Die derde graf. Calvyn van Niekerk
Читать онлайн книгу.
sal ’n bietjie rondvra,” beloof Dickie. “Maar moenie sê ek het so gesê voor ek dit bevestig het nie. En hou dit intussen dig. Fluitjieblasers word nie almal oud nie.”
Gawie gee hom sy woord. Dat enigiets wat Dickie Froneman kan onthul in die koerante sal wees lank voor sy boek verskyn, maak nie saak nie. Hy soek nie ’n scoop nie. Hy soek vergelding.
Vir die artikel moet hy nog foto’s hê, daarom ry hy dorp toe.
Die donkerblou-en-silwer Learjet, onderweg van Kaapstad na die Lanseria-lughawe noord van Johannesburg, skeur deur yl donswolkies oor die Vaaldam toe die twee passasiers hul ooreenkoms finaliseer. Hulle sit teenoor mekaar in diep leerstoele, drankies op die tafeltjie tussen hulle. Een glasie bevat Chivas Regal, die groot man met die bles en dik snor se gunstelingwhisky, die ander swart, soet rooibostee, die kleur van brandewyn, uit ’n bottel met ’n Oude Meester-etiket. Walther Blatt meng nie hardehout met besigheid nie.
Soos altyd is hy onberispelik geklee, vandag in ’n liggrys pak en vlamrooi das. Hy is in sy middel dertigs en van gemiddelde lengte, atleties, met voortydig grys hare in ’n militêre styl wat hom nogal na ’n streng prinsipaal laat lyk. Behalwe vir die ylblou oë wat lyk asof hulle staal kan deurpriem, is daar niks in sy skraal gesig wat hom in gewone geselskap sal laat uitstaan nie. Daarvoor is hy dankbaar, omdat boelies wat hom nie ken nie hom knaend onderskat.
“Die bedrag pla my nog ’n bietjie,” is die laaste flou beswaar van Cloet Hemming, direkteur-generaal van die pas gestigte departement van plaaslike finansies wat voortaan oor munisipale boekhoudings sal waak. “Honderd en tagtig miljoen rand vir ’n rekenaarprogram? Dis darem ’n bietjie kwaai, of hoe?”
Walther lag dit weg. “In die lig van die chaos met Johannesburg se rekeninge is dit ’n winskoop, Cloet. ’n Horde peperduur IT-slimjanne, die meeste in Indië en Amerika, gaan twee jaar lank aan die ding werk. En met dié soort goed gaan daar altyd iets verkeerd, dan moet ons nóg meer peperduur slimjanne inroep. Personeel wat met die program gaan werk, moet opgelei word. Plaaslike programmeerders wat die ding kan doen, is skaars en nooit onmiddellik beskikbaar nie en dan moet ons weer oorsee gaan soek. Ons moet voorsiening maak vir enige gebeure en vir al die harde werk verdien ons tog seker ’n winsie?”
Walther tuur uit oor die Vaaldam met die frons van ’n bekommerde man. Twee plaaslike programmeerders is reeds gekontrakteer om die hele program te skryf.
“Tog, honderd en tagtig miljoen . . .” Dis die eerste keer dat Hemming deur die verborge byvoordele van sy nuwe pos in die versoeking gestel word en dis begryplik dat sy senuwees sal pla.
“Jy’s reg,” sê Walther. “So ’n netjiese ronde bedrag klink so half bekook. Kom ons maak dit honderd een en tagtig miljoen.”
“E . . .” Cloet Hemming reik na sy Chivas vir die senuwees. Dis die stres van die vryheidstryd, verklaar hy gereeld, wat hom na whisky gedryf het en die rooi aartjies langs sy neus veroorsaak het. Destyds toe hy sy nek ter wille van vryheid en demokrasie uitgesteek het om landmyne op plaaspaaie te plant. Dapperheid word egter beloon, vandaar dié aanstelling met moontlikhede van rykdom wat net ’n agterlike aap sal miskyk. Hy is geen kenner van rekenaarprogramme nie, maar dis nou die ding van die wonderlike nuwe demokrasie: jy hoef nie veel te weet as jy die baas is nie. Daar’s altyd iemand ondertoe om vir flaters te blameer.
Walther ruim gereeld laaste huiwerings soos Hemming s’n uit die weg.
“En nog vierhonderd duisend,” sê hy. “Jy kan vir jou vrou ’n mooi kar koop.”
Cloet knik met ’n frons asof hy die syfer steeds oorweeg, terwyl sy aura gierigheid uitstraal.
“Dit klink beter,” antwoord hy. “Dit sal dan ses miljoen . . .?”
“En vierhonderd duisend wees. Die bankrekening van jou keuse, enige plek op aarde,” verseker Walther hom. “Panama is ’n goeie roep. Hulle begrawe geheime rekenings daar soos die Switsers in die ou dae. Die ses miljoen en vierhonderd duisend kom uit die eerste betaling.”
Dis inspirerend vir ’n gierige siel om die bedrag by herhaling te hoor. Die transaksie is al ’n maand gelede beklink, mét ’n bonussie vir Hemming, maar daar is altyd ’n laaste twyfeltjie. Vandaar die afgelope paar dae in Sol Kerzner se weeldehotel by die Kaapse Waterfront, met private Learjet, limousine en professionele damesgeselskap ingesluit. Dit dra by om ’n smaak vir wat genoeg geld kan koop deeglik te laat wortelskiet.
Nou kan Hemming nie ophou knik nie.
“Laat ek die nodige dokumente so gou as moontlik kry, Walther. Ek sal toesien dat die tenderproses vinnig afgehandel word.” Nog iets wat pla, dring egter deur sy gierigheid. “E . . . sekuriteit? As die verkeerde mense snuf in die neus kry . . .”
“Dit,” verseker Walther hom, “is geen probleem nie. Nie aan ons kant nie.”
“Ook nie aan my kant nie. Ek kan baie monde met ’n miljoen snoer. Dis net . . . die media sirkel deesdae soos aasvoëls vir elke geurtjie van wat hulle korrupsie noem, en as hulle begin raas, jaag hulle verklikkers op.”
“Jy ontvang ’n kommissie, Cloet, nie omkoopgeld nie. Wees wys daarmee – geen skielike uitspattighede nie – en die pers sal nie naby jou kom nie.”
Hulle lig glasies vir mekaar, Walther bly om iets voor sy gesig te hê sodat niks van sy minagting sal blyk nie. Dit was een van die maklikste transaksies sedert hy besluit het die land is nou te koop en dis onaanvaarbaar dat sy intellektuele minderes fortuine vergaar terwyl hy net toekyk. Tog stem die ooreenkoms hom effens onrustig. Hemming is ’n lafaard, en Walther het pas ’n uur of wat gelede ’n kommerwekkende boodskap van sy broer ontvang: daar word in Blatt-sake gekrap deur ondersoekende joernaliste.
Kort ná twaalfuur stryk die Learjet op Lanseria neer. Hemming vertrek in ’n swart BMW wat sy amp waardig is. Walther moet eers ’n paar oproepe maak. Dan stap hy oor na ’n Bell-helikopter in dieselfde kleure as die Learjet. Die vlieënier is gereed en die rotors draai reeds toe Walther inklim. Die Bell styg onmiddellik op en slaan ’n oostelike rigting in.
Ingeligtes in die finansiële wêreld weet dat die donkergroen glasgebou in Parktown die administratiewe sentrum van die Blatts se sakeryk is, maar die hartklop kom vanuit die plaas Glansryk – 420 hektaar grasveld in die Bronkhorstspruitdistrik oos van Johannesburg. Die groot herewoning met die swart mansardedak staan in die middel van ’n ommuurde vierkant, agter ’n lae heuwel en buite sig van enige openbare paaie, met ’n ruim gastehuis langsaan waarmee selfs twee besoekende oliesjeiks geen fout kon vind nie. Agtertoe is die woonkwartiere van die personeel, ’n tweede motorhuis vir nog drie voertuie, ’n werkswinkel, pakkamer en die landingsblad en loods vir die helikopter. Om die geboue is meesal oop grasperk, met min skuiling vir die oortreder wat slim en dapper genoeg is om oor die geëlektrifiseerde muur en verby die veiligheidswagte te kom.
’n Groot Zoeloe in ’n donkergroen uniform wag met ’n gholfkarretjie by die landingsblad. Dis nie dat Walther te ryk en te bederf is om die honderd meter na die huis te loop nie. Hy is net te haastig. Hy is altyd haastig, want elke minuut van die dag het ’n doel. Vandag is hy ietwat haastiger.
By die huis beveel hy dat sy tas na sy suite geneem word. Met sy aktetas begeef hy hom na die gimnasium aan die suidekant van die huis. Hy weet waar hy sy broer hierdie tyd van ’n weekdag sal kry. Hy gaan die ruim, lugversorgde gimnasium binne sonder om te klop, iets wat niemand anders sal waag nie.
Rudi Blatt het pas sy daaglikse sweetsessie voltooi en is nog onder die stort. Agter die riffelglas is sy vae figuur massief.
“Dis ek,” kondig Walther kortaf aan.
“Beter wees.” Rudi het die stem waarvan radiokommentators droom.
Hy draai die kraan toe en dan vul sy 2.01 meter die glasdeur, die produk van oupagrootjie Herklaas se gene. Plus intensiewe kragwerk met apparaat twee uur per dag, vyf dae van die week, en ’n ewe gereelde knertsie van die beste anaboliese steroïede wat geld kan koop. Walther, wat die volgende ritueel al voorheen aanskou het, bedwing sy ongeduld. Rudi vat ’n handdoek