Louisa du Toit Omnibus 10. Louisa du Toit
Читать онлайн книгу.
wat met die trein gekom het, af te haal. “Maar oupa is gisteraand mos toe so gaaf om vir Lientjie met sy bos sleutels te laat speel,” vertel hy vir Bina, wat al staan en wag. “Gevolglik moes almal wat leef en beef, vanmôre eers sleutels soek.”
Dis eintlik nie besonders nie, maar omdat Dawid dit vertel, is dit oulik. Bina vertel dit die aand aan Japie oor. Nie omdat sy so graag met Japie wil praat nie, maar omdat sy so graag oor Dawid wil praat. Japie gaan die afgelope aande nie daar nuus luister nie, omdat Molly glo vir hom in Engels gevra het wat hy al weer kom soek. Japie wou dit nie teenoor Bina herhaal nie, want almal weet Japie kan skaars “jis” en “no” sê.
Hy onthul dit op sy beurt aan Tanna en oom Kola. “… glo ’n verskriklike affere,” hoor sy hom hier vlak agter haar rug vertel waar sy in die kleinkombuis koffie maak. “Almal … rep en roer …” Omdat hy Dawid se naam ook noem, verwens Bina die harde kop van die pompstofie wat soveel meer geraas maak as die sagte kop wat weer makliker onklaar raak. Sy draai die skroef effens los om die druk en geraas minder te maak.
“Toe hy by die winkel aankom, was hy glo in ’n vreeslike toestand. Bina sê sy hare was nog nie eers gekam nie en hy het ook nog nie nat of droog oor sy lippe gehad nie,” berig Japie soos ’n brommer teen ’n ruit. Sy het niks van die “nat of droog” gesê nie, maar Japie se afleiding kan nie te ver verkeerd wees nie. Sy het vir Dawid koffie gemaak nadat hy eindelik die winkel oopgesluit het en hy was baie dankbaar, het twee koppies gedrink, en vertel hoe hulle Lientjie se skoenspoortjies gevolg het tot by die regte plek.
“Jy’t dan nooit vertel van die sleutels nie, Binatjie,” verwyt Tanna toe Bina die skinkbord aandra.
“Aag, ek hoor Japie maak dit so erg. Hulle het maar net baie gesoek, dis al. Toe vind hulle dit glo tussen die shasta-madeliefies.” Sy kon hom sien, met sy deurmekaar donker hare, soekende na die sleutels in die wit blommeruigte.
“Almiskie. Sê nou dit was kwaaddoeners wat die sleutels weggedra het om in te breek.”
“Dit was sommer die dogtertjie wat dit rondgedra het, Tanna.” Tanna weet tog hier word nooit ingebreek nie, dis so veilig dat almal sorgeloos snags buite slaap.
“Almiskie.”
“Bly tog stil, ou Antjie,” knor oom Kola. Veral as Japie naby is, is sy renons groot. “Sê nou die hemel val op ons koppe, dan is ons almal dood.” Dan vat hy die koppie by Bina, wat reeds vir hom net genoeg suiker en vars bokmelk ingegooi het. “Dankie, ou Bienkels.” Dis die naam wat hy altyd vir haar gehad het en wat haar kon laat glo alles is reg, ook al was alles verkeerd, ’n moeilike skooltoets, ’n skimp op haar huislike omstandighede, verdriet omdat sy nie ’n eie ouerhuis het nie.
Dis nie dat oom Kola ooit sy liefde openlik betuig nie. Oënskynlik weet hy kwalik van Bina se bestaan, en tog weet sy instinktief dat hy haar heeltyd dophou vir die geringste teken van nood of ongelukkigheid. Ander mense dink hy is ’n ou nukkebol, maar sy weet sy kan op hom peil trek. Waar hy kan, sal hy haar bederf, al is dit net met ’n sappige jong geelwortel wat by die sluis skoon afgespoel is. Sy weet egter dat sy hom nie moet bedank, veral in Tanna se teenwoordigheid nie. Die kleed van weldoener pas hom swak.
In hierdie dae, terwyl Dawid by sy ouers kuier (of woon, want dis vir niemand duidelik nie), sodat Bina hom elke dag sien, maak sy partykeer amper haar mond oop om met oom Kola te praat. Tanna, dié is so eenvoudig van hart. Sy sal nie eers mooi verstaan wat aangaan as Bina haar probleme bieg nie. Dat sy begeer om ook ’n wye wêreld te betree, soos Dawid gedoen het. Dat sy die lande en stede wat in boeke vir haar oopgemaak het, graag wil verken. Studeer, reis, lewe.
Oom Kola, ja, hy sal waarskynlik begryp. Hy het ’n ongeslypte wysheid wat nie verwerf kan word nie, dis ingebore. Sy oorlede pa, wat redelik jonk en arm dood is, was glo ’n spookvanger, wat dit ook al beteken. Hy het nie vreemde dinge gedoen nie, hy het meer soos ’n speurder te werk gegaan. Meestal was daar dan ’n natuurlike verklaring. Hy besweer kastig die spook, en almal is tevrede. Die “spook” weet ook hy is ontmasker.
Dalk het oom Kola sy pa se talent geërf. Dan kan hy haar gevoel vir Dawid, wat so by haar spook, besweer sodat dit weggaan. Maar wat dink sy tog? Sy moet die gevoel self uitroei.
Dawid is getroud, en sy pa sal toesien dat hy by Molly staan. Sy, Bina, wil ook nie op iemand anders se ashoop aas nie. Al los Dawid sy vrou, wil sy nog niks met hom te doen hê nie. Sy ly reeds onder die geskinder oor Kola Estruis en Anna Verrene, die dierbare mense wat haar grootgemaak het. Hoekom sal sy nog so ’n smaad op haar kop haal? Of dit waar is of nie, sý sal die skuld kry as Dawid se huwelik misluk en hy wend hom tot haar. Afgevry, sal die woord wees. Bina O’Connell het vir Dawid Duraan openlik van sy vrou afgevry. Al gaan sy en hy ook in die Kaap of in anderland bly, haar naam sal nooit weer skoon kom nie. Dan bly sy liewer alleen. Na Japie sal sy tog nooit kyk nie. Lelik is hy nie, net domastrant verby.
Ja, oom Kola sal na haar luister. Maar wat sal sy eintlik vir hom sê? Hoe sal dit tog klink? Oom, ek wil nie Dawid sien nie, maar ek sien hom elke dag. Daarom wil ek ook nie siek of weg wees nie, omdat hy elke dag winkel toe kom. Ek onthou die banke in die skoolbus, oom Kola, met sy rugspiere teen myne. En die aand by die veldpiekniek, toe oom en Tanna my saam met die Duraans laat gaan het om my glo van my pa af weg te hou. Al ons kinders wat daar was, het onder die maanlig Nommers gespeel. Dawid en ek is as maats aangewys en ek moes voor hom in die kring staan. Toe my nommer eenkeer geroep word, het ek weggespring … vinnig, want ’n meisie maak haar goedkoop as sy te lank bly staan. Maar hy was vinniger en met sy koel hande liggies op my skouers het hy gekeer dat ek padgee. As hy daardie aand van my ontslae wou raak, kon hy net gemaak het asof hy ingedagte was. Weet oom Kola, daardie aand saam met die ander dogters op die kermisbed onder die maan, het ek so snaaks gevoel dat ek gedink het dis wat die Bybel met “maansiek” bedoel.
“Tanna weet,” dreun Japie se stem onderlangs terwyl hy kort-kort met die oog na Bina vang om goedkeuring, “Ma sê mos vir my tant Rykie sê dat die vroutjie van Dawid so brutaal met haar en oom Daan praat.”
“Maar my liewe genade tog. Kool Estruis, Binatjie, hoor julle? Japie sê vir my …”
“Los tog ander mense uit, ou Antjie,” belet oom Kola kwaai. “Los uit, sê ek.”
Bina maak die koppies bymekaar. “Ek wil maar aanstaltes maak,” maan sy Japie aan om afskeid te neem.
Hy staan gehoorsaam op. “Moet ek vir jou die seile van die buitekatels af help trek, Bina?”
“Dis koeler vanaand. Ek slaap in my kamer. Ek weet nie van oom Kola en Tanna nie.”
Oom Kola gluur slegs nukkerig voor hom uit, terwyl Tanna se hande eintlik roer van begeerte om terug te kom op die onderwerp wat so kru deur oom Kola onderbreek is.
“Hoe dan so brutaal, Japie?” Sy praat op harde fluistertoon, asof dit die skinder-element kan versag.
“Ag, Tanna. Sommer so. Sê vir hulle dis godverlate en een uur voel soos een dag. Sy gaan nooit hier kom bly nie.”
“In Ingels?” wonder Tanna.
“Ma’t nou nie gesê nie, Tanna.”
“Hier kom bly nie?” Bina kon die vinnige vraag nie weerhou nie.
“Heiden, Bina, weet jy dan nie?” lag Japie ingenome. “Dawid het mos sy werk in die Kaap gelos, hy sit sonder ’n bloue duit en nou wil hy die winkel oorvat.” Japie besef nie hoe tant Miemie Kleinveld se stem deur haar seun se keel eggo nie.
“Eendag, ja,” antwoord Bina en probeer verveeld lyk. Sy onthou Dawid se vraag: “En as my eendag vroeër as pa s’n is?” Kan dit wees dat Dawid met daardie doel gekom het? Haar hart klop met swaar, dowwe slae, iewers tussen haar ore rond. Dit sal verklaar hoekom hy elke dag by die winkel boer. Dis weer eens nie om haar, Bina O’Connell nie. Dit sal ook verklaar waarom Molly so ekstra dwars is.
“Nie eendag nie, heiden jissie, Bina, weet jy dan van niks?” As Japie ’n lelie was, het hy geblom. “Dawid wil glad nie terug Kaap toe nie. Hy moes slegte skofte werk, en hy sê hy is nie anderman se slaaf nie. Molly is ook bang as hy in die nagte moet werk.”
“Maar