---

Скачать книгу

---

shu itning o‘rnida bo‘lmadingiz-da!

      – Sabab? – surishtirdi juhud yasama kulgi bilan.

      – Negaki, hukumat sizga o‘xshagan har qanaqangi ko‘ppakdan ham razilroq odamlarning hayotiga g‘amxo‘rlik qiladi-yu, lekin odamga istagan paytida itlarni o‘ldirishga ruxsat beradi, – javob berdi Sayks ma’nodor bir qiyofada pichog‘ini buklab yoparkan. – Sababi ana shunda.

      Juhud qo‘llarini ishqab, stol yoniga o‘tirar ekan, o‘z oshnasining haziliga javoban zo‘rma-zo‘raki iljaydi. Ammo-lekin allanechuk bo‘lib ketgani yaqqol ko‘rinib turardi.

      – Mayli-mayli, irshayavering! – so‘zini davom ettirdi Sayks kosovni joyiga qo‘yib, unga yeb qo‘yguday darg‘azab o‘qrayib qararkan. – O‘ylamang, ikki dunyoda mening ustimdan kulish nasib qilmaydi o‘zlariga, mabodo, dorda irshayishlarini hisobga olmagan-da. Joningiz mening qo‘limda, Fedjin, bor-di-yu, qo‘ldan chiqarib yuboradigan bo‘lsam, kafansiz ketay. Ha, shundoq! Men ilinadigan bo‘lsam – siz ham ilindim deyavering. Shundoq bo‘lgach, menga ehtiyotroq muomala qiling.

      – Ha, ha, azizim, shunday, – dedi juhud, – bari menga besh qo‘lday ayon. Bizni… bizning manfaatlarimiz bir, Bill, manfaatlarimiz bitta…

      – Hm… – to‘ng‘illadi Sayks, go‘yo hamma manfaatlarimiz ham bir emas, degan ma’noda. – Xo‘sh, nima gapingiz bor edi menda?

      – Barini xamirdan qil sug‘urganday eson-omon tinchitdik, – javob berdi Fedjin, – sizning ulushingizni olib keldim. Sizga tegadiganidan ko‘ra ko‘proq, azizim, lekin kelasi safar meni ranjitmasligingizni bilganimdan keyin…

      – Safsatani bas qiling! – sabrsizlik bilan uning gapini bo‘ldi o‘g‘ri. – Qani u? Cho‘zing bu yoqqa!

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст предоставлен ООО «Литрес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.

      Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

      1

      Mehnat uyi – Angliyada qashshoqlar uchun boshpana (yetimxona). Dikkens romanda tasvirlagan manzara ingliz mehnat uylarining tuzilishi za ulardagi joriy qamoqxona tartib-qoidalarini haqqoniy tarzda jonlantiradi.

      2

      Qavm tabibi – «qavm» xizmatidagi vrach. Angliyada ilgarilari cherkov ma’murlari aholidan anglikan davlat cherkovi foydasiga soliq yig‘ish huquqi bilan ruhoniyni boshliq qilib tayinlagan rayon qavm deb atalgan. Lekin vaqt o‘tishi bilan shahar va qishloqlardagi iqtisodiy-xo‘jalik hayoti grajdanlar tomonidan saylanadigan kengash ixtiyoriga bo‘ysunadigan kichikroq rayonlar qavm deb atala boshlagan. Dikkens zamonida Angliyada o‘n besh yarim ming qavm bo‘lgan. Qavm ishlarini boshqarishga ishchi va dehqonlar yo‘latilmagan, zero, mulkdor aholigina saylash huquqiga ega bo‘lgan, xolos.

      3

      …qashshoqlik haqidagi qonunni buzgan… bolalar… – Dikkens 1834-yilgi qonunni nazarda tutgan, bu qonunga binoan mehnat uyi kambag‘allarga yordam ko‘rsatish tarmog‘ining markazida turgan; qavm ma’murlariga faqat ayrim hollardagina yetimlarni mehnat uyiga emas, fermalarga joylashtirish ruxsat etilgan; shuni aytib o‘tish lozimki, bu fermalarda ham xuddi mehnat uylari kabi ularga hech qanday g‘amxo‘rlik ko‘rsatilmas edi. Shunday qilib, Oliverni fermaga jo‘natishlari 1834-yil qonunidan bir qadar chekinish edi, shu sababdan ham Dikkeks fermadagi go‘daklarni «qashshoqlik qonunini buzgan bolalar», deb ataydi.

      4

      Pens – chaqa, sterlingning 240 dan bir qismini tashkil qiluvchi ingliz chaqasi. (Tarj.)

      5

      Bidl – qavm xizmatidagi quyi mansabdor shaxs. Dastlabiga bidl qavm majlislari xat tashuvchisi, shuningdek, qavm huzuridagi tarbiyalanuvchi qashshoqlarga mutasaddi amaldorning ko‘rsatmalarini bajaruvchi oddiy ijrochisi bo‘lib xizmat qilgan, biroq ko‘p o‘tmay xuddi o‘sha amaldorning vazifalarini o‘z zimmasiga olib, amalda o‘shaning vazifasini o‘tay boshlagan – u kambag‘allarning moddiy ahvoli haqidagi masalani o‘z bilganicha hal qilgan, mehnat uyida, cherkovda, aksar hollarda esa qavm miqyosida politsiya nazoratini ham o‘z ustiga olgan.

      6

      Daffi al-iksiri – mashhur bolalar suyuq dorisi; jin – qoraarcha arog‘i shu nom bilan atalgan.

      7

      Jin – aroqning bir turi. (Tarj.)

      8

      Funt – 209,5 gramm, qadoq. (Tarj.)

      9

      Doktors Kommons – alohida – oilaviy ajralish, vasiyatnomalarni tasdiqlash hamda meros janjallari, shuningdek, ba’zi bir xil ishlar ko‘riladigan cherkov sudida advokatlik xizmatini o‘taydigan yuristlar korporatsiyasi (jamiyati) ushbu nom bilan atalgan. Yuristlarning mazkur jamiyatining nomi yuristlar idoralari joylashgan va o‘zlari ham turadigan uylarga ko‘chirilgan, keyin esa ana shunday uylardan birida joylashgan va yuqorida qayd qilingan ishlarni ko‘radigan sudga ham shu nom berilgan (bu sud faqat 1857-yildagina tugatilgan).

      10

      Shilling – Angliyadan funt sterlingning 1/20 ulushiga teng tanga pul. (Tarj.)

      11

      Farting – chorak pens. (Tarj.)

      12

      Sudya janoblariga ta’zim qil – ya’ni dunyoviy ishlarni ko‘radigan, 1834-yil qonuniga binoan mehnat uyi, shuningdek, yetimxona «nozirlar kengashi»ning farmoyishlarini ba’zi hollarda tasdiqlash hamda rad etish huquqiga ega bo‘lgan sudya.

      13

      Kambag‘allarni nazorat qiluvchi amaldor – qavm ma’muriyati xizmatidagi mas’ul mansabdor, qavm kengashiga yordam so‘rab murojaat qilgan grajdanlarning muhtojlik darajasini aniqlab-tekshirish, shuningdek, «nozirlar kengashi» qarorlarini ijro etish shuning vazifasi bo‘lgan. Ma’murlar ushbu lavozimga halol, vijdonli odamlarni olish g‘amini yemaganlar, bu mansabdor esa o‘z navbatida muhtojlik darajasini tekshirish vazifasini bidlday shuningdek, qavm huzuridagi tarbiyalanuvchi qashshoqlarga mutasaddi amaldorning ko‘rsatmalarini bajaruvchi oddiy ijrochisi bo‘lib xizmat qilgan, biroq ko‘p o‘tmay xuddi o‘sha amaldorning vazifalarini o‘z zimmasiga olib, amalda o‘shaning vazifasini o‘tay boshlagan – u kambag‘allarning moddiy ahvoli haqidagi masalani o‘z bilganicha hal qilgan, mehnat uyida, cherkovda, aksar hollarda esa qavm miqyosida politsiya nazoratini ham o‘z ustiga olgan.

      14

      Katafalk – murdani mozorga olib boradigan arava. (Tarj.)

      15

      Klerk

---

Скачать книгу