Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 1. Ахат Гаффар
Читать онлайн книгу.
зәңгәр болытлар сыегаеп, агарып киткән кебек тоелды.
Авыл өстендә аш-су, мунча төтене исе таралды. Өч атна буе тоташлый иген урган, ашлык җыйган халык көтмәгәндә килеп чыккан бу тын алуның һәр минутын чистарынып ял итү, күңел ачып калуга тота иде. Академия театры артистлары куячак спектакль авыл күңелен кытыклап, бәйрәм рухы белән тутырды. Халык тамаша залына чистарынып-ясанып, көр кәеф, тук канәгатьлек белән килеп утырды.
Хәмзә Уразаевның биле бөтен сынын катырып сызлый иде.
Яшел бәрхет пәрдә ачылып уен башланганда, кешеләрнең көн буе җыелып торган ашкынулы түземсезлеге бердәм кул чабу булып ташып чыкты. Бу мәлдә бөтен залдан бары тик бер генә кеше, сәхнәгә карамыйча, төбенә хәтле ачык ишекләргә күз йөртеп чыкты. Ул – колхоз председателе Мөдәррис Рәмзиев иде.
– Шофёрлар кайтып җитмәгән, – дип пышылдады ул күршесендәге парторг Шәриф Мортазин колагына.
Яңгырның беренче авыр тамчылары юл тузанын шадраларга керешкәндә генә, ике машина, ындыр табагыннан бодай төяп, ашлык кабул итү пунктына юл алган иде.
– Өлгерерләр, – дип пышылдады Мортазин исе китмичә генә.
– Нәүмиз калалар.
– Шофёр халкы үпкәсез. Язмышлары шулайрак.
Бу вакытта ике машинаның уты кайтыр юлның пычрак йөзен кармалый иде. Асфальттан авыл юлына төшкәч тә, кайтып җиткәнче унөч чакрым бар иде әле. Бурсык үрен менгәндә, байтак чиләнделәр. Аның уртасына җиткәч, арттагы машина биш-алты тапкыр төчкерде дә сүнеп туктап калды. Бензины бетте. Шофёр, Баязит исемле ябык йөзле, озын буйлы егет, гәүдәсенә ятышсыз калын тавыш белән сүгенеп куйды.
Куначага кунгандай, үр маңгаенда аны көтеп торган алдагы машинадан Баязит ике чиләк бензин алып төште. Өскә менеп җиткәндә, каш өстендәге каеннар аклыгы шәйләнми иде инде. Фара утлары яктыртканнары гына, су коенганда читләр күзеннән качкан кызлар шикелле, караңгылыкка тайпылышып калдылар. Төн дөм караңгы. Җил исеп, өлгерә башлаган тары исе алып килде. Төрле якка айкалган фара утында бер кереп, бер чыгып, ике ябалак куышып йөри иде.
Спектакльнең беренче бүлеге бетә дигәндә, утыргычларда утыручылар белән стена буенда басып торучылар арасыннан, шар шикелле тәгәрәп, парторг Шәрифнең анасы узды. Иелеп медердәгән сүзе парторгның аңына барып җиткәнче, өченчеме, дүртенчеме рәттән бер ир-ат:
– Бәхет басты Шәриф туганны, җәмәгать! Әнә, хатыны бәби апкайтырга җыенган! – дип ярып салды. Халык Шәрифнең хатыны бәби көткәнен белә иде.
Шәриф әнкәсенә ияреп караңгылыкка чыгып басуга, аның йөзенә каршы килеп туктаган машинаның ут көлтәсе сибелде. Ул аның басмасына сикереп менде.
– Сүндереп торма инде, Баязит. Эш килеп чыкты бит әле, – диде ул шофёр егеткә.
– Ник миңа гына чыга суң ул гелән? Мин дә кеше ич.
– Мин түгел, яңа кеше сорый.
– Мәгъсүмә апа, җыенганмыни?
– Әйе, корт чаккыры! Малай кирәк…
– Тапкан көнен!
– Синнән сорыймыни ул?!
– Спектакль кызык идедер,