Dzieje grzechu. Stefan Żeromski
Читать онлайн книгу.
id="n11">
11
mówił (…) słowy (daw.) – dziś popr. forma N.lm: słowami. [przypis edytorski]
12
Panthèon littéraire (fr.) – panteon literacki, tj. zbiór najważniejszych dzieł (tu: ulubionych). [przypis edytorski]
13
szeptają – dziś popr. forma: szepczą. [przypis edytorski]
14
zwojami, skręty, kłęby pędzącą – dziś popr. forma N.lm: (…) skrętami, kłębami (…). [przypis edytorski]
15
ongi – dawniej, niegdyś. [przypis edytorski]
16
wart (neol.) – wartki nurt. [przypis edytorski]
17
Skała Tarpejska – nazwa zbocza w płd. części rzymskiego Kapitolu, skąd w starożytności strącano w przepaść przestępców winnych krzywoprzysięstwa, złożenia fałszywego świadectwa, cudzołóstwa i zdrady stanu, a także niewolników, którzy dopuścili się kradzieży; nazwa od imienia zdrajczyni Tarpei, która zakochawszy się w wodzu Sabinów, wydała Kapitol w ręce najeźdźców, zwiedziona obietnicą małżeństwa. [przypis edytorski]
18
pincetem – dziś popr. r.m.: pincetą. [przypis edytorski]
19
cubiculum (łac.) – pokój sypialny. [przypis edytorski]
20
sapristi (fr.) – dobre nieba, do licha itp. (emocjonalny wykrzyknik). [przypis edytorski]
21
nie mam fenia – nie mam ani feniga; nie mam grosza. [przypis edytorski]
22
a friend in need is a friend indeed (ang.) – przyjaciel w potrzebie jest prawdziwym przyjacielem; prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie. [przypis edytorski]
23
co nie jest rzecz łatwa – dziś popr.: co nie jest rzeczą łatwą. [przypis edytorski]
24
niepowściągniony – dziś: niepowściągnięty. [przypis edytorski]
25
merum nomen sine re (łac.) – słowo jedynie bez odpowiednika w rzeczywistości (dosł. czyste słowo bez rzeczy); czcze słowo bez pokrycia. [przypis edytorski]
26
markiz de Sade właśc. Donatien Alphonse François de Sade (1740–1814) – francuski arystokrata, filozof i pisarz, a także polityk doby rewolucji; jego nazwisko jest właściwie jednoznacznie kojarzone z nurtem libertynizmu oraz eksplorowaniem tych sfer seksualności, gdzie fantazje erotyczne stykają się z przemocą i występkiem; od jego nazwiska utworzono termin sadyzm. [przypis edytorski]
27
pan de Harcanville – pseudonim Pierre'a François Hughesa. [przypis edytorski]
28
Histoires secrètes des dames romaines (fr.) – sekretne historie dam rzymskich. [przypis edytorski]
29
parlons d'autre chose (fr.) – mówmy o czym innym. [przypis edytorski]
30
listy ispołnitielnyje (z ros.) – dosł. wykonawcze; tu: rodzaj listów wierzytelnych uprawniających do ściągnięcia należności z dłużnika; tytuły wykonawcze. [przypis edytorski]
31
excusez le mot (fr.) – proszę wybaczyć, że użyję słowa; przepraszam za słowo. [przypis edytorski]
32
suit of clothes (ang.) – garnitur. [przypis edytorski]
33
silk-hat – cylinder. [przypis edytorski]
34
dresscoat (ang.) – frak. [przypis edytorski]
35
cadaver (łac.) – trup. [przypis edytorski]
36
Un bon curé vaut mieux que dix gendarmes (fr.) – dobry ksiądz (proboszcz) wart jest więcej niż dziesięciu żandarmów. [przypis edytorski]
37
spowiedzie – dziś popr. M.lm: spowiedzi. [przypis edytorski]
38
Renan, Joseph Ernest (1823–1892) – francuski historyk, filozof, pisarz; profesor języków starożytnych w College de France, orientalista, filolog, znawca cywilizacji środkowowschodnich, Biblii i wczesnego chrześcijaństwa; zasłynął jako autor prac: Historia początków chrześcijaństwa (wyd. fr. 1863–1883; szczególnie znany jest tom I pt. Żywot Jezusa), Historia ludu Izraela (1887–1893) oraz Co to jest naród? (1882). [przypis edytorski]
39
Rien n'accuse d'avantage une extrême faiblesse d'esprit, que de ne pas connaître, quel est le malheur d'un homme sans Dieu (fr.) – Ostateczny to dowód słabości umysłu nie wiedzieć, jak nieszczęśliwy jest człowiek bez Boga (Pascal, Myśli, tłum. Tadeusz Boy-Żeleński). [przypis edytorski]
40
przenikniono – dziś popr. forma: przeniknięto. [przypis edytorski]
41
Te Deum laudamus (łac.) – Ciebie Boga wychwalamy. [przypis edytorski]
42
κέρδος ἔγωγε λέγω (gr.) – (sądzę, że) dla mnie jest zyskiem; por. Platon, Apologia Sokratesa, 40e. [przypis edytorski]
43
οὐδὲν πλείων ὁ πᾶς χρόνος φαίνεται οὕτω δὴ εἶναι ἢ μία νύξ (gr.) – (bo) całkowita suma czasu jest zatem niczym jedna noc; por. Platon, Apologia Sokratesa, 40e. [przypis edytorski]
44
μία νύξ (gr.) – (jedna) noc. [przypis edytorski]
45
Matlakowski, Władysław (1850–1895) – znany chirurg, ordynator w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie, redaktor „Gazety Lekarskiej”, autor ok. 120 prac z zakresu medycyny; jeden z pierwszych badaczy sztuki ludowej Podhala (gromadził tamtejszy folklor muzyczny i słowny, utrwalał i analizował typy zdobnictwa