1
Żmudź – płn.-zach. część Litwy. [przypis redakcyjny]
2
Mendog a. Mindowe (lit. Mindaugas, ok. 1203–1263) – zjednoczyciel, książę, a następnie król Litwy. [przypis redakcyjny]
3
wielce skoligacony – spokrewniony z wieloma liczącymi się rodzinami, zwł. przez małżeństwo; spowinowacony. [przypis redakcyjny]
4
Rosieńskie – ziemia w środkowej części Litwy, jej ośrodkiem są Rosienie (lit. Raseiniai), położone ok. 80 km na płn. zach. od Kowna. [przypis redakcyjny]
5
Mars (mit. rzym.) – bóg wojny. [przypis redakcyjny]
6
Krakinów (lit. Krekenava) – miasteczko w środkowej części Litwy, położone ok. 30 km na płd. zach. od Poniewieża. [przypis redakcyjny]
7
Lauda, Szoja, Niewiaża – rzeki w środkowej części Litwy. [przypis redakcyjny]
8
Poniewież (lit. Panevėžys) – miasto w środkowej części Litwy nad rzeką Niewiażą, ok. 90 km na płn. wsch. od Rosień. [przypis redakcyjny]
9
komput – liczba stałego wojska w I Rzeczypospolitej XVII i XVIII w., ustalana na sejmie wielkim osobno dla Korony i dla Litwy. [przypis redakcyjny]
10
Upita (lit. Upytė) – w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Poniewieży. [przypis redakcyjny]
11
kwitnęła – dziś popr. forma 3 os. lp r.ż. cz.przesz.: kwitła. [przypis redakcyjny]
12
bitwy pod Łojowem (1649 i 1651) – pod Łojowem, leżącym nad Dnieprem, dziś w płd.-wsch. części Białorusi, wojska polskie pod wodzą Janusza Radziwiłła (1612–1655) dwukrotnie pokonały Kozaków Chmielnickiego. [przypis redakcyjny]
13
Janusz Radziwiłł herbu Trąby (1612–1655) – hetman wielki litewski, wojewoda wileński. [przypis redakcyjny]
14
pocztowy – członek pocztu, zbrojnego orszaku należącego do bogatszego szlachcica. [przypis redakcyjny]
15
ordynek (z niem. Ordnung) – porządek, szyk, szereg. [przypis redakcyjny]
16
Birże (lit. Biržai) – miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. [przypis redakcyjny]
17
apopleksja (z gr.: paraliż) – udar mózgu. [przypis redakcyjny]
18
regiment – pułk. [przypis redakcyjny]
19
oberszt (z niem. Oberst) – pułkownik. [przypis redakcyjny]
20
invidia (łac.) – zazdrość. [przypis redakcyjny]
21
substancja (z łac.) – tu: majątek, stan posiadania. [przypis redakcyjny]
22
Orsza – miasto we wsch. części dzisiejszej Białorusi, ok. 200 km na wsch. od Mińska, ok. 100 na zach. od Smoleńska, miejsce dwóch bitew między wojskami polskimi i moskiewskimi (1512 i 1564). [przypis redakcyjny]
23
wolentarz – ochotnik. [przypis redakcyjny]
24
familiant – członek dobrej szlacheckiej rodziny. [przypis redakcyjny]
25
Smoleńsk – miasto nad Dnieprem, dziś w zach. Rosji. [przypis redakcyjny]
26
congressus (łac.) – spotkanie, zjazd. [przypis redakcyjny]
27
dyferencja – różnica zdań, spór. [przypis redakcyjny]
28
dziegieć – lepka ciecz uzyskiwana w wyniku suchej destylacji drewna lub kory, ze względu na swoje właściwości bakteriobójcze stosowana daw. jako lekarstwo, a także jako smar, impregnat i klej. [przypis redakcyjny]
29
wojski – urzędnik, zobowiązany do opieki nad pozostałymi w kraju rodzinami szlachty, kiedy ta brała udział w pospolitym ruszeniu. [przypis redakcyjny]
30
Żmudź – płn.-zach. część Litwy. [przypis redakcyjny]
31
okiść – gruba warstwa ciężkiego śniegu powodująca łamanie gałęzi. [przypis redakcyjny]
32
kądziel – pęk lnu, konopi lub wełny przygotowany do przędzenia. [przypis redakcyjny]
33
karpa – pniak i korzenie pozostałe po ścięciu drzewa. [przypis redakcyjny]
34
brzeźniak – gałązki brzozowe. [przypis redakcyjny]
