Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 1. Ахат Гаффар
Читать онлайн книгу.
чиләк шалтырады. Ләмига, Зөлкарнәй юыныр өчен дип, коедан су ала. Хәзер карт салкын су белән битен чылатыр да, карчыгы сузган сөлгегә сөртенгәч, чәй эчәргә кереп китәр.
– Нәрсә, Зөлкарнәй абзый, телевизорыңны юдыңмы соң кичә?
Карт әз генә алданрак кереп китмәгәненә үкенеп куйды. Яратмый ул Фәйзулланы. Дөньяны иңендә тотарлык ир уртасы кеше булуына карамастан, авыл көтүе көтеп йөри. Ул күп һөнәр иясе. Мич чыгара. Коега бура иңдерә белә. Итек баса. Техниканы да белми түгел, мотоциклы бар, теләсә, трактор да йөртә. Ә ул – көтүче. Колхоз мал-туарын көтсә әле бер хәер. Кирәкле эш. Ләкин ул, хуҗалык малын көтәргә кеше алынмауны сәбәп итеп, ел да шул кәсепкә сатыла. Акчасы күп төшә, янәсе. Үзе урынына малайларын җибәрә дә җәй буе мич чыгарып йөри, кое казып бура иңдерә, түбә яба. Кирәкле кеше. Аңа йомыш чиратлап тора, кадерле. Шуны белеп ашыкмас, кыстатыр-кыстатыр да, туп-туры кашын сөзәк маңгае уртасына җыерып, үз бәясен әйтер. Бәхәсләшеп тормыйлар. Хатын-кыз ул килер алдыннан тавыгын суйдыра да кибеткә чаба. Ирләр кырда, өй эшләренә куллары тими. Фәйзулланыкы шикелле, атадан улга күчә килгән һөнәрләре юк.
Зөлкарнәй Фәйзулланың ир һөнәрләренә кулы ятуын хөрмәт итә. Ә менә холкын чи усакка охшата. Янса да, җылысы чыкмый. Кеше тимерче миче кебек булсын ул – күреген бер өрдердеңме, яхшылык ялкыны белән дөрләсен. Фәйзулла – шырпы кытлыгы заманында чүлмәктә асралган күмер сымаграк. Бөтен авылга бер. Тик, иркә кыз кадер яраткан шикелле, аны гел кадерләп тору кирәк. Чыгымчылап, сүнә калса, авылың белән уттан мәхрүм буласың.
Ирексездән кодагый дигәндәй, Зөлкарнәй дә Фәйзулладан мунча миче чыгартты. Сүз дә юк, җиде-сигез кисәк утын тыктыңмы – мунча ташы ут була. Әле тагын таш арасына пыяла ватыгы тутырды. Чажлап су сибәсең – кан яна!
– Бер чүмеч су җиб-бәрәсең миченә – ут чыга: ташлары кителеп, колак төбеннән чажлап ярчыклары оча! – ди Фәйзулла үзе бу хакта.
Теле дә шул мунча ташлары кебек кайнар аның – саксызрак кагылсаң, көйдереп алуы бик ихтимал.
Кулы да ут Фәйзулланың. Ә күңеле – ләйсән кар менә: учка алып, ниндилеген күреп өлгермисең – эри дә китә. Күрим дисәң, җиргә иел, бил бөк.
– Фәйзулла эне, өч кадак ярымнан итек бастырасы иде бит әле, малай.
– Түшәлгәнме?
– Түшәлгән.
– Гаҗилә түшәгән, ахрысы? – Бусын ул итек түшәү белән яңа кәсеп итә башлаган Гаҗилә эшенең тупаслыгын белеп әйтә, бәя күпертә.
– Түгел, Мостафа кулы, Мостафа…
Кыек атып туры тидермәкче. Алай да Фәйзулла итек түшәмәсеннән кырлык табып ала. Аны борын төбендә әйләндерә-әйләндерә тикшерә – гүя нечкә күзле энә саплый, ә җебен кер- тергә ашыкмый. Күзе кылыйлана, иреннәре очлана. Әллә борыны белән иренен исни, әллә иреннәре белән борын очын үбәргә азаплана. Кыяфәтеннән көлеп җибәрмичә чак түзәсең. Басылмаган итегеңне кире алып кайтырга риза булсаң көләсең инде.
Зөлкарнәй Фәйзулланы менә шуның өчен өнәми.
– Телевизорыңны юдыңмы соң кичә?
– Чәч көмешен юар су бар микән, Фәйзулла эне?
– Мин телевизорны диюем.
– Мал куанычы – яшьлектә.
– Алай