Пакахай мяне, калі ласка… (зборнік). Коллектив авторов
Читать онлайн книгу.
магіі. Самым вялікім для іх выклікам ёсць пакража вады, у якой мыюць нябожчыка.
– Такой вадой лёгка чалавека або жывёлу са свету звесці, – асцерагае добрая старажылка.
Пасля апошняй звесткі я адлятаю на Філіпіны.
Раніцай, недзе ў сем гадзінаў, над вёсачкай зноў пачуўся адчайны віск. У гэты раз калолі парсюка пад памінальную абедню. Яшчэ ўначы, калі бабулі сядзелі ля пакойніка і пяялі яму «Кажут людэ, што я ўмру», чыталі галашэнні са старых сшыткаў, у якіх перапісаныя хаўтурныя творы, актывізавалася мужчынская талака. Старыя кавалеры, у тым ліку Ёзік Дрозд і Слава Касцюк, пазлівалі з усіх бунькаў брагу, якую знаходзілі ці то на печы, ці то ў кацубніку пенсіянераў, і выгналі тры вёдры самагонкі. Раніцай пагналіся яшчэ ў лес і насеклі поўны воз фашыны, якой выслалі панадворак памерлага. Каб прыгожа пахла.
З раніцы да вечара ў Н. панавала небывалае ажыўленне. У гэты дзень наймалодшыя элеганткі адправіліся ў мястэчка, каб зрабіць перманентную завіўку. Вядома, паводле афіцыйнай версіі, кабеты спяшаліся па жалобны вянок – такія аздобы заказалі, здаецца, з кожнага двара.
На смерць Юрася Карасюка адгукнуліся і ўласнікі аб’язных крамаў. Апрача хлеба і цукру прапанавалі яны лампадкі, пластмасавыя букеты з надпісам «Ostatnie pożegnanie», чорныя бабскія калготы.
Пасля абеду, у час, калі завяршаецца працоўны дзень, у Н. пачалі з’язджацца гарадскія сваякі. Машыны імчалі адна за адной, а потым іх можна было сустрэць ля кожнай старэнькай хаткі, рыхтык у Вялікдзень. Праўда, пасля ўскладвання ля труны кветак або вянка, многія адразу вярталіся ў горад на начлег. Толькі старажылкі і найбліжэйшая сям’я – сёстры, браты і маці, трымалі ўсю ноч варту ля нябожчыка.
– Няма большага гора, чым пахаваць дзіця, – каментавалі па баках лямант і роспач маці, якія ўспыхвалі прыблізна сем разоў на гадзіну.
Час ад часу ўзрываліся спантанныя галашэнні і сярод аднавяскоўцаў. У гэтай справе ярка вылучалася згаданая ўжо ўдава Шурка С. У галашэннях успаміналіся толькі станоўчыя рысы памерлага. Сам Юрась, каб жыў, дык дзіваваўся б гэтым раптоўным і квяцістым захапленнем ягоным пройдзеным шляхам. У жыцці па-рознаму бывала, асабліва ў апошнія дваццаць гадоў, калі на маразм і дэпрэсію, выкліканую пастаяннымі пахаваннямі, у Н. мелі адно лякарства – запой. Але Юрась і тут меў сваю шляхетную місію.
– Нават у час, калі стаў лізаць дэнатурат, меў ён свой людскі клас, – скажа пасля Ёзік Дрозд. – Ён уставаў з-за стала або з лаўкі на зважай і прапаноўваў не банальны тост: За шчасце і волю беларусаў!
Гэты тост новапрадстаўлены Георгій меў пачуць яшчэ ў часы дзяцінства ад свайго дзеда, балахоўца.
Праўда, мала каму з прыезджых падабалася, што Карасюка хаваюць свае людзі, значыць, вяскоўцы. Асабліва гарадскія круцілі насамі:
– Пахавальная фірма хавала б яго ў белых рукавічках!
Юрася Карасюка пахавалі на трэці дзень па смерці, калі з’ехаліся ўжо з цэлай краіны і з замежжа сваякі. Сама магіла напамінала піраміду. Аблажылі яе гурбой пластмасавых вянкоў, як пасля з зайздрасцю будуць паўтараць