Powstań i zabij pierwszy. Ronen Bergman
Читать онлайн книгу.wroga, a Izrael pozwolił sobie wziąć na cel cywilów z krajów, z którymi utrzymywał stosunki dyplomatyczne. Autorzy tajnego raportu z 1982 roku zastanawiali się, czy możliwe było rozwiązanie tej sprawy przy użyciu samych „miękkich” metod (szczodrych ofert finansowych niemieckiego rządu dla naukowców), bez „zagadkowego zniknięcia Kruga, bomby, która okaleczyła Hannelore Wende, czy innych przesyłek z ładunkami wybuchowymi i zastraszania”.
Ostatecznie doszli do wniosku, że nie. Ich zdaniem niemieccy naukowcy nie przyjęliby pieniędzy i nie opuścili projektu, gdyby nie towarzyszyła temu realna groźba utraty życia.
6
CZARNA SERIA
Po uporaniu się ze sprawą niemieckich naukowców Mossad nabrał wiatru w żagle. Meir Amit ściągnął do firmy więcej wojskowych specjalistów, wprowadził nowe technologie i wzmocnił powiązania ze służbami wywiadowczymi działającymi za granicą. Kontynuował również reformy organizacyjne.
Amit chciał utworzyć w Mossadzie grupę operacyjną, w której skład wchodziłyby wszystkie jednostki odpowiedzialne za sabotaż, selektywną eliminację i szpiegostwo w krajach arabskich212. Aby osiągnąć ten cel, uczynił coś, co Harel próbował zrobić przez lata, a on, Amit, nieustannie sabotował: przeniósł Jednostkę 188 z Amanu do Mossadu i połączył z Mifracem. Dyrektorem mianował Josefa „Joska” Jariwa, a jego zastępcą Szamira.
Szef Mossadu nazwał nową jednostkę Kejsaria (Cezarea), na cześć rzymskiego miasta nad Morzem Śródziemnym, co stanowić może kolejny przykład upodobania funkcjonariuszy izraelskich służb do kryptonimów zaczerpniętych ze starożytności (siatka Kejsarii działająca poza granicami Izraela nosiła nazwę Senat).
Amit zapragnął również własnego wywiadu. Do niedawna jednostka Ciporim służyła zarówno Szin Betowi, jak i Mossadowi. Uznał, że wypadałoby mieć oddzielną jednostkę, która będzie działała tylko poza Izraelem i tylko dla Mossadu. Dokooptował do niej trochę ludzi z Ciporim i nazwał ją Kolos.
Poza tymi biurokratycznymi zmianami agencja pod rządami Amita zajmowała się operacjami, które przynosiły niespotykanie dużo informacji o krajach arabskich i ich armiach. Jedną z najgłośniejszych była operacja „Diament”, podczas której funkcjonariusze Cometu zwerbowali irackiego pilota Munira Redfę, który uciekł do Izraela w swoim nowiutkim myśliwcu MiG21, najbardziej zaawansowanej technologicznie i najgroźniejszej broni bloku wschodniego w tamtych czasach213. Siły Powietrzne Izraela mogły dzięki temu przygotować się do walki ze swoim najpotężniejszym wrogiem. Pentagon nie mógł się doczekać poznania tajemnic tego samolotu, a Amit przekazał Amerykanom nie tylko plany miga, ale również całą maszynę, w pełni wyposażoną i z przeszkolonym pilotem.
Zgodnie z „doktryną peryferii” szef Mossadu wytrwale pielęgnował tajne powiązania Izraela z Marokiem. Chociaż był to kraj arabski, utrzymujący bliskie kontakty z największymi wrogami Izraela, prowadził umiarkowaną politykę i nie miał zatargów terytorialnych z Izraelczykami. Co więcej, na jego czele stał względnie prozachodni król Hasan II.
Maroko otrzymywało cenną pomoc wywiadowczą i technologiczną, a w zamian Hasan pozwalał marokańskim Żydom emigrować do Izraela, Mossad zaś dostał zgodę na założenie w stolicy kraju, Rabacie, placówki, dzięki której mógł szpiegować cały arabski świat214.
Do zacieśnienia współpracy doszło we wrześniu 1965 roku, kiedy król zezwolił grupie Mossadu dowodzonej przez Cwi Malchina i Rafiego Eitana na zamontowanie podsłuchów w salach posiedzeń i apartamentach przywódców państw arabskich i ich dowódców wojskowych podczas arabskiego szczytu w Casablance215. Omawiano wówczas plany powstania wspólnego arabskiego dowództwa wojskowego na potrzeby przyszłych wojen z Izraelem. Relacje króla Hasana z niektórymi arabskimi władcami nie były najlepsze i bał się, że mogą oni dążyć do jego detronizacji, dlatego pozwolił Mossadowi na podsłuchiwanie.
Dzięki temu Izrael zyskał bezprecedesnowy wgląd w tajemnice wojska i wywiadu swoich największych wrogów, a także w sposób myślenia przywódców tych krajów. W czasie obrad dowódcy arabskich armii skarżyli się, że nie są przygotowani do wojny z Izraelem. Ta informacja stała się podstawą przekonania o przewadze militarnej państwa izraelskiego, które sprawiło, że dwa lata później, w czerwcu 1967 roku, premier Eszkol został zmuszony do pójścia na wojnę. „Pozyskanie tych sensacyjnych materiałów – czytamy w raporcie Mossadu – było jednym z najważniejszych dokonań izraelskich służb specjalnych od chwili ich powstania”216.
Ta udana operacja udowodniła, że Siły Obronne Izraela przy wsparciu wywiadu są w stanie przygotować się na kolejną wojnę. Nagle jednak, w zawrotnym tempie, na Amita i jego organizację zaczęła spadać jedna katastrofa za drugą.
Czołowym szpiegiem Jednostki 188, a następnie Kejsarii, był Eli Cohen, który wniknął w kręgi rządowe w Damaszku i dostarczył informacji, które pozwoliły Mossadowi odnaleźć nazistę Aloisa Brunnera i wysłać mu przesyłkę z bombą217.
Cohen początkowo był szpiegiem uśpionym, który zamiast zdobywać i przekazywać materiały, miał się uaktywnić tylko wówczas, gdy będzie musiał zaalarmować Izrael, że Syria planuje atak z zaskoczenia.
Jednak pod presją oficerów prowadzących i na skutek przesadnej wiary w swoją przykrywkę, zaczął codziennie wysyłać wiadomości do opiekunów z Mossadu, używając do tego nadajnika, który ukrywał w swoim apartamencie218. W meldunkach informował o tajnych obiektach wojskowych, syryjskim spisku zmierzającym do przejęcia kontroli nad źródłami wody w regionie (przy współudziale saudyjskiej firmy, na której czele stał Mohammed bin Laden, ojciec Osamy) i powiązaniach Syrii ze Związkiem Radzieckim, a także o nazistach ukrywających się w Damaszku, parlamentarnych plotkach i układzie sił w rządzie. Przekazywanie tego typu informacji tą drogą i na tej częstotliwości było poważnym błędem i dowodem braku profesjonalizmu z jego strony, ale również, co ważniejsze, ze strony jego opiekunów219.
„Eli Cohen był jednym z tych ludzi, którzy nie idą przez życie prostą drogą – powiedział mi Moti Kfir, który, oprócz wykonywania innych prac dla Mossadu, na początku lat sześćdziesiątych XX wieku był szefem programu szkoleniowego. – Kiedy zbaczasz z drogi, wydaje ci się, że nikt cię nie widzi. Ale się mylisz. Eli za bardzo się rzucał w oczy. Powiedziałem mu podczas szkolenia: «Nie możesz być duszą towarzystwa». Jednak on nie posłuchał”220.
Bombowa przesyłka wysłana do Brunnera i żywe zainteresowanie nazistami, które Cohen okazywał w rozmowach z wysoko postawionymi Syryjczykami, jak również to, że znajdował się „w niezwykłej sytuacji imigranta bez pracy, […] który wydaje przyjęcia, zadaje się z socjetą” i „zapewnia swoim gościom i przyjaciołom różnorodne rozrywki”, zaalarmowało syryjskie służby i doprowadziło do tego, że jeden z jego rozmówców zaczął powątpiewać, czy rzeczywiście jest Kamalem Aminem Thabetem, zamożnym syryjskim handlowcem, który wrócił do ojczyzny po wielu latach spędzonych na emigracji w Buenos Aires221.
Tak się tragicznie dla Cohena złożyło, że w tym samym czasie jego nadajnik spowodował zakłócenia w transmisji nadawanej z siedziby syryjskiego Sztabu Generalnego, mieszczącej się naprzeciwko luksusowego apartamentu, który wynajmował i w którym wydawał szalone przyjęcia dla syryjskich oficjeli. Zaintrygowani Syryjczycy poprosili
212
Rozmowy z Szamirem (styczeń 1997) i Amitem (kwiecień 2006).
213
Akta operacji „Diament” pokazane autorowi przez Amita, 23 maja 2005; Black, Morris,
214
Biuro dyrektora Mossadu,
215
Rozmowy z: Eitanem (19 września 2011), Szlomo Gazitem (29 listopada 2016), Amitem (kwiecień 2006) i Navotem (6 kwietnia 2017); Protokół spotkania premiera Lewiego Eszkola z szefem Mossadu Meirem Amitem, kwiecień 2006 (archiwum autora, dokument otrzymany od „Alena”).
216
Biuro dyrektora Mossadu,
217
Segew,
218
Tamże, s. 262; Rozmowa ze Szmulem Segewem, 6 czerwca 2010.
219
Segew,
220
Rozmowa z Kfirem, 9 czerwca 2011.
221
Cytaty pochodzą z wywiadu udzielonego przez Ahmeda Suedaniego (dowódcę syryjskiej agencji bezpieczeństwa wewnętrznego, który jako pierwszy zaczął podejrzewać Cohena) Al Usbua al Arabiemu, Londyn, 1 marca 1965, tłumaczenie na hebrajski: Jednostka 550 Amanu, MODA 1093/04/638.