Louisa du Toit Omnibus 10. Louisa du Toit
Читать онлайн книгу.
sit, Bina, ek wil jou vertel van die affêre daar by die Duraans. Heiden jissie, die vrou van Dawid is mos opstêrs en met niks tevrede nie, ant’ Rykie is skoon op haar senuwees, dit maak skoon en dit bak en slag en was en stryk.”
“Wat laat jou dink ek stel belang om te hoor, Japie?” vra Bina gesmoord. “Vertel vir Tanna, ek loop.”
En sy vlug na haar broeiwarm kamertjie waar sy so sag moontlik probeer huil, die trane wat sy opgaar sedert sy vroeër vanaand haar voorkop teen Makkie se warm lies gedruk het terwyl die ryk bokmelk in die beker sjirts.
2
Soos Bina verwag het, is Dawid redelik vroeg by sy pa se winkel. Hy kon nog altyd so lewendig in alles belangstel. Sy lei af dat hulle voordag aangekom het, waarna hy na die lastige kind moes omsien terwyl sy vrou slaap.
Sy oë is rooierig van moegheid. Hy bring die dogtertjie saam, om te spog soos hy sê, en “om haar ’n rukkie uit Molly se hande te vat”. Hierdie woorde het vir oom Daan, rooierig en sweterig en blesserig, ’n grimmige laggie laat kry.
Bina lei verder af dat die brekfis wat sy ma kamer toe gestuur het, onaangeraak op die skinkbord koud geword het. Dawid self het in die kombuis ontbyt geëet, en wys laggend die spikkels op sy hemp waar die kleintjie ’n mond vol pap uitgeproes het.
Is dit moontlik, wonder Bina met ’n hoopvolheid wat haar beskaam, dat Molly se kos kamer toe gestuur is om haar langer uit die geselskap te hou?
Dis ’n mooi ou dogtertjie wat net begin loop. Sy word nie dikwels op die naam genoem nie, hoewel Dawid allerhande troetelnaampies vir haar het. Haar naam is glo Zonaline, nogal moelik om te onthou. “Ek sê maar sommer Lientjie as Molly ver is,” lag hy. Hy lag altyd saam met die praat. Bina het hom nog nooit bedruk gesien nie.
Terwyl Dawid energiek winkelsake met sy pa gesels, probeer Bina ongemerk maats maak met Lientjie, soos sy ook verkies om die kleintjie te noem. Dit moet tog net nie lyk of sy Dawid se guns deur Lientjie probeer wen nie. Sy is o, so versigtig. Sy ken verwerping in haar lewe; want ja, sedert daardie gesprek met die skoolhoof weet sy dat haar pa haar doodgewoon weggegooi het, niks anders nie. Hy kon harder geveg het om haar te behou, wat die vreemde vrou ook al gedoen of gesê het.
Dis ook maar goed dat sy haar nie openlik met die kind besig hou nie, want na sowat ’n uur kom Molly daar aan en waaier dadelik vir Dawid in oor die lekkergoed in Lientjie se hand. Dit was juis tyd vir ’n koppie kitskoffie, wat deur Bina gemaak en staan-staan by die toonbank gedrink is. Oom Daan bring altyd flesse vol moerkoffie, maar dit lyk of dit vanoggend agterweë gebly het. Die geselligheid het natuurlik die rietskraal mensie vies gemaak, want vir Bina groet sy nie eers nie.
Sy gryp die lekkergoed en hou die kleintjie se taai handjie in die lug, asof dit so besmet is dat dit afgekap moet word. “Really, Dave, you know it’s spoiling Zonaline’s appetite,” sê sy in noukeurige Engels vir Dawid wat Dave geword het.
Vir Bina, wat ’n werklik tweetalige Engelsjuffrou gehad het, is dit duidelik aangeleer. Die er is net te veel met die tong gerol. “Fetch me a damp cloth, will you,” beveel sy vir Bina. In oom Daan se rigting kyk sy nie eers nie.
“Die voer van ape is verbode,” sê Dawid in Bina se rigting, sodat sy besef hoe ver hy van sy tuisbodem weggegroei het. Hy praat van ’n stadse dieretuin, terwyl hier net blouape in rivierbome is. En Molly praat ’n soort rolprent-Engels. Sy bring nietemin die klam vadoekie en kyk hoe Molly eers daaraan ruik en dan met rukkerige bewegings die mollige handjie en huilende smoeletjie afvee.
Dat hy vir Bina aangespreek het, was ’n tweede fout. “Don’t be ridiculous, Dave,” sê Molly en gryp die kind wat nou woes oor die lekkergoed skreeu, op haar smal heup. Eintlik lyk sy self nog soos ’n dogtertjie, rokkie en al.
“Hoekom praat jy weer net Engels?” vererg Dawid hom regtig ’n bietjie, sodat die lag uit sy stem verdwyn.
“I’m a city girl,” hap sy terug.
“Fietas,” kreun oom Daan ligweg en toe lyk dit of hy die woord wil terughap. Hy vee met die hand oor sy beswete voorkop.
En weg is Molly met die skreeuende, skommelende kind op die heup.
“Wat sê Pa tog nou hiervan,” sê-vra Dawid in ’n moedelose stem, nou sonder lag.
“Ek sê ’n man staan by sy vrou,” antwoord oom Daan.
“Maar as sy jou van jou mense wil vervreem?”
“Dan staan jy nog by haar. Van eie bloed kan jy nooit vervreem word nie. Maar haar liefde moet jy elke dag verdien.” Daar is pyn in die pa se oë, maar sy fynerige stem is vas. Bina verstaan waarom almal hom met soveel respek bejeën.
“Ja, Pa,” sê Dawid gedwee: “Wat sê Pa nou van my plan om mure uit te breek en ’n slag al die ou motgevrete voorraad uit te gooi?”
“Ons lewe goed genoeg, ek en jou ma. Doen dit eendag as jy moet kom oorvat.”
“En as my eendag vroeër as Pa s’n is?”
“Ja, ek het so verlangs vermoed jy wil kom om te bly. Hoe jy by Molly verby sal kom, weet ek nie.”
Dit moet wees dat hulle van Bina vergeet het, want hulle praat asof sy nie bestaan of verstaan nie. Sy voel skuldig omdat sy toegelaat het dat Dawid se vrou haar as bedreiging sien, want sy is dit nie. Sy is maar net Bina wat oor die rantjie stap om hier te werk, wat nog nooit ver gereis het nie, behalwe in boeke. Bina wat saans vir Makkie die Swietse bokooi melk, vir die knaende Japie koffie maak, wat buite tussen oom Kola en Tanna se kateltjies slaap, wonder oor die sterrehemel en oor die geheimenisse van ’n onbekende lewe … en skadeloos oor Dawid droom.
Dat hy en sy vrou haaks is, maak haar nie gelukkig of ongelukkig nie. Dis net aangenaam om hom naby te hê, soos in die verlede as hy in die skoolbus met sy rug teen hare gesit en sy die warmte deur sy dun skoolhemp gevoel het. Sy vra vereers niks meer van die lewe nie. Wat kan sy ook? Dawid behoort nie aan haar nie, dis die begin en end van die storie. En tog, waarom kry sy nie vrede nie?
Sy dink: daar is mos eintlik niks wat ’n regte begin het nie. Alles loop maar aan en aan, soos ’n pad met gelyk plekke hier en bulte daar. Een of ander tyd kyk jy om en dink: ek het heeltyd opdraand gekom. Geen wonder ek voel so afgemat nie.
Maar tog is daar ook aan elke saak ’n vatplek, ’n handvatsel, waar jy jou hand om kan sluit en kan sê: hier, net hier. So voel sy oor die nuwe onvergenoegdheid wat sy ondervind. Onlosmaaklik knoop sy dit aan die dag in verlede week, toe Dawid Duraan met sy kleinding in die winkel gekom het, aan die ligte onsmaaklikheid met sy vrou, die daaropvolgende weemoed van die laatmiddag en die trane wat sy daardie aand onder die sterre opnuut in haar kussing laat wegweek het. So sag moontlik, anders raak oom Kola en Tanna onrustig op hulle kateltjies aan weerskante van haar.
As Dawid nou maar liewer wil wegbly uit die winkel, maar hy boer daar. Dis seker ook reg, hy help mos sy pa. Die kind het hy nog nie weer saamgebring nie, maar die huis is naby, sodat Molly soms daar aankom met die meisietjie op die heup. Dit lyk of sy ook nie van Dawid af kan wegbly nie. Of is sy jaloers? Dit lyk so, aan die manier waarop sy haar rug op Bina draai of haar rondorder asof sy ’n diensmeisie is.
Bina twyfel nie meer nie: oom Daan kan vir Molly nie verdra nie. Probeer soos hy wil, hy kan dit nie wegsteek nie. Hy praat met haar as dit moet, maar hy kyk nooit direk na haar nie. Van tant Rykie weet sy nie, want dié is ’n vrou wat van haar huis se mure hou en selde buite kom, nie eers in die winkel nie. Tog is sy nie onvriendelik nie en help graag vir Bina as dit by rokmakery kom. Tant Rykie het haar ook geleer hoe om verskillende soorte kunsnaaldwerk te doen, sodat sy al ’n hele tas vol lopers en stelletjies en sierslope het. Dis kruissteek, knoopwerk, hardangerwerk, en selfs viltwerk vir ’n kaggelskerm wat sy seker nooit sal gebruik nie want geen huis hier het ’n kaggel nie.
Maar dit moet wees dat die lang verblyf van die Kaapse kinders vir tant Rykie begin knyp. Van die ander kinders wat naby woon, wys in hierdie tyd ook nie hulle gesigte nie. Wat vreemd is, want familie kuier tog saam as daar een van ver af kom.
Dit word ’n tyd van spanning en verborge