Die engel rook skelm. Kristel Loots
Читать онлайн книгу.
klop nie. As ’n ou drooggemaak het, word dit lank ná sy dood nog onthou, maar as hy ’n goody two-shoes was, word dit saam met hom toegegooi. Laat dit so wees met dié ou tweegesig ook.
So iets.
Ek is toe ook nie verkeerd nie. Ma verander oornag in ’n vreemde karakter, of dan in ’n vreemder karakter as wat sy reeds was. Alles is ’n drama. By tye spreek sy in tale wat nie ek óf Pa ken nie. As die melk suur is, gooi sy ’n tantrum wat die dak wil laat lig, verskillende stembuigings, die works. En as die een of ander politikus weer die een of ander sotlikheid kwytgeraak het, gaan sy tekere asof dit teen haar persoonlik gemik is. Dis met fladderende hande en intense woede of nagemaakte vrees wat die woorde by haar mond uit rol.
“Klink of Armageddon hier by ons losgebreek het,” brom Pa, maar hy doen dit gelukkig sag genoeg dat net ek kan hoor.
“En asof dit ’n Babelse verwarring in verskillende tale gaan afgee,” stem ek saam, net so sag en versigtig, want dis nie ons wat die drama queens is nie. Smoel houden, dít is ons leuse.
Aan die begin is dit nog snaaks om na Ma se melodramatiese monoloë te luister. Ook Jane kan haar hoor as sy skemeraand in haar tuin langs Ma se studeerkamervenster ronddwaal. Vermaak uit die boonste rakke as jy van Griekse tragedies hou.
Hier teen die derde, vierde week wil ek al weghol as Ma iets beetkry wat sy uit volle bors daar bo begin voordra. En dit wil al vir my lyk of Pa saam met my gaan weghol – as hy kan byhou. Dit lyk asof hy al hoe kleiner krimp en nou selfs meer as vyf cowboy-boekies in ’n week lees, iewers in ’n sonkolletjie waar hy niemand sal hinder nie.
Dis ’n verlore stryd wat ek hier voer. Ek weet maar te goed wat ek moet doen. Professor Brink het nie ’n cookin’ clue waarvan hy praat nie. Ons bloei diep? Ek én Ma? You must be joking. Ek en Ma doen niks dieselfde nie. Ma is ’n wenner, ek is ’n ou loser. Op persoonlike én professionele vlak. Op pad dertig toe en nog sonder man, kind of kraai. En nog sonder ’n graad van ’n aard. Looo … ser!
Ek sal nie met Ma kan meeding nie. Ek wil nie eens probeer nie, want ek weet wat gaan gebeur. Die dosente, die studente, almal gaan my met my ma vergelyk en kopskuddend wonder waar ek dan vandaan kom. Of ek in ’n vreemde nes uitgebroei het. Die dag toe ek dit ten volle besef, word die laaste spyker in my akademiese doodskis geslaan.
Wie loop nou anyway saam met jou ma klas? Suiwer sosiale selfmoord, dis wat dit is, en sosiaal is ek al klaar op life support hier waar ek op kampus rondbeweeg met klere aan my lyf wat die boemelaar wat ek soms voor die hoofgebou raakloop nie eens sal dra nie. Alles in ’n poging om hip en funky te wees, alles dinge wat ’n mens nodig het om ’n sukses van BA Mansoek te maak. Boggherol gehelp.
Ek is nie lelik nie, nie regtig nie. Ek skeer nog my beenhare gereeld en was my hare elke ander dag om die rookreuk uit te kry. Ek is dubbel so blond as wat ek behoort te wees, skokblond om die waarheid te sê. En ek het mos die boobs en die bene. Ek is nie slim nie, maar ook nie domonnosel nie. Ek het nie ’n graad in sielkunde soos my ma nie, maar ek het common sense. Ek besef ek het die selfbeeld van ’n kakkerlak wat in die middel van ’n skoon kombuisvloer betrap is, maar dis duidelik selfs ’n Barbie-graadjie soos BA Mansoek is my nie beskore nie. Nie met my ma wat so ver voor my uitstap dat haar spore al toegewaai is teen die tyd dat ek dit probeer volg nie.
Gertruida Diedericks is op haar eie planeet en sy soek nie besoekers daar wat nie die nodige akademiese dokumente het nie.
Ek onthou hoe ek as kind op die boonste trap naaste aan my ma se studeerkamer se deur gaan sit het. As ek lank genoeg daar sou sit, as ek stil genoeg sou wees, soet genoeg, sou my ma daar uitgestap kom, het ek geglo. Sou sy afbuk en my optel en weer agter haar lessenaar gaan sit, maar hierdie keer met my op haar skoot.
Ek sou my ma se lekkerruik-parfuum kon ruik, ek sou my ma se hare oor my voel val, hoe dit my wang kielie. My ma sou van my onthou, met my praat, oor my kop streel. My ma sou vir my lief wees. Vir my ’n storie lees. Met my speel.
Maar ek moes doodstil wees terwyl ek wag, want ek het geweet wat sou gebeur as sy die deur oopmaak en daar uitloer. “Dezi! Wat maak jy hier?” My ma se hare sou deurmekaar wees omdat haar vingers gedurig daarin woel terwyl sy oor boeke gebuk is.
Sulke tye het my ma se stem skerper geraak as ’n groentemes waarmee ’n mens maklik jou vingers kan sny. “Stefaans!” sou sy teen die trap af roep. “Wáár is jy, Stefaans?” En my pa sou soos ’n huismuis uitgekruip kom van waar hy hom ook al skaars gehou het met sy stapeltjie cowboy-boekies. “Maak plan met die kind.”
Die kind. Dit is wat ek sulke tye was. Nie Dezi nie, nie my ma se dogtertjie nie, sommer net “die kind”. Amper soos “die hond”, maar darem nie. “Asseblief.” Daardie woord het geklink soos ’n swaard wat uit die skede getrek word. “Ek probeer studeer, as jy nie omgee nie.”
Ons hét omgegee, ek en my pa. Toe én nou. Nie een van ons wil die befoeterde vrou op die boonste verdieping hê nie, die studie-verslaafde vrou wat selfs nou nog maerder word as ’n eksamen naderkom. Die vrou wat snags nie kan slaap nie, maar deur die huis dwaal soos ’n spook met te veel sondes.
In die verre verlede het ons nog hoop gehad. Wanneer my ma eksamen geskryf en nóg ’n kursus geslaag het, nog ’n sertifikaat in ’n goue raam teen die muur kon hang, was daar die tye van euforie. Dan het ons drie soms uitgery see toe, ’n ruk lank daar geparkeer en die nimmereindigende spel van die branders dopgehou. Maar nooit vir lank nie, want my ma sou gou verveeld raak. “Kom ons ry maar weer, Stefaans. Die branders maak my net weemoedig.”
“Hoekom tog, vrou? Kan jy nie net vir ’n uurtjie of twee ontspan nie?”
“Daar is beter dinge waarmee ek my kan besig hou.”
“Met jou neus tussen die boeke?”
“Ja, Stefaans, met my neus en gedagtes besig met die baie wonderlike en interessante dinge wat daar buite in die wye wêreld is, dinge waarvan jy niks weet nie. Al wat jy ken, is jou skop-skiet-en-donner-boekies. Boem! Boem! Dood is jy. Sonder dat die hoed op my kop oor my oë skuif.”
My ma het sommer maklik moerig geraak wanneer sy oor my pa se leesgewoontes praat. “Hoe kan jy jou tyd so mors? Skaam jy jou nie?” Sy sou een van Pa se boekies met haar vingerpunte optel asof dit ’n vuil sokkie of dooie muis of ander grillerige ding is. “Kyk hier, kýk net hier. Lees die titel: Kill Them All and Come Back Alive. Waar het jy nou al ooit van sulke sinneloosheid gehoor? Dit het geen letterkundige waarde nie, dis pulp, dis wat dit is, suiwer pulp!”
Natuurlik het my pa nooit ’n teenargument gereed nie. En wie kan hom kwalik neem? My ma se werkstukke is so goed beredeneer dat dit gereeld later in lesings gebruik word.
Later het my pa tou opgegooi, het hy nie meer uitgesien na die kort tye tussen my ma se studies nie. Nie die moeite werd nie, elke keer ’n struweling. Nou los hy haar uit, en sy vir hom. Hy lees sy cowboy-boekies en sy haar akademiese handboeke en iewers tussen die twee dwaal ek rond, op soek na myself. Ek begin dink as ek myself nou nog nie gevind het nie, gaan dit nie meer gebeur nie. Ek gaan altyd Gertruida Diedericks se dogter wees, nooit Dezi Diedericks nie.
Ja, ek kan myself nogal oorgee aan ’n pity party as ek die dag in die bui daarvoor is. As Plain Jane my nou moet hoor kerm, sal sy baie te sê hê oor hoe ondankbaar ek is. Ek hét ’n ma, ek het niks om oor te kla nie. Die wêreld oor is daar kinders wat nie dieselfde voorreg het nie.
“Hou op om vir my te preek, Jane,” probeer ek haar soms stil kry. “Jy is nie my ma nie.” Maar dit lyk nie asof sy al die boodskap gekry het nie.
My ma se nuutste endeavour verlam my so dat ek net tot die einde van die week nog in die dramaklas bly sit. Vir oulaas luister ek na die dosent, hoor ek wat nodig is om ’n goeie akteur te wees. Ek weet ek sal alles moet uithaal wat ek in hierdie twee en ’n half jaar oor toneelspel geleer het wanneer ek vir my pa en ma verduidelik waarom ek nie langer op universiteit wil bly nie. Dit gaan oor meer as net my ma wat op my terrein haar talente kom vertoon het. Dit gaan ook daaroor dat ek no ways hier ’n man gaan kry, veral noudat sy hier is.
Ek sweet en ek stamel en stotter en voel soos ’n kind toe ek uiteindelik die moed het