Сэрца мармуровага анёла (зборнік). Людміла Рублеўская
Читать онлайн книгу.
самародак» нічога не заўважыў. Не варта больш так жартаваць з сабой.
Марк сказаў:
– Як ты расчырванелася… Гаварыў, надзявай капялюш, а то сонца напячэ…
Апошні карнавал
– Крыўдзіш, пане-браце! – Шляхціц у кармазынавым кунтушы падкруціў няцвёрдай рукою руды вус, які зараз жа бяссіла апусціўся, быццам зноў макнуўся ў чашу з гаспадарскім віном.
Шляхетныя госці за ягонай спінай загулі разварушаным вуллем. Слова госця – закон! Госць у дом – шчасце ў дом!
Гэта была кулага – «сармацкі» звычай нязванага гасцявання падчас каляднага карнавалу. Усё, што можна з'есці і выпіць у доме, знікала ў высакародных чэравах. Пасля чаго «аб'едзены» да мышынага галоднага віску гаспадар мусіў далучацца да кампаніі і пераязджаць у маёнтак наступнага небаракі.
Але гаспадар гэтага маёнтка парушыў звычай. Пан Гаштольд Дарбут стаяў на высокім ганку з драўлянымі калонамі і паглядаў на гасцей разумнымі цёмнымі вачыма з-пад крыху абвіслых павекаў, ад чаго пагляд рабіўся вострым, як дзіда. І ўбор у яго быў не святочны – чорны жупан, зверху кунтуш таго ж колеру, падперазаны простым юлёвым пасам, адзінае ўпрыгожанне – жалезны пярсцёнак.
– Пані-брацця, дзякую за шчаслівы візіт. Але, як бачыце, я ў жалобе – памерла дарагая мне сваячка…
– Няўжо пекная пані Дарбутова? – жахнуўся падобны да аблезлага ката шляхціц з велізарным дыяментавым гузам на шапцы.
Ганарлівыя вусны гаспадара з'едліва скрывіліся.
– Хаця памерлая была маёй найдаражэйшай сваячкай, панства наўрад ці яе ведае. Яна жыла далёка ад вас, паны-брацця…
– А ці не хоча пан Дарбут уяўнай сваёй жалобай унікнуць «шчаслівага візіту»? – пракрычаў нехта з-за чужых спін.
Гаспадар паклаў руку на дзяржальна шаблі – яна адзіная з усяго ягонага ўбрання была прыўкрашаная каштоўнымі камянямі:
– Хто лічыць мяне хлусам?
Пытанне прагучала амаль мякка. Але госці, сярод якіх хапала задзірак, змоўклі, потым п'яна загулі:
– Пане-браце не так зразумеў…
– Няхай вашамосць прабачыць гарачыя словы… Жалоба, вядома. Усе пад Богам ходзім.
Вазкі няпрошаных гасцей выехалі за вароты маёнтка. Гаштольд Дарбут змрочна назіраў за ад'ездам кулагі. З дома да гаспадара выйшаў светлавалосы хлопец, падобны да маладога Жытніка – залатыя, як калоссе, валасы, светлыя-светлыя вочы.
– Пра якую нябожчыцу казаў ім пан Гаштольд? Гаспадар памаўчаў.
– Пра волю. Не ведалі яе і ведаць не хочуць… Затапталі ў бруд. І не заўважылі.
– Але сённяшні «абзэндэн» не прыбавіць вам папулярнасці ў акрузе, – дакорліва прагаварыў хлопец. – Кожны з тых нахабаў мае голас на сейміку. Нават Радзівілы не ганьбяцца ўлагоджваць гэты статак.
– Сам гаворыш – «статак»… Не, Андрусь, не да твару мне заігрываць з быдлам. Я не пастыр, я паляўнічы. Пойдзем, зоймемся зборамі на інакшае застолле.
Пан Гаштольд перакладваў паперы ў патаемных шуфлядках сакратніка з чырвонага дрэва. Па разной паверхні сакрэтніка плылі велічныя фрэгаты, ветразі