Дипломатиялық құжаттама. Оқу құралы. Амангелді Әліпбаев
Читать онлайн книгу.
кең орын алады. Мысал ретінде кітапта екі мәтін жан-жақты сарапталған.
«Ү.ж. 30 қазанда Румыния Президентінің сыртқы саяси мәселелері бойынша кеңесшісі Анка Илиноюдың ҚР Румыниядағы Уақытша Сенімді Өкілі Батыржан Қордабаевпен ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Румыния Президенті Т.Басескуды Румыния Ұлттық күні мерекесімен құттықтау хатын тапсыруға байланысты кездесуі барысында мәлімдегеніндей, Румыния Қазақстан Республикасының Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымының 2009 жылдағы төрағалығы кандидатурасына ресми қолдау көрсететіні туралы шешім қабылдады».
Біріншіден, бұл үзіндіде бүтіндей бір абзац бір сөйлемнен ғана тұрады, оқуға және түсінуге өте қиын;
екіншіден, алдымен Румыния Президентінің сыртқы саяси мәселелері бойынша кеңесшісінің, одан кейін ҚР Румыниядағы Уақытша Сенімді Өкілінің, одан соң ҚР президентінің және ақырында Румыния президентінің есімдері аталғанына қарап, құжатты оқыған адам мәтіндегі негізгі мазмұнның кім және не туралы екенін бірден түсіне алмайды;
үшіншіден, саяси және дипломатиялық тұрғыдан Қазақстан Республикасы мен басқа бір мемлекет немесе халықаралық ұйымдар арасындағы қарым-қатынастар туралы, сондай-ақ Қазақстан басшылығы мен басқа да бір елдер немесе халықаралық ұйымдардың басшылығы турасында айтылғанда сөйлемді, мәтінді ең алдымен өз елінің атын және мемлекет басшысын алдымен атаған орынды;
төртіншіден, жоғарыдағы сөйлемде стилистік және грамматикалық қателіктер бар: «сыртқы саяси мәселелері бойынша» емес, «сыртқы саясат мәселелері бойынша»; «Т.Басескуды» емес, «Т.Басескуді»; «ұйымның 2009 жылдағы төрағалығы кандидатурасына» емес, «ұйымға 2009 жылы төрағалық (ету) кандидатурасына».
Осы айтылғандарды ескере келіп, бұл сөйлемді төмендегідей жазған дұрыс болар еді:
«ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Румыния Президенті Т.Басескуді Румыния Ұлттық күні мерекесімен құттықтау хатын тапсыру үшін Қазақстанның Уақытша Сенімді Өкілі Батыржан Қордабаев ү.ж. 30 қазанда Румыния Президентінің сыртқы саясат мәселелері бойынша кеңесшісі Анка Илиноюмен кездесті.
Кездесу барысында А.Илиною Қазақстан Республикасының Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына 2009 жылы төрағалық кандидатурасына Румыния ресми қолдау көрсететіні туралы шешім қабылдағанын хабарлады».
Құжаттарды басқа тілден аудару кезінде ең алдымен сөздердің сөзбе-сөз баламасын аударуға емес, жүйелі түрде нақтылы мазмұнын беруге көңіл бөлу керек. Сонда ғана жоғарыда келтірілген қателіктер қайталанбайды.
Келесі мәселе сөйлемде ырықты және ырықсыз етісті орынды қолдана білуге назар аудару. Егер сөйлемде айтылатын істі немесе оқиғаны орындаушы субъекті бар болса, ырықты етіс қолданылады. Мысалы: Сыртқы істер министрі Қ.Тоқаевтың Тегеранға сапары барысында Иранда Абай үйін ашу туралы уағдаластыққа қол жетті.
Ал сөйлемдегі істі немесе оқиғаны орындаушы субъекті жоқ болса,