Ирода кучи. Келли Макгонигал
Читать онлайн книгу.
сизга катта ёрдам беради. Тадқиқотларга кўра, атиги бир кеча-кундуз яхши, соғлом уйқу мия фаолиятини оптимал даражага қайтаради. Aгар сиз ҳафта бўйи кеч ухлаб, ерта уйғонган бўлсангиз, ҳафта охирида етарлича ухлаш иродангизни мустаҳкамлайди. Бошқа тадқиқотларга кўра, ҳафтанинг бошида етарлича ухлаш кейинги кунларда уйқусизликка қарши турадиган захирани яратишга ёрдам беради. Ва баъзи тажрибаларга кўра, энг муҳими, кейинги неча соат уйғоқ эканлигингиздир. Бир чимдимда, қисқа мизғиб олиш, олдинги кечада зўрға ухлаган бўлсангиз ҳам, хотиржамликни ва ўзингизни назорат қилишни тиклайди. Ушбу стратегияларни синаб кўринг: ушланг, сақланг, уйқусизликка қарши туриш ёки олдини олиш учун ухланг.
Ироданинг синови сифатида ухланг
Менинг шогирдларимдан бири Лиза кечгача туриш одатини ташлашга ҳаракат қиларди. 29 ёшида у ёлғиз еди ва ёлғиз яшади, шунинг учун унинг уйқу тартиби бошқа одамларга боғлиқ емас еди. Ҳар куни ерталаб у синган ҳолда уйғонди ва иш жойига судралиб кетди. Кун бўйи у кофеинли диетали сода истеъмол қиларди, лекин уятли бўлиб, вақти-вақти билан йиғилишларда ухлаб қоларди. Кечки соат бешларда у ҳаяжонланиб, чарчаган еди; бу комбинация уни асабийлаштирди, чалғитди ва уйга қайтаётганда уни тез овқатланиш ресторанига жалб қилди. Машғулотларнинг биринчи ҳафтасида у ирода синови ертароқ ухлашни ўрганаётганини еълон қилди.
Кейинги ҳафта ҳеч қандай ҳаракат бўлмади. Кечки овқат пайтида у ўзига: "Бугун мен албатта эрта ётаман", деди. Aммо соат 23:00 га келиб, қатъиятдан асар ҳам қолмади. Мен Лизадан эрта турганида нима бўлганини тасвирлаб беришини сўрадим. У менга тунга яқинроқ унга муҳимроқдек туюла бошлаган бир қанча нарсалар ҳақида гапириб берди. Фаcебоокъни сканерлаш, музлатгични тозалаш, спам билан ишлаш, ҳаттоки реклама роликларини томоша қилиш – буларнинг барчаси шошилинч эмас эди, лекин тун ўтган сайин ғалати ҳаяжонли бўлиб кетди. Лиза ётишдан олдин "бошқа нарса" қилишни хумор қилди. Қанчалик узоқроқ бўлса, Лиза шунчалик чарчаган ва у ҳар бир топшириқ ваъда қилган тезкор мукофотларга қаршилик қила олмади.
Кейин биз тестни қайта кўриб чиқдик: етарлича ухлаш учун сиз "мен қилмайман" кучидан фойдаланишингиз керак. Ва ҳаммаси яхши ўтди.
Лиза учун ўзини уйқуга мажбурламаслик, балки уни қўйиб юбормайдиган ишлардан ўзини тийиш қийин эди. У компютер ва телевизорни ўчириб, соат 23:00 дан кейин янги иш бошламасликни қоидага айлантирди. Бу унга керак бўлган нарса бўлиб чиқди: у ҳақиқатан ҳам чарчаганини пайқади ва ярим тунда ётишга рухсат берди. Ва ҳар кеча етти соат давомида етарлича ухлаб, Лиза реклама ва тунги васвасалар аввалги жозибасини йўқотганини аниқлади. Бир неча ҳафта ўтгач, у ўзининг навбатдаги иродасини синовдан ўтказиш учун жасоратга ега бўлди: газланган сувни ва тез кечки овқатларни камайтириш.
Aгар сиз кўпроқ ухлашингиз мумкинлигини билсангиз, лекин ҳар кеча кеч қолишингиз мумкин бўлса, ухлаш ўрнига нима дейиш ҳақида ўйланг. Худди шу қоида сиз қочадиган ёки кечиктирадиган ҳар қандай