'n Man van min belang. Chris Karsten
Читать онлайн книгу.
weet hoekom sy dit nie gedra het nie: dit was ’n geskenk van sy pa, en sy ma het sy pa ná die egskeiding en sy gewaande dood bly straf daaroor. Hy dink deel van die straf was om dit nooit iewers in ’n laai weg te pak nie; dit moes net daar lê, oop en bloot.
Sy pa het die skulp tydens ’n seldsame gesinsvakansie by die Nougab se monding naby Victoriabaai opgetel en saamgebring huis toe. Toe hulle huwelik begin verbrokkel, het sy ma die skulp as asbak gebruik. Sy pa het nie gerook, gedrink, gevloek of ’n loeroog na ander vroue gehad nie – sover hy weet, in elk geval. Sy pa het ’n nuwe glasasbak vir sy ma gekoop, die skulp uitgewas en dit op die buffet gesit. Dis ’n ornament, het sy pa gesê, nie ’n asbak nie.
Maar ek dwaal af, sê Luca vir Luther. Ek was by daai eerste sessie met Miss Potts.
Sy het uit haar stoel opgestaan en hy het haar met sy oë gevolg tot by haar skryftafel, spesifiek haar boude, beurend teen die materiaal van haar rok. By die tafel het hy die boude gelos en haar hande op die blad gevolg. Alles so netjies gerangskik, alles haaks en in gelid: rooi telefoon, twee dik boeke opmekaar gestapel, twee potlode styf teenmekaar, ’n paar lêers langs mekaar uitgestal.
Hy het hoër opgekyk, na die muur agter haar, na die uitstalling van haar geleerdheid, die sertifikate (met Latynse bewoording en goue seëls en flambojante handtekeninge) in eenderse rame, presies uitmekaar gespasieer. Teen die muur was ook ’n soort faux cartouche met ’n inskripsie: sint John Bosco se voorskrifte oor hoe na kinders omgesien moet word, spesifiek na seuns.
Let us regard those boys over whom we have some authority as our own sons. / Let us place ourselves in their service. / Let us be ashamed to assume an attitude of superiority. / Let us not rule over them except for the purpose of serving them better.
Hy sou dit later uit die vuis kon opsê.
Maar in daardie stadium het hy meer belanggestel in die lêer wat sy van haar skryftafel opgetel het. Sy het weer kom sit, haar bene gekruis, die soom van haar rok reggetrek, en met die lêer op haar skoot na hom opgekyk. Hy het geweet dis sý lêer, en dat die inhoud neerdrukkende leesstof uitmaak.
Daarom het hy liewer weer na haar bene afgekyk, na haar knieë, wit in die sykouse toegespan. Hy kan nie onthou dat hy sy ma ooit in sykouse gesien het nie. Booger het gesê sy ma probeer nog ’n hippie wees, al was sy net sewe jaar oud in die Somer van Liefde.
Hy het vir Booger gevra: “Watse flippen Somer van Liefde? Waar was ék?”
“’n Bobbejaan, nog lank nie mens nie. Nie eens ’n skynsel in enigiemand se oog nie.”
Toe hy vir sy ma vra of sy ’n hippie is, het sy gelag. “Herder, Luca, waar kom jy aan hippies? Weer Booger? Miskien is ek ’n retro-hippie. Ek hou van boheemse klere, dit weerspieël ’n romantiese gees, ’n vrye gees.”
Jammer vir die afdwaling, sê hy vir Luther. Waar was ons? O, toe Miss Potts met die lêer kom sit.
“Hier is jou vraestelle,” het sy gesê en met ’n rooi nael op die omslag van die lêer getik, “van die vakke wat jy gedruip het.”
Sommerso, sonder prelude of ouverture.
Wat hom met ’n keuse gelaat het.
Hy kon uitvaar teen die onregverdigheid van die skoolstelsel met sy onbekwame en ongevoelige onderwysers wat arme leerders in eksamens probeer vasvra pleks van hulle kennis te toets.
Of hy kon die situasie probeer ontlont.
“Miss Potts?”
“Ja, Luca?”
Belangstelling in haar oë.
“Het jy ’n pa?”
Hy onthou haar peinsende blik op hom. Toe het sy afgekyk na die lêer op haar skoot, asof sy eers diep moes gaan delf vir ’n antwoord.
“Ja, ek hét ’n pa,” het sy gesê, maar haar stem was onseker, asof sy getwyfel het of dit die geskikte antwoord was.
Hy het ’n rukkie stilgebly en toe gesê: “Sorry oor Ringo se neus.”
Maar dit was ’n koorddans, want toe sê sy: “Wás dit ’n ongeluk?”
Almal het mos gedink hy was balsturig en astrant en vir niks goeds bestem nie.
“Hy moes die flippen bal gevang het.”
“Hoekom het jy so hárd gegooi, reguit vir sy gesig?”
“Ek het g’n vir sy gesig gegooi nie, ek het vir die paaltjies gegooi.”
“En Billy Buys?”
“Is dit mý skuld dat sy flippen arm in my kolf se pad gekom het?”
“En wat van meneer Stottelaar se kar? Ook net ’n ongeluk?”
Natuurlik was dit ’n ongeluk. Wie sou dit waag om die ou fossiel se voorruit met opset flenters te gooi? Nie hy wat Luca is nie. Hy en die koshuisvader was nie juis dik gabbas nie.
Hy het haar nie geantwoord nie, net gekyk hoe sy aantekeninge in sy lêer maak, haar rooi lippe geplooi terwyl sy skryf.
“Ek kan jou nie help as jy weier om saam te werk nie. Ek moet ’n verslag vir die prinsipaal opstel, hy wil dit met jou pa bespreek … uhm … ek is jammer, ek bedoel met jou ma.”
Prinsi-fokken-paal, het hy gedink, en gesê: “My ma het nie tyd vir skoolverslae en crap nie, my ma is ’n aktrise.”
Sy het gesê: “Moet asseblief nie so vloek nie.”
Hy het gesê: “Crap is nie vloek nie.”
En opgestaan en uitgeloop. Daardie sessie verby, wat hom betref.
5
Booger, skrootkoning van Pretoria-Wes, maak daarop aanspraak dat niemand hom van yster kan leer nie. Enige soort, enige vorm van yster, staal, allooi, sedert die Ystertyd as’t ware. En Saterdagoggende, wanneer Luca toegelaat word om vir ’n naweek uit die koshuis huis toe te gaan, kom haal Booger hom in sy ’65-Plymouth Barracuda Fastback, nie ’n stoffie op die blou verfwerk nie. Sy tweedeur-monster, spog Booger, agt silinders, 235 perde, Ford Mustang se moer.
Hy bring Luca na sy skrootwerf in Proklamasieheuwel vir ’n man-tot-man-gesprek, bewus daarvan dat Carlita haar ontvanklike spruit met teensin aan hom en sy ysters uitlewer. Maar hy weet dat sy diep in haar verstaan van Luca se behoefte om by hom te wees, by ’n pa-figuur. Al vermoed Booger dat sy oor hom gedagtes koester soos “boers”, en “bietjie agter die klip” oor sy beheptheid met ou karre, ou filmsterre, ou boksers en ou ysters. Kwalik ’n renaissanceman.
Hy ry in ’n stofwolk by die groot skrootwerf in, parkeer in die skadu langs sy kantoor en klim uit en roep: “Elias! Waar’s Elias?”
Die swart rottweiler al om hulle bene op pad deur toe.
Sy kantoor is ’n verweerde Jurgenswoonwa wat hy van die kompakteerder gered het, nou sonder wiele op sementblokke staangemaak. Hy gaan sit agter sy lessenaar, eintlik ’n ou kombuistafel met formicablad begrawe onder state en joernale en faktuurboeke en koerante. Agter hom op ’n rak is nog tydskrifte en dokumente gestapel, en onder die rak is ’n kluis en ’n klein kroegyskas.
Hy leun agteroor, haal twee bottels Coke uit en hou een vir Luca. Steek ’n dun sigaar aan met ’n Zippo wat duikklopwerk benodig, blaas die rook by sy neus uit, vryf oor sy stoppels, loer deur die venster na Elias wat die Barracuda poets en sê: “Hoe gaan dit daar in die koshuis, Loekman? Sien jou min.”
“Ek’s ’n besige dude, Booger, ek probeer koers kry.”
“Koers?” Booger tik die sigaaras in ’n leë Castrolblik op die tafel af. “Watse koers? Is dit weer daai Miss Potts?”
“Miss Potts is oukei.”
“Uh-huh,” sê Booger. “Speel jy krieket? Jy moet sport speel, kan nie net met jou neus in die boeke sit nie.”
“Ek het Ringo se neus met die bal gebreek.”
“Dis