.
Читать онлайн книгу.
арт бакчасында печән чабып йөргән дигәннәр иде, шул сыйлаган инде аны, – диде Фатыйх, өметсезләнеп. – Аның сыерларын да әлерәк кенә саудылар.
– Безгә ике-өч йотым сөт кирәк, – диде Ислам. – Ачка катабыз бит таң атканчы. Вәт, су`ка! – Ислам яман сүгенде.
– Ярармы соң ул колхоз сыерын саву? – дип сүзгә катнашты Фәез. – Сөтне бит озатып торалар. Май заводыннан туп-туры фронтка китә, ди. Әти сөйләде. Без менә Марида вакытта…
Аны Фатыйх бүлдерде:
– Марида, Марида… Иртәнгә кадәр ничек түзәрбез? Көндезге уникедә бер калай кружка тары шулпасы ашаган көе бит без! Ә күпме чаптык? – Ул ачу белән Фәезгә карады. Ашның килмәвенә әйтерсең лә Фәез гаепле иде.
Фатыйх авыр сулады. Аяныч тавыш белән:
– Их, малайлар, бер телем ипи белән бер савыт катык ашасам, үлсәм дә үкенмәс идем, – диде.
Ислам аның белән килешкәндәй итте, әмма мәсьәләне зурданрак куйды:
– Юк, үләсе булгач, аны яхшырак ашарга кирәк. Бер табак итле бәрәңге, бербөтен ипи ашагач, дисәң инде. Анда, ичмасам, ахырдан үлсәң дә ярый.
Фәез аларга каршы төште. Аңа – ябык, юка малайга –гомер кадерлерәк, бер ашау өчен генә ул аны бирергә риза түгел иде. Шуңа күрә ул каршы төште. Бер савыт катык өчен үләргә дә, колхоз сыерын савып сөт эчәргә дә ул риза түгел иде.
– Юк, егетләр, колхоз сыерының сөтен савып эчкән дигән данны күтәрәсем юк. Менә без Марида бервакыт шулай урманнан ачыгып кайттык. Иптәш малай белән. Миклай белән. Нурсолада торган вакытта. Кайттык – безнең өйдә дә кеше юк, аларныкында да. Әйдә, ди Миклай, безнең очырмага меник. Менеп китте. Мин аста торам. Бераздан ишетәм: «Федя, ура пура!» – дип кычкыра бу. Марича «монда кил» дигән сүз. Мендем. Менсәм, очырма киштәсенә элеп куйган колбасалар. Беләк юанлыгы булыр. Киштә буйлап тезгәннәр. Андагы хуш ис, андагы сарымсаклы ит исе. Берсен өзеп алды Миклай. Сындырды. Ашый башладык… Аның тәмлелеге. Беләсезме, аннан нинди тәм килә?..
Нинди тәм килгәнне Фәез әйтеп бетерә алмады, кинәт борыны белән учак янындагы көлгә барып кадалды. Фәез әсәренеп торып басты, иптәшләренә карады. Фәезгә арттан китереп сугучы Фатыйх икән. Фатыйхның күзләр алмашынган иде.
– Ялганлама! – дип чырылдады Фатыйх. – Юк ул, булмаган анда колбаса. Каян килсен ул сугыш вакытында…
– Ник булмасын? – дип чәрелдәп ябышты Фәез. –Ник булмасын? Аны сугышка кадәр үк ясаганнар. Беләсеңме, биш ел торган колбаса нинди була? Авызга алгач, үзе эреп китә. Беләсеңме, аннан нинди тәм килә?..
Шул мәлдә Фәез учак яныннан сөрлегеп тагын барып төште. Аның өстенә, мәчедәй сикереп, Ислам кунды. Исламның йодрыклары йомарланган иде.
– Син, падла! (Ислам бер елны, ФЗӨгә китәм дип, комиссияләр торып йөргән малай, шуңа күрә сүзнең төрлесен белә.) Син!.. Биш елга чыдамый колбаса! Чери ул!
– Череми! Череми! Менә безнең Марида…
Фәез сүзен тагын бетерә алмады. Туп урынына тәгәрәп, аның янына Фатыйх сикерде. Сикерде һәм килгән хуттан авызына чәпәп җибәрде…
– Маридамы? Маридамы?