дақиқа ўтгач талабалар ўринларидан туришади, синф бўйлаб айланишади ва фақатгина ўнг ёки чап томонда ўтирган синфдошлари билан эмас, балки бир-бирлари билан мулоқотда бўлишади. Ва мана шу асл моҳият. Мактаб жисмоний майдондан шуғулланиш ва фикрлашнинг янги йўлларини қўллаб-қувватлаш учун фойдаланади.

      Шу мақсадда мактаб "Нойр кулбаси" деб номланган яширинадиган жой ҳам барпо қилди. Бу кичкина хона 3 та одамга мос қилиб лойиҳалаштирилган. У ойнасиз, овоз ўтказмайдиган ва атайлаб чалғитувчилардан холидир. У Скот Дурлей ва Скот Виттофнинг Майдон яратиш китобига кўра "паст технологиялардан холи" эди. Бу технология эмас. У пастки қаватда жойлашган. У худди Дурлей ва Виттофтлар урғу берганидек қаергадир олиб борадиган эмас. У ерга боришдан асосий сабаб – ўйлаш. Ўйлаш ва фикрни қаратишга жой яратиш орқали талабалар кўпроқ нарсани аниқроқ кўришади.

      Бу ерда айрим сабабларга кўра диққат сўзи билан бошланадиган ёлғон уюшма мавжуд. Танлов билан инсонлар диққатни худди нарсадек ўйлашга мойилдир. Ҳа, диққат бизда бор нарсадир. Бироқ диққат бу биз қилишимиз керак бўлган нарса ҳам.

      Мен диққат деганда, савол ёки имкониятни олиш ва уни тинмай ўйлашни назарда тутмадим. Мен юзта савол ва имкониятларни ўрганишга жой яратишни айтдим. Эссенциалист бизнинг кўзимиз кўрганидек кўради; нимагадир маҳкамлаб эмас балки кўриниш майдонига доимий мослаштириб ва мослашиб.

      Д.скуллдаги бўлган учрашувда (турли хил рангдаги қайд учун қоғозлар билан қопланган полдан то шифтгача оқ доскали, бирорта ҳам ўриндиқ ёки доска мавжуд бўлмаган бошқа хонада) мен Жереми Утлей билан учрашиб қолдим. У менинг янги турдаги, доноликда Жереми дублаж қилган “Моҳиятан, Ҳаётни режалаштириш” синфлар яратиш бўйича шеригим эди.

      Бундай синфлар яратишнинг туб моҳияти талабаларда ўз ҳаётларини режалаштиришлари учун жой яратишдир. Ҳар ҳафта улар ўзларининг жадваллари бўйича фақат акс эттиришга бағишланган дарс ўтказадилар. Улар ноутбук ва телефонларини ўчириб қўйишади ва ўз шуур чироғини тўлиқ алангалатишади. Уларга муҳим бир нечтасини кўп яхшидан атайлаб