але сэнс яго незразумелы.

      I вось ад гэтага няведання,

      ад гэтай няпэўнасці,

      ад гэтага трывожнага незразумелага крыку

      нам усім робіцца страшна,

      нас усіх ахоплівае спуд.

      I мы пачынаем усім гуртам

      бегаць, мітусіцца,

      кідаемся ў розныя бакі.

      Ці то каб некуды паспець,

      ці то каб ад некага схавацца…

      Прачынаўся я з адчуваннем таго спуду,

      таго вялікага перапалоху,

      які толькі што перажыў у сне

      і пра які палякі кажуць: «Owczy pęd».

      «Овчы пэнд»… Пэнд і спуд —

      гэта, здаецца, не адно і тое ж,

      але блізкія не толькі па гучанні,

      але і па сэнсе словы.

      Які сялянскі сын не ведае,

      што ўяўляе сабой бег спуджанага статка!

      Словам, сон быў у руку.

      Сніўся мне мой родны беларускі люд.

      Яго называюць: рахманы, ціхамірны, талерантны…

      Дададзім яшчэ і гэты эпітэт – «спуджаны».

      Уціраемся?

      Маналог «нацдэма», вытрыманы ў запытальнай інтанацыі

      Як сведчаць гісторыкі, «распрацоўка» арыштаваных, выбіванне з іх «чистосердечных признаний» падчас сталінскіх рэпрэсій суправаджаліся рознымі садысцкімі метадамі «фізічнага ўздзеяння», г. зн. катавання. Яны мелі свае назвы: «табурэт», «вятрак», «мазгі ў столь» і г. д. Адметнасцю некаторых з гэтых метадаў было тое, што вязням, асабліва «нацдэмам», яшчэ плявалі ў твар. Для большай эфектыўнасці допыту.

      Дзед i ўнук