Powstań i zabij pierwszy. Ronen Bergman
Читать онлайн книгу.odnaleźć kiosk w Genewie, z którego Ben Barka odbierał swoje ulubione czasopisma, umożliwiając im wzięcie go pod obserwację. Później funkcjonariusze Mossadu zaproponowali, aby Ben Barka został zwabiony do Paryża przez człowieka, który będzie udawał twórcę filmów dokumentalnych zafascynowanego jego życiem na emigracji i zainteresowanego nakręceniem filmu o nim. Mossad zapewnił Marokańczykom kryjówki w Paryżu, pojazdy, fałszywe paszporty i dwie trucizny, które mogły zabić opozycjonistę, jak również łopaty i „coś do zatarcia śladów”.
Kiedy 29 padziernika 1965 roku Ben Barka przyjechał do Paryża, Marokańczycy uprowadzili go dzięki pomocy przekupionych francuskich policjantów. Zawieźli go do pustej kryjówki Mossadu, gdzie rozpoczęli brutalne przesłuchanie. Umarł niedługo później wskutek uduszenia, po tym jak wielokrotnie zanurzano go w wannie z brudną wodą.
Agentów Mossadu przy tym nie było, ale to oni zajęli się usunięciem ciała. Połączone zespoły Kejsarii i Kolosa zawiozły je do lasu niedaleko Saint-Germain. Wykopali dół i pogrzebali zwłoki, przedtem obsypane specjalnym proszkiem, który po kontakcie z wodą przyspieszał rozkład. Niemal natychmiast spadł ulewny deszcz, więc zapewne z nieszczęsnego Ben Barki niewiele zostało. Szczątki, według Izraelczyków uczestniczących w tej sprawie, zostały później przeniesione i obecnie spoczywają pod drogą wiodącą do supernowoczesnej siedziby Fundacji Louis Vuitton albo nawet pod samym budynkiem236.
– Nie podejmę żadnych kroków bez twojej wiedzy – obiecał Amit Eszkolowi, ale przekazał mu tylko część prawdy, a i to po fakcie237. 25 listopada 1965 roku powiedział mu:
– Wszystko gra.
W rzeczywistości nic nie grało. Zniknięcie Ben Barki i to, że stali za tym szefowie marokańskiego wywiadu oraz francuscy najemnicy, odbiło się głośnym echem we francuskich mediach i nie schodziło z pierwszych stron gazet przez długi czas. Prezydent Charles de Gaulle rozwiązał tajne służby i postawił przed sądem niektóre osoby zamieszane w tę sprawę. Kiedy król Hasan odmówił osądzenia szefów swoich agencji wywiadowczych, rozwścieczony de Gaulle zerwał stosunki dyplomatyczne z Marokiem.
Skutki uboczne tej operacji trwały przez dziesięciolecia i położyły się cieniem na relacjach Maroka i Francji, gdzie wciąż prowadzone jest śledztwo w tej sprawie. W dochodzeniu podejrzanymi stali się również funkcjonariusze Mossadu, co sprawiło, że w pośpiechu opuścili Paryż. Przez wiele lat groziło im, że trafią przed sąd.
Isser Harel pełnił w tym czasie funkcję doradcy Eszkola do spraw służb specjalnych. Rozgoryczony i sfrustrowany tym, że został pozbawiony stanowiska, a zarazem zazdrosny o sukcesy Amita, zdobył istotne dokumenty związane ze sprawą Ben Barki i rozpoczął kampanię przeciwko ówczesnemu szefowi Mossadu.
W długim raporcie, który przedstawił premierowi, twierdził: „Mossad, a poprzez niego państwo, zaangażował się w różne akcje związane z mordami politycznymi, w których Izrael nie miał żadnego interesu i w ogóle, biorąc pod uwagę kwestie moralne, odbiór społeczny i naszą pozycję na arenie międzynarodowej, nie powinien był w nich uczestniczyć”238.
Harel domagał się, aby Eszkol zwolnił Amita i wysłał osobistego przedstawiciela, żeby powiedział prawdę de Gaulle’owi. Gdy premier odmówił, Harel oskarżył go o to, że sam był zamieszany w to morderstwo, i zażądał jego rezygnacji. Groził Eszkolowi, że „echa tej afery dotrą do opinii publicznej i cała Partia [Pracy] okryje się hańbą”.
Kiedy to nie podziałało, ujawnił sprawę goniącemu za sensacjami tygodnikowi, a gdy cenzor zatrzymał artykuł, przedstawił jej szczegóły wysoko postawionym członkom partii i zachęcał ich do wypowiedzenia posłuszeństwa Eszkolowi239. Ci z kolei próbowali namówić Goldę Meir do dokonania zamachu stanu. Meir zgodziła się, że Amit musi odejść, odmówiła jednak pomocy w usunięciu premiera. „Miałabym doprowadzić do upadku Eszkola i zająć jego miejsce? – zapytała konspiratorów, po czym dodała z patosem, z którego słynęła: – Prędzej rzucę się do morza, niż to zrobię”240.
Ponieważ jadowite ataki Harela nie ustały, Eszkol i Amit postanowili przejść do kontrataku. Amit powiedział swoim bliskim współpracownikom: „Harel nie porzuci tematu z własnej woli […], chyba że znajdziemy w jego przeszłości materiały podważające jego twierdzenia, że jest «strażnikiem moralności» Mossadu”241.
I oczywiście takie materiały się pojawiły242. Amit odnalazł w archiwach akta Aleksandra Israela. Israel był oficerem marynarki, który w 1954 sprzedał Egiptowi tajemnice państwowe, po czym został uprowadzony z zamiarem postawienia go przed sądem, jednak zmarł podczas transportu na skutek przedawkowania środków uspokajających. Harel rozkazał, aby zwłoki zrzucono do morza, a na użytek rodziny zmyślono bajeczkę o tym, że osiadł w Ameryce Południowej.
Amit przekazał akta sprawy Israela staremu pracownikowi Mossadu, który gardził Harelem, przyjaźnił się z Amitem i znał sprawę. Człowiek ten zaprosił Harela na spotkanie.
– Co, twoim zdaniem, nastąpi, jeśli ta sprawa wyjdzie na światło dzienne? – zapytał go. – Nie sądzisz, że tak poważna afera będzie wymagać zbadania i przeprowadzenia gruntownego śledztwa? Oczywiście postaramy się utrzymać to w tajemnicy, ale nie jesteśmy jedynymi osobami, które o tym wiedzą, a dobrze wiesz, jak szybko takie sprawy docierają do dziennikarzy243.
Harel zdawał sobie sprawę z powagi sytuacji. Niedługo potem złożył rezygnację.
Amit zrozumiał całą tę historię po swojemu. „Nie możemy uczestniczyć w akcjach innych państw, w których nie mamy bezpośredniego interesu, zwłaszcza w zabójstwach – stwierdził. – Możemy zabijać wyłącznie osoby zagrażające interesom Izraela, a egzekucji mogą dokonywać tylko niebiesko-biali” – co stanowiło aluzję do barw izraelskiej flagi i oznaczało: „tylko Izraelczycy”244.
Wszystkie te katastrofy sprawiły, że agencja, a zwłaszcza jednostka Kejsaria, goniła w piętkę. Amit powołał kilka zespołów śledczych, aby ustaliły, co poszło nie tak.
Najważniejszą osobą prowadzącą te dochodzenia był Michael „Mike” Harari245. Po ich zakończeniu Amit mianował go zastępcą szefa Kejsarii. Harari pozostawał na tym stanowisku przez pięć lat, najpierw za szefa mając Josefa Jariwa, a potem Cwi Aharoniego, ale w praktyce to on dowodził jednostką. W 1970 roku został jej dyrektorem i pełnił tę funkcję przez dziesięć lat. Te w sumie piętnaście lat jego rządów były najważniejszymi i najbardziej niespokojnymi w historii Kejsarii. Harari, którego z biegiem czasu zaczęto nazywać Cezarem, zyskał największy wpływ na operacje specjalne Mossadu.
Mike Harari urodził się w 1927 roku w Tel Awiwie. „Dwa wydarzenia ukształtowały moje życie” – powiedział w rozmowie ze mną. W dzieciństwie, w 1936 roku, stał się świadkiem zamieszek, podczas których palestyńscy Arabowie walczyli z Żydami i Brytyjczykami (później nazwano je arabskim powstaniem w Palestynie). „Widziałem walczący tłum i spalony brytyjski dżip ze zwęglonym ciałem żołnierza wciąż zaciskającego palce na kierownicy”. Kiedy ujrzał walczących ze sobą Arabów i Żydów, nie uciekł, lecz poszedł do pobliskiego sklepu, gdzie znalazł coś, co wydało mu się najlepszą bronią – ciężki kilof – po czym przyłączył się do starć.
Do drugiego kształtującego
236
Mossad, Akta Aterny, Cometu i Kolosa, 325 różnych depesz i notatek służbowych, wrzesień–listopad 1965 (archiwum autora, dokumenty otrzymane od „Alena”).
237
Spotkanie Eszkola z Amitem, 4 października 1965, s. 2.
238
Isser Harel, doradca premiera Lewiego Eszkola do spraw służb specjalnych,
239
Bergman, Nakdimon,
240
Transkrypcja wywiadu przeprowadzonego przez dziennikarza Szloma Nakdimona (archiwum autora, dzięki uprzejmości Szloma Nakdimona).
241
Bergman, Nakdimon,
242
Rozmowy z „Grzmotem” (luty 2013) i „Rossem” (styczeń 2015).
243
Rozmowy z: Darem (28 stycznia 2015), Harelem (marzec 1999), Amitem (kwiecień 2006), Davidem Vitalem (22 grudnia 2010) i „Hurkenusem” (czerwiec 2012).
244
Rozmowa z Amitem, kwiecień 2006.
245
Ronen Bergman,