Louisa du Toit Omnibus 9. Louisa du Toit
Читать онлайн книгу.
gejaag het.
Katrien Tosen het opgestaan. “Wat doen jy daar?” vra sy skynbaar geïnteresseerd, en beduie met die kop na sy lessenaar.
Hy wil haar daarvan verdink dat sy hom probeer paai, selfs vir Dormehl kom spioeneer, maar het geen bewyse nie. “Dis maar baie tekenwerk,” verduidelik hy redelik stug. “Oor en oor.”
“Hm. Jy het my nog nie gesê wat dit met jou en Gileam is nie.”
“Hy wil bou op ’n plek wat heeltemal buite die beplanning val.”
“Is dit onmoontlik? Ek en hy het die plek saam uitgesoek.”
“Dis ongelukkig buite die kwessie. Ek het seker gemaak. Ek kan vir jou verduidelik as jy wil.”
“Toe maar, ek vat jou woord. Maar jy kan verwag dat Gileam daarmee sal woel.”
“Ek gee nie om vir hom nie. Maar jy, is jý teleurgesteld?”
“Jy weet hoe ’n mens is. Jy gryp vas aan ’n gedagte. Ek het my in daardie stukkie grond ingedink. Maar ek is seker dat ek my weer daaruit gedink sal kry.”
“Miskien kan jy vir Dormehl beïnvloed, sodat hy rede insien.”
“Ek wil nie. Dis so selde dat ’n mens sulke ontembare krag sien. Mense het oor die algemeen so huiwerig en bang vir aanstoot geword. Hy fassineer my.”
Jonathan dink aan die man Dormehl, en roep die beeld terug soos hy hom twee keer gesien het: die donker vag in die V van sy hemp, die onblusbare gloed in sy blik, die stuwende drif van sy oortuiging. En verwens hom.
“Dankie dat jy gekom het,” sê Jonathan lamlendig toe Katrien deur se kant toe staan. Asof ooreengekom, praat nie een weer ’n woord oor sy amperse uitbarsting nie.
“Ek hoop nie jy vind dit verspot nie, maar ek wou net nog sê: Die oom Coetzee, hy lyk nogal soos ’n hond wat kan aanhou rem as hy ’n puntjie beetkry. Hoekom gee jy nie liewer daar pad nie? Het jy al weer by die hotel probeer?”
“Ja. Vol. Of vol sover dit my aangaan. Ek was dalk ’n bietjie … hm, arrogant.”
“Wel, dis nie onmoontlik dat oom Coetzee … dat hy by die hotel kon inloer om te sê … Dit klink nou werklik vergesog, want hy hou nie eers van hotelle nie, hy glo die duiwel heers daar.”
“Praat maar, jy wil iets vir my sê.”
“Op Isaacsdam weet almal alles van mekaar. Daar in die winkel vanmôre het iemand gespot dat hy die oom by die hotel sien ingaan het. Ek het jou mos gesê: Hy en die tante sal baie in hulle skik wees om ’n afhanklike van een of ander aard te hê.”
“Jy bedoel dat hulle my so graag by hulle sal wil hou, dat hy selfs die hoteleienaar sal ompraat om my nie plek te gee nie?”
“Wie weet? Hou dit maar net in gedagte.”
“Met ander woorde, hy kan my naam by die hotel beswadder net om my daar weg te hou?”
“Dis nie wat ek gesê het nie. Of liewer, dis nie ek wat dit gesê het nie.”
“Soos dat ek ’n dronklap is, of skelm? Nie my rekenings sal betaal nie?” Die verskriklike moontlikheid verrys dat Koos Coetzee kan rondvertel hoe skelm sy vrou se neef Janmaans was.
Sy erken of ontken nie, doen net aan die hand: “Dit kan ’n kleiner prys wees om te erken hulle is jou familie – en toelaat dat hulle jou bederf.”
“Ek waardeer jou besorgdheid,” opper hy flouweg.
“Maar jy vind dit ongevraag?”
“Ek sal dit nie so sterk stel nie. Jy bedoel dit goed.”
“Maar jy dink tog dit gaan my nie aan nie.”
“Jy het sekerlik jou eie probleme.”
“Dat ek my oor iemand anders se probleme begin bekommer, is vir my ’n goeie teken. Dit was vir ’n lang tyd nie die geval nie.”
“Ek is bly as ek vir jou ’n medikament kan wees.”
“Spaar die sarkasme. Glo maar net dit was goed bedoel.”
Hy weet hy moet haar glo. Maar toe sy uit is en net die herinnering aan haar teenwoordigheid nog om hom talm, wonder hy reeds weer oor haar integriteit. Het sy tog vir Gileam Dormehl kom spioeneer? Hoekom wou sy weet wat op sy lessenaar aan die gang is?
En noudat sy nog ’n bietjie meer weet oor sy huiwering, sy afkeer van familie … besef sy watter gerieflike wapen sy vir Dormehl in die hand kan lê? Dis ’n ontstellende gedagte.
Maar ontstellender nog is die feit dat haar gesig daglank voor hom bly lewe.
7
By Katrien Tosen se pa in die kamer sit Gileam Dormehl en gesels. Dis wonderlik om te sien wat ’n opwekkende krag hy oor die ouer man uitoefen. Die gesig wat lyk soos ’n kopbeen waaroor daar ’n vel getrek is en waarop daar twee oë geplak is, luister en lewe.
Tippie Tosen het onbeplan in hierdie winkelbesigheid beland. Op die plaas het hy uitgeboer, om dieselfde redes as gevolg waarvan hy in die winkel ook steeds ’n sukkelbestaan gevoer het. Toe sy vrou geleef het, was dit ’n ander saak. Sy het altyd geweet hoe om op haar beskeie manier die winkel op te kikker. ’n Besonderse dingetjie hier, ’n botteltjie vars heuning daar, groenboontjies uit die dorpstuin.
Wat Tippie self betref, het hy sy naam nie sommer verniet ontvang nie. Deur die jare het die naam aan hom geheg soos klitsgras, omdat hy so stadig is en altyd op die tippie opdaag of klaarkry.
Toe dit nou op die plaas heeltemal skeef loop, het Tippie hom voorgeneem om goedjies vanuit die pakkamer te verkoop, en later het hy dorp toe geskuif. Hom wysgemaak dat hy goed in ’n winkel sal vaar. Hy kan immers met syfers in sy kop werk sonder om dit ooit neer te skryf. Hy sou later moes besef (of dalk het dit nooit tot hom deurgedring nie) dat dit nie al kwalifikasie is wat jy in die sakewêreld benodig nie.
Met sy traagheid om te bestee, sy langsaamheid wat irriteer, sy idee dat reklame oneties is, kon hy maar nooit iewers kom nie. Dalk was sy strengheid met sy vrou net ’n simptoom van dieper frustrasie, dié van die verouderende man wat besef dat hy nooit sal uitblink nie. Dat wat hy nou is, omtrent al is wat hy ooit gaan kry.
Maar na hierdie Gileam Dormehl kan hy eindeloos luister, die vervalle lippe halfoop, die poele van sy oë wat deesdae altyd stagnant is, nou met ’n diep kolking in.
“Oom sien, so effens eenkant,” beduie Gileam. “Die mense moet kan sê: by Dormehldorp dit, en by Dormehldorp dat. O ja, kyk, ek het oom nie eers gesê dat ek dit Dormehldorp gaan noem nie. Dalk sê almal later sommer net DD. So alles bymekaar: garage, slaghuis, kafee, melkdepot, winkel en speelpark. En my huis. Dan sit ek ’n rigtingwyser op wat sê Dormehldorp. Wag, ek wys vir oom hoe ek dit gaan doen.”
Terwyl Gileam agteroorleun in sy stoel om in sy sakke na skryfgoed te soek, volg die ouer man se blik hom bewonderend. Vroeër, toe Gileam se vrou nog geleef het, het hulle altyd in die kerk net voor die Tosens gesit. Dan het Tippie Tosen hom verwonder aan die man se breë, bruin nek, aan sy bulderende sang, sy streng blik na die twee kinders, en die manier waarop hy kollektegeld uit sy sak haal en aan die gesin uitdeel. Hier was ’n man der manne. Een na wie toe almal gaan om raad of hulp. “Vra vir Gieljam,” is die leuse op Isaacsdam. Nie dat Gileam sy geld en gunste sommer links en regs uitdeel nie. Nee, hy vat sy prys daarop, maar jy weet waar jy met hom staan. As jy deur hom gehelp is, kan jy maar betaal. Dit sal die moeite werd wees.
Nooit het Tippie kon droom dat Gileam so nou betrokke sou raak by die Tosens nie. Na die man se vrou se dood, het hy vir Katrien begin raaksien. Maar Katrien had eers net oë vir die vreemde kêrel wat sy eenkeer saamgebring het, ene De Villiers. Na dié van die toneel af is het Gileam Dormehl, soos dit ’n goeie wenperd betaam, van agter af ingehaal.
In alle eerlikheid dink Tippie Tosen nie dat sy dogter op deeske aardbodem beter kan doen as om vir Gileam te vat nie. Kyk nou net na hierdie slim plan van hom. Te wonderlik op aarde. Katrien