1
Τάδ᾽ οὐχὶ Πελοπόννησος, ἀλλ᾽ Ἰωνία – gr.: „To nie Peloponez, ale Jonia”, jeden z dwóch napisów wyrytych na słupie postawionym na Przesmyku Korynckim w celu wyznaczenia granicy spornych terenów. Drugi napis, po przeciwnej stronie słupa, miał przeciwną treść. Na południe od znaku, na półwyspie Peloponez, panowała dorycka Sparta, na północ od niego znajdowała się strefa wpływów Aten, w których mówiono dialektem jońskim. [przypis edytorski]
2
Tucydydes – historyk ateński z V w. p.n.e, autor Wojny Peloponeskiej. [przypis edytorski]
3
vim vitalem (łac.) – siłę życiową. [przypis edytorski]
4
agora – rynek; centralny plac w miastach greckich, na którym koncentrowało się życie polityczne (dysputy, obchody świąt) oraz handel. [przypis edytorski]
5
Pnyks – miejsce zgromadzeń ludowych w staroż. Atenach. [przypis edytorski]
6
viveur (fr.) – człowiek cieszący się życiem. [przypis edytorski]
7
pieczeniarz – człowiek wygodnie żyjący na cudzy koszt. [przypis edytorski]
8
hetera – kurtyzana w staroż. Grecji. [przypis edytorski]
9
nawet psy ateńskie – Osy, w. 892–994: pies Kidatenej i Labes ze szczeniętami przed sądem. [przypis tłumacza]
10
Ares (mit. gr.) – bóg wojny i bitewnego szału; jego rzymskim odpowiednikiem jest Mars. [przypis edytorski]
11
Ares, Ares, Jonów bóg (…) Na równinie tej śmiertelnej! – Persowie Ajschylosa, tłum. K. Kaszewski. [przypis tłumacza]
12
Alkibiades a. Alcybiades (450–404 p.n.e.) – ateński polityk i wódz, w młodości uczeń Sokratesa, znany był ze skłonności do rozpustnego, wystawnego życia; zdradził Ateny na rzecz Sparty. [przypis edytorski]
13
dla (daw.) – z powodu. [przypis edytorski]
14
barbar – barbarzyńca. [przypis edytorski]
15
comité de salut public (fr.) – komitet ocalenia publicznego. [przypis edytorski]
16
τοὺς προσδοκῶντας χρυσίον ἐκ τῶν βαρβάρων – wyczekują złota od barbarzyńców; Arystofanes, Acharnejczycy, w. 108. [przypis edytorski]
17
Leonidas (zm. 480 p.n.e.) – król i wódz Sparty, jego straceńcza walka przeciw znacznie przeważającym siłom perskim w wąwozie Termopile uratowała grecką flotę i pozwoliła Grekom pokonać najeźdźcę w bitwach pod Salaminą i pod Platejami. [przypis edytorski]
18
Temistokles (ok. 524–459 p.n.e.) – polityk i wódz ateński, twórca potęgi morskiej Aten, główny autor zwycięstwa Greków nad Persami pod Salaminą; skazany na banicję przez wrogów politycznych, zmarł na wygnaniu na dworze króla perskiego. [przypis edytorski]
19
synekura – z łac. sine cura (bez troski) dobrze płatne stanowisko, nie wymagające przesadnego wysiłku. [przypis edytorski]
20
Jetzt rächte sich die engherzige Politik… – Teraz mści się ograniczona polityka ateńskiej demokracji wobec Związkowych: jak wiele można by osiągnąć, gdyby rzeczpospolita rzeczywiście uzyskała siłę polityczną, a rząd ateński mógł się uwolnić od działań militarnych. Pomysł, aby znieść bariery między władzą a poddanymi, tworząc z Aten i Związku jedno państwo i naród, został jednak wygłoszony zgodnie z potrzebą czasu (Aristofanes, Lysistrata 571 i nast.) Ale wtedy było już za późno… [przypis edytorski]
21
niepożyty (daw.) – niedający się pokonać. [przypis edytorski]
22
minderwärthige Nationen (niem.) – właśc. minderwertige Nationen, gorsze narody. [przypis edytorski]
23
Boerowie a. Burowie – potomkowie holenderskich osadników w Afryce, stoczyli dwie wojny z Brytyjczykami w latach 1880–1881 i 1899–1902. [przypis edytorski]
24
i tych, co się bronili i tych, co się wdarli – por. Adam Mickiewicz, Reduta Ordona. [przypis edytorski]
