Әсәрләр. 5 томда / Собрание сочинений. Том 5. Мухаммет Магдеев
Читать онлайн книгу.
беләнме, законсызмы – без аңа лаек. Теге кызның рәнҗүле карашлары гомер буе минем күз алдыннан китми.
Төн. Ниндидер станциядә торабыз. Юллар бик күп, күрәсең, «узловая». Малайлар вокзал рестораныннан аракы алып килделәр. Эчәләр. Бүген мин дә эчтем. Паровозлар чаш-чош киләләр, су алалар. Әле тегеннән, әле моннан баш кондукторның сыбызгысы төнне яра. Яшел, сары, зәңгәр утлар. Багана башында да, җирдә, рельслар арасында да… Фонарь тоткан ирләр, чүкеч тотып, вагон буксаларын тикшереп йөрүчеләр… Бер бәхетсезе фонарен безнең вагон турысына җиргә куеп каядыр китеп барды. Шәмәрдән жуликларыннан берсе (безнең вагонда Саба, Яңа Чуриле, Арча районы малайларыннан оештырылган команда иде) теге фонарьны ялт – вагонга алып менеп яшереп тә куйды. Көлештек. Менә светофор яшелне бирде, хәзер баш кондуктор бер сызгырта, аннан машинист кычкыртып ала да, состав кузгала. Безнең вагонда төне буе ут булачак.
Ләкин фонарь баш кондукторныкы булып чыкты, һәм ул килеп фонарь юкка чыкканын белгәч җәнҗал куптарды. Ул безгә һәм безнең күрше вагонга бәйләнде. Берәү дә фонарьны чыгарып бирмәде.
Тавыш зурга китте, яшел светофор күпме генә янып торса да, сыбызгы тавышы ишетелмәгәч, состав кузгалмады. Шулай да машинист кыска-кыска гына бер-ике «запрос» ясады: ник китмибез, яшел ут яна бит?
Тавыш чыкты, ике вагоннан да офицерлар төште. Ул арада эшелон начальнигы – полковник килеп җитте:
– Нигә отправление юк?
– Менә фонаремны урладылар. Шуны тапмаган көе отправление бирмим.
Полковник аптырап калды.
– Соң бит бу – хәрби эшелон. Безнең барганны Мәскәү үзе күзәтеп тора. Генштаб.
– Теләсә нишләгез. Фонаремны тапмаган көе отправление бирмим.
Полковник ризасызланып команда начальникларына карады. Тегеләр дәшмәделәр. Вагон эчендә бер почмакта Шәмәрдән жуликлары мышык-мышык көлешәләр.
Кемдер рельслар буйлап безгә таба йөгерә. Килде, гыжылдый, сөйләшә алмый.
– Ни өчен отправление юк?
Полковник аңардан сорый:
– Сез кем буласыз?
– Мин – станция начальнигы.
– Менә мин дә шуны сорыйм: ни өчен отправление юк?
Станция начальнигы баш кондукторны күзләре белән эзләп тапты (безгә кызык):
– Ни өчен отправление бирмисез? Башыгыз икеме әллә? Хәзер менә Мәскәү сорады: ни өчен хәрби эшелон ун минутка тоткарлана? Под суд җибәрәм! Хәрби трибунал сиңа!
Баш кондуктор юашланды:
– Менә новобранецлар фонаремны урлаганнар. Шунсыз отправление бирмим.
– Ничек урлаганнар? Каян?
– Җиргә куеп торган идем.
– Ах, так! Димәк, автоматын урлаткан солдат син! Коралын югалткан өчен беләсеңме нәрсә? Расстрел! А ну тиз генә отправление бир!
Ул арада йөгереп станция дежурные килеп җитте. Анысы да гыжылдый иде.
– Иван Степаныч! Иван Степаныч! Проводта Мәскәү! Бик каты сүгәләр. Тизрәк.
Иван Степаныч – станция начальнигы – баш кондукторга