Ogniem i mieczem, tom drugi. Генрик Сенкевич
Читать онлайн книгу.
moju, świtło moje (z ukr.) – duszę moją, światło moje. [przypis redakcyjny]
68
Szczo ty, zduriw (z ukr.) – co ty, zgłupiałeś. [przypis redakcyjny]
69
doniu (ukr.) – córeczko. [przypis redakcyjny]
70
chutor a. futor – pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]
71
terem (z ros. tierem: poddasze) – część dworu lub pałacu, w której mieszkały kobiety; tu: elegancki pokoik, buduar damy. [przypis redakcyjny]
72
worożycha (ukr.) – wróżka. [przypis redakcyjny]
73
Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
74
Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) – jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]
75
Ne znaju (ukr.) – nie wiem. [przypis redakcyjny]
76
zazula (ukr.) – kukułeczka. [przypis redakcyjny]
77
raz maty rodyła (ukr.) – raz matka rodziła; pierwsza część powiedzenia ”Raz matka rodziła i raz się umiera”. [przypis redakcyjny]
78
watażka – dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]
79
prostyła (ukr.) – przebaczyła. [przypis redakcyjny]
80
newdiaczna (z ukr.) – niewdzięczna. [przypis redakcyjny]
81
tużyła (ukr.) – tęskniła. [przypis redakcyjny]
82
Ne choczu, ne mohu, ne smiju (z ukr.) – nie chcę, nie mogę, nie śmiem. [przypis redakcyjny]
83
bodiak (ukr.) – oset. [przypis redakcyjny]
84
buńczuk – symbol władzy wojskowej, drzewce, ozdobione końskim włosiem. [przypis redakcyjny]
85
kołyby buw Lach, to by buw oreł (z ukr.) – gdyby był Polak, to by był orzeł. [przypis redakcyjny]
86
żinku (ukr.) – żonę. [przypis redakcyjny]
87
Jaże ne hirszy (z ukr.) – przecież nie jestem gorszy. [przypis redakcyjny]
88
teorban – lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]
89
siczowi – Kozacy z Siczy, z Zaporoża. [przypis redakcyjny]
90
lacki (daw. ukr.) – polski. [przypis redakcyjny]
91
mołojec (ukr.) – młody, dzielny mężczyzna, zuch; Kozak. [przypis redakcyjny]
92
kulbaka – wysokie siodło. [przypis redakcyjny]
93
ne znaju (ukr.) – nie wiem. [przypis redakcyjny]
94
czambuł (z tur. czapuł: zagon) – oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych. [przypis redakcyjny]
95
ne mohu (z daw. ukr.) – nie mogę. [przypis redakcyjny]
96
detyna (ukr.) – dziecko. [przypis redakcyjny]
97
Bude sława… Do kińca wika (z ukr.) – Będzie sława sławna Między Kozakami, Między przyjaciółmi, Na długie lata, Do końca wieków. [przypis redakcyjny]
98
sobaczy (z ukr.) – psi. [przypis redakcyjny]
99
język – jeniec, zmuszony do zeznań. [przypis redakcyjny]
100
Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) – jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]
101
sprawić (daw.) – zarżnąć i oprawić; torturować. [przypis redakcyjny]
102
Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
103
salwować (z łac.) – uratować. [przypis redakcyjny]
104
desperacja (z łac.) – rozpacz. [przypis redakcyjny]
105
maciora (starop.) – matka, kobieta rodząca dzieci. [przypis redakcyjny]
106
zjałowieć – stać się bezpłodnym. [przypis redakcyjny]
107
hadko (z białorus.) – przykro, obrzydliwie. [przypis redakcyjny]
108
zali (starop.) – czy. [przypis redakcyjny]
109
teorban – lutnia