Witwatersrand. Wilbur Smith
Читать онлайн книгу.
Hy steek sy hand na Garrick uit en trek hom orent. Hulle klou aan mekaar vas terwyl Garrick onseker na sy ewewig soek. “Ek sweer as dit ek was, sou ek so maklik soos niks in die wêreld geloop het,” sê Sean.
“Jy sou nie. Dis verduiwels moeilik.”
Sean los Garrick en staan agteruit met sy hande uitgestrek, reg om Garrick te vang.
“Komaan.”
Sean beweeg stadig agteruit, voor Garrick, en die seun volg sukkelend. Sy arms flap langs sy sye, en sy gesig is gespanne soos hy spook om regop te bly. Hy bereik die end van die stoep en gryp met albei hande die reling vas. Nou lag hy saam met Sean.
Waite gewaar dat Ada langs hom staan. Hy kyk sydelings na haar en sien dat sy saggies die woorde “kom ons gee pad” met haar lippe prewel. Sy vat hom aan die arm.
9
Teen die einde van Junie van 1876 gaan Garrick saam met Sean terug skool toe. Dit is reeds byna vier maande sedert die ongeluk met die geweer. Waite bring hulle met die verewaentjie weg. Die pad Ladyburg toe loop deur taamlik ruie wêreld: Dis twee rye spore met ’n middelmannetjie waarop die gras hoog groei. Dit stryk teen die onderkant van die waentjie. Die perde draf op hulle gemak in die spore, hulle hoewegekap dof in die poeierstof. Bo-op die eerste bult hou Waite die perde in en draai hom om om terug te kyk na die plaas. Die oggendson gee die wit gekalkte mure van Theuniskraal ’n ligte oranje skynsel. Die gras om die huis is heldergroen. Die res van die wêreld is droog en vaal met die kleur van die vroegwinter. Die blare van die bome is ook droog en aan die verkleur. Die son is nog nie hoog genoeg om die veld se fyn skakerings weg te brand met sy wit middaggloed nie. Die blare is goudkleurig, roesrooi en rooibruin, dieselfde rooibruin van die troppe Afrikanerbeeste wat tussen die bome wei. En heel agter lê die platorand skerp teen die lug, met die groen klowe teen sy hellings soos die strepe op die lyf van ’n sebra.
“Kyk, daar’s ’n hoep-hoep, Sean!”
“Ja, ek het hom lankal gesien. Dis ’n mannetjie.”
“Hoe weet jy?” vra Garrick.
“Omdat sy vlerkpunte wit is.”
“Hul punte is almal mos wit.”
“Is nie, net die mannetjie s’n.”
“Nou ja, almal wat ek nog gesien het, het wit vlerkpunte gehad,” sê Garrick ongelowig.
“Miskien het jy nog nooit ’n wyfie gesien nie. Hulle is deksels skaars, weet jy. Hulle kom byna nooit uit hul gate uit nie.”
Waite Courtney glimlag en draai hom in sy sitplek om. “Garry’s reg, Sean. ’n Mens kan nie die verskil aan hul vere sien nie. Die mannetjie is effens groter as die wyfie. Dis al verskil.”
“Sien, ek het jou mos gesê,” Garrick is dapper onder sy pa se beskerming.
“Jy weet ook alles,” brom Sean sarkasties. “Jy lees dit seker in daardie boeke van jou, nè?”
Garrick glimlag voldaan. “Kyk, daar kom die trein.”
Die trein kronkel van die hoogland af met ’n lang sleepsel grys rook agterna. Waite trek die perde op ’n drafstap. Hulle ry af na die betonbruggie oor Bobbejaanspruit.
“Ek het ’n geel vis gesien.”
“Aag, dit was ’n stok. Ek het dit ook gesien!”
Die stroompie is die grens van Waite se grond. Hulle ry oor die brug en teen die anderkantse wal uit. Voor hulle lê Ladyburg. Die trein loop reeds die dorp binne, verby die vendusiekrale. Hy fluit en stuur ’n stoomwolkie hoog die lug in.
Die dorp lê uitgestrek, elke huis staan op sy eie lappie grond met vrugteboord en blomtuin. ’n Span van ses en dertig osse kan maklik in een van sy breë strate draai. Die meeste huise is afgepleister en wit gekalk, met grasdakke of sink wat groen of ’n dowwe rooi geverf is. In die middel, op die plein, staan die kerk met sy spits toring, die naaf van Ladyburg. Die skool is aan die ander kant van die dorp.
Waite stuur sy perde in die hoofstraat af. Onder die rooiblom-koraalbome op die sypaadjies stap daar hier en daar dorpsmense, nog stywerig ná die lang nagrus. Almal groet Waite. Hy waai met sy sweep vir die mans en lig sy hoed vir die vrouens, maar net so effens dat die kaalte op sy kop nie sigbaar word nie.
In die middel van die dorp is die winkels reeds oop. Voor sy bank staan David Pye op sy lang, dun beentjies. Hy is pikswart uitgevat, soos ’n begrafnisondernemer.
“Môre, Waite.”
“Môre, David,” antwoord Waite ’n bietjie oorvriendelik. Dit is nog nie heeltemal ses maande gelede dat hy die laaste verband op Theuniskraal betaal het nie en die herinnering aan die skuld is nog te vars in sy geheue. Hy voel verleë, amper soos ’n gevangene wat vrygelaat is en die tronkbewaarder op straat raakloop.
“Kan jy hierlangs kom en kom gesels nadat jy jou seuns afgelaai het?”
“Hou die koffie reg,” stem Waite in. Almal weet dat geeneen van David Pye se besoekers ooit op koffie getrakteer word nie. Hulle ry af in die straat, draai regs by die onderpunt van Kerkplein, by die magistraatshof verby en deur die leegte na die skoolkoshuis.
Op die werf staan reeds ’n stuk of ses skotskarre en vierwielers. Dit wemel van seuns en meisies wat hulle bagasie aflaai. Hulle pa’s staan in ’n groep eenkant en gesels – bruingebrande mans met netjies gekamde baarde, maar bra ongemaklik in hulle pakke wat nog duidelik die plooie wys van lank in die kas hang. Hulle woon almal te ver van die dorp af om hul kinders elke môre skool toe te bring. Hulle plase strek uit tot aan die walle van die Tugela of oor die hoogland halfpad Pietermaritzburg toe. Waite bring die verewaentjie tot stilstand, klim af en maak die tuie los. Sean spring van sy buitenste bankie af grond toe en nael na die naaste klompie seuns. Waite stap oor na die mans. Hulle laat hom in by hul kring, glimlag verwelkomend en gee hom om die beurt die hand. Garrick bly alleen op die voorbankie van die verewaentjie sit met sy houtbeen styf voor hom uit en sy skouers krom asof hy probeer wegkruip.
Ná ’n rukkie kyk Waite oor sy skouer. Hy sien Garrick alleen op die waentjie sit en wil na hom toe stap, maar steek dan vas. Hy soek met sy oë tussen die malende, klein liggaampies rond tot hy vir Sean kry. “Sean! Help Garry dan so ’n bietjie met sy koffer, man.”
“Ag, hene, Pa, ek gesels dan nou.”
“Sean!” Waite kyk kwaai na hom.
“Toe maar, ek gaan nou.” Sean huiwer nog ’n oomblik, dan stap hy terug na die verewaentjie.
“Toe, Garry, gee aan die koffers.”
Garrick ruk hom reg, klim ongemaklik oor die rugleuning en gee die bagasie aan Sean, wat dit langs die wiel op ’n hopie sit. Wanneer hy klaar is, draai hy om na die klompie seuns wat hom gevolg het.
“Karl, dra jy dié ene. Dennis, vat daardie bruine. Moet dit tog nie laat val nie, kêrel, daar’s vier bottels konfyt in.” Sean gee sy bevele. “Kom, Garry.”
Hulle stap na die gebou toe en Garrick klim van die verewaentjie af en hink vinnig agter hulle aan.
“Weet jy wat, Sean?” sê Karl hard. “Pa het my die reg gegee om sy koeëlgeweer so ’n bietjie te gebruik!”
Sean steek vas en dan, meer in hoop as uit oortuiging, sê hy: “Jy lieg!”
“Nee, wraggies,” sê Karl gelukkig. Garrick haal hulle in en almal staar na Karl.
“En hoeveel skote het jy al gehad?” vra iemand eerbiedig.
Karl wou eers sê “Ses”, maar verander gou van plan.
“Aag, baie, net soveel as wat ek wou.”
“Jy moet oppas, jy sal skootsku word; my pa sê altyd as jy te vroeg begin, word jy nooit ’n goeie skut nie.”
“Ek het nie een keer mis geskiet nie,” kap Karl terug.
“Kom ons loop,”