Maniuś zatrzymał się na brzegu jeziora. Pod nogami czuł miękki, nagrzany piasek, a w oczach migotały mu srebrzyste cętki. To woda odbijała blask stojącego nad lasem słońca i zamieniała jezioro w taflę łamliwego szkła.

      Było cicho. Chłopiec słyszał wyraźnie szelest szuwarów i słaby świst własnego oddechu. Z wolna ogarniała go radość. Zdumionymi oczami wodził po cienistym brzegu, po obłokach sunących nad grzbietem dalekiego wzgórza, a gdy znów spojrzał na jezioro, wydało mu się, że ciemna głębia ciągnie go ku sobie.

      Uśmiechnął się – niby do siebie, niby do obłoków – a potem jego łobuzerska twarz stężała w wyrazie spokojnej zadumy.

      Pierwszy raz wyjechał z Warszawy w daleką podróż, a teraz od trzech dni nie mógł się nadziwić, że świat jest tak szeroki, tak różnorodny i takie sprawia niespodzianki. Od trzech dni chodził oszołomiony i nie mógł wprost uwierzyć, że znalazł się pięćset kilometrów poza rodzinnym miastem.

      A wszystko było przecież takie proste.

      Pewnego razu, na wiosnę, mały Perełka, jego najlepszy przyjaciel z kamienicy, otrzymał od swej ciotki list.

      Maniuś widzi teraz wyraźnie, jak Perełka wpadł do niego z radosnym okrzykiem: „Hurra! Jedziemy wszyscy nad jezioro!” – a potem jak obaj zeszli na drugie piętro do Felka, którego nazywali Mandżaro, i wszyscy razem czytali z wypiekami na twarzach.

      Na początku listu było oczywiście: Dlaczego tak długo do nas nie piszecie?, potem: Co u Ciebie słychać i jak zdrowie tatusia?, ale najciekawsze okazało się zakończenie. Maniuś pamięta dokładnie ładne, okrągłe pismo pani Lichoniowej i mógłby recytować na pamięć jego treść.

      Pani Lichoniowa pisała:

      Oczywiście małemu Perełce zawsze raźniej było z Maniusiem i Felkiem, których dziwaczne przezwiska nikogo prócz cioci Marii nie raziły. Na Woli nie mieć przezwiska to tak, jakby nie mieć charakteru. A wiadomo przecie, że najmilsi i najmorowsi chłopcy w Warszawie to ci z Woli.

      Perełkę bolały wtedy zęby, więc polecił Paragonowi, żeby w jego imieniu odpisał cioci. Odpowiedź roiła się od byków i byczków, ale list to przecież nie zadanie szkolne!

      I oto od trzech dni są już u cioci Marii nad jeziorem. I oto Maniuś, zwany na Górczewskiej Paragonem, stoi na brzegu radośnie oszołomiony pięknem letniego popołudnia.

      Ławica drobnych rybek przemknęła niemal pod jego stopami, sponad sosen nadleciała siwa rybitwa. Łagodnym łukiem spięła błękit nieba z zielenią lasu. Naraz runęła jak strzała, aż zakotłowało się w trzcinach. Potem wzbiła się lekko, unosząc trzepotliwą rybkę...

      W tym momencie na ścieżce biegnącej do lasu rozległo się głośne wołanie:

      – Paragon! Paragon!

      Maniuś odwrócił się. Na tle pni zobaczył biegnącego Perełkę. Był to drobny, filigranowy chłopiec o ruchach szybkich i nerwowych. Twarz miał okrągluchną jak spodek i gęsto upstrzoną dużymi piegami. Oczy szare, zuchowate. Nosek mały, nieco zadarty i łuszczący się na końcu jak młody kartofelek. Włosy króciutko ostrzyżone i zaczesane na jeża. Jednym słowem – Perełka.

      – My na ciebie czekamy – zawołał zdyszany – a ty bracie... – utknął w tym miejscu, nie mogąc wydusić ani słowa.

      – Co się stało? – zapytał wesoło Paragon.

      – Jak to co? Mamy przecież naradę w sprawie szałasu.

      – Zupełnie o tym zapomniałem.

      – No chodźże, bo Mandżaro się wścieka.

      Paragon uśmiechnął się wyrozumiale, wbił dłonie w kieszenie i, nie spiesząc się, ruszył za Perełką. Szli przez stary las sosnowy. Wąska ścieżka wiła się wśród pni, poprzecinana długimi cieniami. Pachniało rozgrzaną żywicą, a w gałęziach wesoło grały trzmiele.

      Wkrótce ukazała się leśna polana, pełna słońca, kwiatów i trzepotu motyli. Na polanie, pod lasem, stał świeżo zbudowany szałas, a przed szałasem nerwowymi krokami przechadzał się wysoki, zgrabny chłopiec. Miał ładną, nieco zasępioną twarz, mądre, myślące oczy, jasne włosy opadające kędziorami na czoło, a z całej jego postaci biła wyjątkowa stateczność i powaga. Był to właśnie Mandżaro.

      Na widok chłopców uniósł ręce gestem zniecierpliwienia.

      – Jak długo mam czekać?

      Paragon skwitował to przyjaznym uśmiechem.

      – Ciao! Nie denerwuj się, bośmy przecież na bezpłatnych wczasach.

      W milczeniu usiedli pod szałasem.

      Był to solidny szałas, wykonany według planu Paragona; ściany miał wyplecione wikliną, wsparte na grubych palikach sosnowych, dach ułożony ze świeżej, świerkowej cetyny. Trzej chłopcy patrzyli na ten szałas, nie wiedząc, w jakim właściwie celu go wybudowali. Początkowo miał być wigwamem indiańskich wojowników, potem – domem poszukiwaczy złota, wreszcie