Louisa du Toit Omnibus 10. Louisa du Toit
Читать онлайн книгу.
gee dit te kenne.
Elzar Enslin lyk danig teleurgesteld. “Ek wou juis vir mevrou al my eie geheimpies vertel, maar dit lyk dan nou vir my dis nie veilig nie.”
“Dis nie dat ek rondpraat nie, dominee, ek gee maar net om vir my naaste.”
Nog ’n geluid van oom Kola, en Bina ag dit wys om maar die primus te gaan opsteek vir koffiewater. “Maar Binatjie,” sê Tanna vir haar rugkant, “dominee sal tog seker ’n aandkossie saameet?”
“Mag ek?” vra hy onverbloemd gretig, sodat al Bina se besware oor die eenvoud van die kos en die algehele skrapsheid van hulle bestaan, op haar tong verstil.
Sy draai om: “As u … as jy nie omgee vir oorskietkos, en om saam met die hoenders te eet nie. Ons doen alles saam met die hoenders, dan kan ons nie verkeerd gaan nie … Elzar.” Sy besluit om gebruik te maak van die voornaamaanbod, solank hulle nie tussen ander mense is nie. Hy is net eens te gemaklik, met homself en met andere, vir formaliteit.
“Ek het nie hoenders op die werf gesien nie. Beteken dit hier is nie eiers in die huis nie?”
“Ons koop by oom Daan, meneer Duraan se winkel. Die rustende ouderling,” sê sy met opsetlike hekeling wat hy duidelik snap. “Dis waar ek ook werk.”
“Gaaf dan. Die moeders van die ongetroude jongedogters dra nie na wense eetgoed aan nie. Ek het mos reeds ’n meisie, sien. Dit skrik hulle af. Maar nou ja, ek vrek oor gebakte eiers, en my ma wou my nooit meer as twee op ’n slag gee nie.”
“Vir my sal dit gal gee,” reken Tanna. “My moeilikheid is mos maar gal.”
Die nederige ete van oorskietvleis, gebakte eiers, brood, tamatie en konfyt, verloop in harmonie tot oom Kola sy stoel agteruit stoot. “Noudat jou maag vol is, wil jy seker weet of ek en ou Antjie getroud is? Dis mos waarvoor jy gekom het.”
Elzar lyk verwonderd. “Oor my maag, ek sou nog drie eiers kon eet, oom. En nee, ek lei af julle is ongetroud, want julle is Esterhuysen en Van Reenen. Maar julle haat mekaar genoeg dat julle net sowel getroud kon wees.” Want affronte en geblaf het die afgelope halfuur nie ontbreek nie.
“Hoor nou net weer daar,” brom oom Kola, maar hy is taamlik koudgesit. Die angel is uit die situasie gehaal.
En toe is dit natuurlik tyd vir Japie om op te daag. Bina het skoon van hom vergeet. Kon hy tog nie maar omdraai toe hy ’n motor sien staan nie? Solank Elzar nie dink dis haar kêrel nie. Sy gesonde verstand sal hom hopelik van die teendeel oortuig. Almal duld vir Japie net omdat die samelewing verstaan dat elke dorp sy sufferd moet hê.
Elzar was juis aan ’t afskeid neem, met die versekering dat hy lank laas sy gebakte eiers so geniet het, en die geselskap daarby. Japie voel redelik vernaam toe die leraar onthou dat hy meneer Kleinveld is. Hulle het by die ontvangs ontmoet. Hy onthou ook dat Japie by sy ma woon, sowaar. Vir Japie klink dit soos ’n soort toekenning of sertifikaat.
“Nou ja, juffrou O’Connell,” sê Elzar ewe formeel, “die boek wat die biblioteek vir jou gestuur het, lê in my kar. Kom kry dit net, anders ry ek weer daarmee weg.”
“Toe maar, ek sal dit sommer gaan haal, dominee,” bied Japie aan in ’n helder, eerlike stem. “Hoe lyk hy?”
“So vierkantig, met harde blaaie buite en sagte blaaie binne,” antwoord Elzar ernstig. “Maar laat ek dit liewer self gaan kry. Kom, juffrou, ek is nogal haastig.”
Sy snap dat hy ’n voorwendsel soek. Dis koel buite, hoewel die dae nog goed warm is. Die maan kom vroeg op, ’n skyf soos ryp kaas. Daar is ’n geur van groenigheid in die aandlug. Toe hy die deur oopmaak, ruik die motor na ’n versorgde jong man, hoewel sy dit nie kan omskryf nie. “Jammer ek het geen boek vir jou nie, ek het maar net verneem dat jy so baie lees. Hogere boeke, lei ek af. Jy was skynbaar laas net voor my daar. Sy was nog met jou kaartjies besig.”
“O,” sê sy net. “Ek sou nie dink dat jy nog tyd vir lees kry nie. So nuut, met al die werk.”
“Jy vergeet ek loer mos oral in. Sulke blitsies. Ek sal graag lank en lekker wou kuier. Mense se stories hoor. Ek wil nie rondhol met allerlei reëlings en afsprake nie. Maar dis deel van die pakket, en ek aanvaar dit so.”
“Jy het niks oor ons kerkgang gevra nie.”
“Ek kan mos sien julle is nie ongelowig nie. Die oom se tafelgebed …”
“Elzar,” vra sy eerlik, in die besef dat hulle tydjie afgemeet is hier onder die koel aandhemel waar sterre reeds begin prik, “jy het ons nie sommer net raakgery nie. Hoekom het jy reguit na ons toe gekom?”
“Ja goed, jy verdien die waarheid. Is dit te veel gevra dat ons ’n rukkie in die motor sit?”
Sy lag. “Natuurlik. Moenie naïef wees nie. Jy is nou die dominee, nie meer ’n student nie. En met Japie hierso, hy is ’n storie op pote.”
“En hy dink hy kuier by jou.”
“Regtig?” skrik sy.
“Wie is nou naïef?”
“O my aarde, dan moet ek dit stopsit.”
“Want iemand anders kan ook dink hy kuier by jou, en dan?”
“Wie anders?” wil sy onrustig weet.
“Die rustende ouderling se seun. Ek het jou gesig gesien tot mevrou Van Ree… toe jou Tanna daarvan praat. Die romans noem dit naakte pyn.”
Sy weet dit nou: Elzar Enslin is nie net ’n gemoedelike groentjie nie. Hy is ’n waarnemer, gebore en geskool; ’n skerp gees wat as pastor sy plek vol sal kan staan. Sonder veroordeling, en met begrip. Hy is ’n uitsonderlike mens, onopvallend verpak. In ’n skare sal hy nie die oog trek nie. Eerder sal mense omkyk as hulle Dawid se lagpraterige stem hoor.
Daarom stry sy nie. “Dalk het jy dan raad vir wat ek moet doen. As hy van sy vrou vervreem sou raak, en hy bly alleen hier, moet ek liewer padgee?”
“Waarheen?” vra hy nugter. “Dit kom my voor jy hoort hier.”
“Ja. Dis seker ook nie ’n vraag met ’n maklike antwoord nie.”
“En dis die beste as jou antwoord van binne af kom, Bina. Glo my, ek sit ook met vrae wat soos katnaels aan my binnekant trek. Maar eers, oor hoekom ek reguit hierheen gery het … ook nie so reguit nie, ek het bietjie lekker verdwaal. Maar ek het jou gesien voor die bib, skrams, toe jy by ’n oom in ’n goeie bakkie klim met ’n gerf boeke in jou arm.”
“Oom Daan by wie ek werk. Ek neem gereeld sy vrou se boeke ook uit.”
“Hoe ook al. Jou kaartjies het nog daar gelê, en mevrou Ras was op die foon, toe sien ek jou naam. Nog ’n bietjie speurwerk later, en ek weet waar jy bly. Ek weet ook jy is nie familie van die dierbare ou twee nie.”
“En? Toe kry jy drie gebakte eiers. Is dit die hele storie?”
“Nee, ek het gedink: ’n meisie wat só lees, het ’n fontein van wysheid opgebou. Goeie boeke, al is dit nie geestelike werk soos my vak voorskryf nie; daar is altyd iets in wat op die gewone lewe van toepassing gemaak kan word. Iemand met wie ek kan praat.”
“Omdat ek dalk ’n oplossing sal hê vir die katnaeltjies in jou? Jy het dan nie vir my raad nie.”
“Wanneer gaan jy weer biblioteek toe? Dan kan ek jou kastig daar tussen die rakke raakloop. Bietjie by ’n tafeltjie sit.”
“Sonder dat ons raakgesien word?” lag sy openlik.
“Ja, jy is reg. En my kar kan ook nie twee keer voor julle huis staan nie. Soos jy sê, ek was as student gewoond om enige tyd my meisie …” Die skemer meng met maanlig om sy verleentheid te openbaar.
“Maar net jou ouers was by die ontvangs, het ek gehoor, geen meisie nie. Jy is onder die vergrootglas, onthou.”
“Nie net ’n meisie nie, dis ernstiger. Ons is so te sê verloof. Ek dink hulle noem dit privaat verloof. Net